- Rada Prezesów postanowiła dziś obniżyć trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 25 punktów bazowych. Jak wynika z aktualnej oceny perspektyw inflacji, dynamiki inflacji bazowej i siły transmisji polityki pieniężnej, zasadne jest zmniejszenie obecnie stopnia restrykcyjności polityki pieniężnej po dziewięciu miesiącach utrzymywania stóp na stałych poziomach - czytamy w czerwcowym komunikacie Europejskiego Banku Centralnego.
Stopa procentowa podstawowych operacji refinansujących zostanie zatem obniżona z 4,50 proc. do 4,25 proc. Stopa kredytu w banku centralnym wynosić będzie 4,50 proc., a stopa depozytu spadnie z 4,00 proc. do 3,75 proc. Jest to pierwsza obniżka stóp procentowych w strefie euro od 2019 roku. Z kolei przez poprzednie 9 miesięcy stopy w EBC utrzymywane były na najwyższych poziomach od 2001 roku.
- Od posiedzenia Rady Prezesów z września 2023 inflacja obniżyła się o ponad 2,5 pkt proc., a perspektywy inflacji wyraźnie się poprawiły. Niższa jest także inflacja bazowa, co wzmacnia oznaki osłabienia się presji cenowej, a oczekiwania inflacyjne obniżyły się w każdym horyzoncie. Pod wpływem polityki pieniężnej warunki finansowania pozostawały zaostrzone. Przez tłumienie popytu i utrzymywanie mocnego zakotwiczenia oczekiwań inflacyjnych istotnie przyczyniło się to do powrotu inflacji do niższego poziomu - napisano w komunikacie EBC.
Już na poprzednim posiedzeniu Rada Prezesów zasygnalizowała w komunikacie, że zamierza utrzymać restrykcyjną politykę monetarną tylko „tak długo, jak to będzie konieczne”. Najwyraźniej teraz przestało to być konieczne, mimo że inflacja HICP zarówno w Niemczech jak i w całej strefie euro uparcie utrzymuje się powyżej 2-procentowego celu.
- Jednocześnie, mimo poprawy sytuacji w ostatnich kwartałach, wewnętrzna presja cenowa pozostaje silna w warunkach podwyższonej dynamiki płac, a inflacja prawdopodobnie utrzyma się powyżej celu przez znaczną część przyszłego roku – zaznaczyły władze monetarne strefy euro. Można to odebrać jako sugestię, że nie należy spodziewać się kolejnych obniżek stóp procentowych w najbliższym czasie.
Lagarde „trzy cięcia”
W maju 2024 roku inflacja HICP w strefie euro podniosła się do 2,6% i przekroczyła oczekiwania większości analityków. Szczególnie niepokojąca pozostaje uporczywie wysoka inflacja w sektorze usługowym, gdzie ceny według Eurostatu rosną średnio w tempie 4% rocznie. Maj był też 35. miesiącem z rzędu, w którym inflacja HICP w eurolandzie przekraczała 2-procentowy cel Europejskiego Banku Centralnego.
Mimo to zdecydowana większość ekonomistów spodziewała się, że w czerwcu EBC zacznie luzować politykę monetarną. Obniżka stóp procentowych przy wciąż relatywnie podwyższonej inflacji ma być remedium na stagnację europejskiej gospodarki, która dopiero na początku 2024 roku wygrzebała się z „technicznej recesji”.
Pierwsze cięcie jest już za nami i teraz kluczowe pytanie brzmi: kiedy EBC zdecyduje się na kolejne obniżki. Przed czerwcową decyzją rynek terminowy wyceniał łącznie 60 pb. obniżek stóp procentowych w EBC do końca 2024 roku. Czyli jeszcze jedno „pewne” cięcie (zapewne we wrześniu) oraz niespełna 50% szans na drugie (w grudniu?). Jednak wielu ekonomistów zakłada, że Lagarde i spółka użyją skalpela zarówno we wrześniu jak i w grudniu, co łącznie z czerwcową obniżką dawałoby trzy cięcia stóp w tym roku. Z kolej największe monetarne „gołębie” chciałyby ponownie obniżyć koszty kredytu już na następnym, lipcowy, posiedzeniu Rady Prezesów.
Jednakże przeciwko poluzowaniu polityki monetarnej w strefie euro przemawia nie tylko uporczywie wysoka i trwała inflacja w sektorze usług, ale też napędzający ją wzrost płac. W I kwartale stawki negocjowane w układach zbiorowych (czyli przez związki zawodowe) w eurolandzie podniosły się o 4,69%. Jest to zatem wzrost równie szybki jak w 2023 roku i raczej nie jest spójny z 2-procentowym celem inflacyjnym EBC. Może się zatem okazać, że cel ten długo pozostanie nieosiągalny.
- Rada Prezesów jest zdeterminowana w dążeniu do tego, by inflacja szybko powróciła do średniookresowego docelowego poziomu 2%. Podstawowe stopy procentowe pozostaną wystarczająco restrykcyjne tak długo, jak będzie to konieczne do osiągnięcia tego celu. Rada Prezesów będzie w dalszym ciągu ustalać odpowiedni stopień i czas trwania restrykcyjności w oparciu o dane i na bieżąco z posiedzenia na posiedzenie – zastrzeżono w czerwcowym komunikacie EBC. To ukłon w stronę monetarnych "jastrzębi", które oponowały przed kolejną obniżką stóp procentowych już w lipcu.
QT pozostaje bez zmian
Równolegle EBC prowadzi politykę „ilościowego zacieśniania” (QT) warunków monetarnych. W ramach QT portfel programu APP jest zmniejszany w określonym i przewidywalnym tempie, ponieważ Eurosystem nie reinwestuje już spłat kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych. Od lipca 2023 Rada Prezesów zaprzestała reinwestycji w ramach programu APP.
- Rada Prezesów potwierdziła dziś również, że w drugim półroczu będzie zmniejszać zasoby papierów wartościowych nabytych przez Eurosystem w ramach nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP) średnio o 7,5 mld euro miesięcznie. Zasady zmniejszania portfela PEPP będą zasadniczo zgodne z tymi stosowanymi w przypadku programu skupu aktywów (APP) – głosi komunikat EBC. Decyzja o redukcji portfela PEPP zapadła w grudniu.
Do końca czerwca 2024 Rada Prezesów będzie nadal w całości reinwestować spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu PEPP. W drugim półroczu będzie zmniejszać portfel PEPP średnio o 7,5 mld euro miesięcznie. Rada Prezesów planuje wygaszenie reinwestycji w ramach programu PEPP z końcem 2024.
Następne „decyzyjne” posiedzenie Rady Prezesów EBC zaplanowane jest na 18 lipca. Jednakże wcześniej (19 czerwca i 1 lipca) Rada spotka się online i nie będą to posiedzenia, na których podejmuje się decyzje względem stóp procentowych.