Progi podatkowe 2022/2023: co trzeba wiedzieć. Ile wynosi drugi próg podatkowy?

Płacenie podatków nie należy do najprzyjemniejszych czynności. Musimy w końcu podzielić się z państwem często ciężko zarobionymi pieniędzmi. Poznanie mechanizmu działania systemu podatkowego umożliwia jednak uzyskanie wymiernych korzyści. Progi podatkowe są z pewnością jednym z czynników, który wzbudza największe wątpliwości podatników. Często nie rozumiemy zasady ich działania albo w niewłaściwy sposób interpretujemy przepisy.

Ma to jednak szczególne znaczenie, jeśli zbliżamy się do – bardzo kosztownego – przekroczenia pierwszego progu podatkowego. Z sytuacją powinni również szczegółowo zapoznać się przedsiębiorcy, którzy mają możliwość zmiany stawki.

(fot. Proxima Studio / Shutterstock)

Progi podatkowe – czym są?

Ujmując rzecz najprościej: progi podatkowe to zakresy dochodów objętych wspólną stawką podatkową. Osoby rozliczające się według skali podatkowej korzystały w 2022 roku z dwóch progów:

• Pierwszy próg podatkowy – dla dochodów do 120 000 zł,

• Drugi próg podatkowy – dla dochodów powyżej 120 000 zł. Podatek wynosi 32% od nadwyżki od tej kwoty.

Sposób obliczania podatku według skali obowiązującej w 2022 roku prezentuje poniższa tabela:

Drugi próg podatkowy w 2022 roku

Dużym problemem dla wielu osób osiągających większe dochody jest przekroczenie pierwszego progu podatkowego. To będzie oczywiście wiązało się z kosztami, jednak należy przede wszystkim pamiętać o tym, że 2 próg podatkowy obejmuje wyłącznie nadwyżkę od kwoty 120 000 zł. Oznacza to, że po jego przekroczeniu nie zapłacimy 32% podatku od całego dochodu, a jedynie od różnicy między dochodem i kwotą 120 000 zł.

Pan Jan Kowalski w 2022 roku zarobił 200 000 zł. Zapłaci więc 10 800 podatku do kwoty 120 000 zł i 25 600 zł od nadwyżki. Łącznie będzie musiał uiścić 36 400 zł podatku.

Przekroczenie pierwszego progu podatkowego przekłada się również na wysokość zaliczek na podatek dochodowy. Należy pamiętać o tym, że muszą być one dostosowane do wyższej stawki podatku, wynoszącej 32%.

Co jest podstawą opodatkowania?

Obliczając wysokość podstawy opodatkowania należy wziąć pod uwagę nie tylko sam dochód, ale również koszty jego uzyskania oraz inne odliczenia, które możemy zastosować. Należy również odliczyć kwotę wolną od podatku, która jeszcze w 2021 roku zależała w głównej mierze od zarobków. Natomiast w 2022 roku wzrosła z 8.000 do 30.000 zł. Wartość podatku z uwagi na osiągany dochód będzie prezentować się następująco:

• 0 zł - dla dochodu do 30.000 zł,

• 17% minus 5.100 zł - dla dochodu od 30.000 zł do 120.000 zł,

• 15 300 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł - dla dochodu powyżej 120.000 zł.

Zerowy PIT dla młodych obowiązuje tylko w pierwszym progu podatkowym

Zmianom w prawodawstwie dotyczącym podatku od dochodu towarzyszy również specjalna ulga dla osób rozpoczynających swoją karierę. Zerowy PIT dla młodych w 2022 roku umożliwia podatnikom, którzy nie ukończyli 26. roku życia, uniknięcie jakiegokolwiek podatku od dochodów wynoszących w danym roku podatkowym nie więcej niż 85 528 zł. Powyżej tej kwoty konieczne będzie opłacenie podatku według stawki 12/32%.

Warto również zauważyć, że w praktyce ulga dotyczy wyłącznie osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub zlecenia. Zgodnie ze zmianą obowiązująca od stycznia 2021 roku z podatku zwolnione są również przychody uzyskane z tytułu praktyki absolwenckiej i stażu uczniowskiego. Nie są za to uwzględnienie m.in. młodzi przedsiębiorcy czy osoby osiągające przychody z tytułu umowy o dzieło. 

Należy pamiętać, że w przypadku umowy o pracę bez względu na wiek zatrudnionego, jest on obciążany w pełni wszystkimi obowiązkowymi składkami na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku umowy zlecenia, czy też praktyk, jest z odprowadzania tych dodatkowych parapodatków zwolniony. 

Dodatkowo warto przy okazji wspomnieć, że praktyka może odbywać się nieodpłatnie lub odpłatnie. Jednak w drugim przypadku wysokość miesięcznego wynagrodzenia nie może przekraczać dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oraz taka umowa nie może być zawarta na okres dłuższy, niż 3 miesiące z jednym pracodawcą. 

Natomiast w przypadku odbywania stażu uczniowskiego za wynagrodzeniem, nie może ono przekraczać miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Dużym problemem dla wielu osób osiągających większe dochody jest przekroczenie pierwszego progu podatkowego. To będzie oczywiście wiązało się z kosztami, jednak należy przede wszystkim pamiętać o tym, że 2 próg podatkowy obejmuje wyłącznie nadwyżkę od kwoty 120 000 zł. Oznacza to, że po jego przekroczeniu nie zapłacimy 32% podatku od całego dochodu, a jedynie od różnicy między dochodem i kwotą 120 000 zł.

Pan Jan Kowalski w 2022 roku zarobił 200 000 zł. Zapłaci więc 10 800 podatku do kwoty 120 000 zł i 25 600 zł od nadwyżki. Łącznie będzie musiał uiścić 36 400 zł podatku.

Przekroczenie pierwszego progu podatkowego przekłada się również na wysokość zaliczek na podatek dochodowy. Należy pamiętać o tym, że muszą być one dostosowane do wyższej stawki podatku, wynoszącej 32%.

Co jest podstawą opodatkowania?

Obliczając wysokość podstawy opodatkowania należy wziąć pod uwagę nie tylko sam dochód, ale również koszty jego uzyskania oraz inne odliczenia, które możemy zastosować. Należy również odliczyć kwotę wolną od podatku, która jeszcze w 2021 roku zależała w głównej mierze od zarobków. Natomiast w 2022 roku wzrosła z 8.000 do 30.000 zł. Wartość podatku z uwagi na osiągany dochód będzie prezentować się następująco:

• 0 zł - dla dochodu do 30.000 zł,

• 17% minus 5.100 zł - dla dochodu od 30.000 zł do 120.000 zł,

• 15 300 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł - dla dochodu powyżej 120.000 zł.

Zerowy PIT dla młodych obowiązuje tylko w pierwszym progu podatkowym

Zmianom w prawodawstwie dotyczącym podatku od dochodu towarzyszy również specjalna ulga dla osób rozpoczynających swoją karierę. Zerowy PIT dla młodych w 2022 roku umożliwia podatnikom, którzy nie ukończyli 26. roku życia, uniknięcie jakiegokolwiek podatku od dochodów wynoszących w danym roku podatkowym nie więcej niż 85 528 zł. Powyżej tej kwoty konieczne będzie opłacenie podatku według stawki 12/32%.

Warto również zauważyć, że w praktyce ulga dotyczy wyłącznie osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub zlecenia. Zgodnie ze zmianą obowiązująca od stycznia 2021 roku z podatku zwolnione są również przychody uzyskane z tytułu praktyki absolwenckiej i stażu uczniowskiego. Nie są za to uwzględnienie m.in. młodzi przedsiębiorcy czy osoby osiągające przychody z tytułu umowy o dzieło. 

Należy pamiętać, że w przypadku umowy o pracę bez względu na wiek zatrudnionego, jest on obciążany w pełni wszystkimi obowiązkowymi składkami na Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku umowy zlecenia, czy też praktyk, jest z odprowadzania tych dodatkowych parapodatków zwolniony. 

Dodatkowo warto przy okazji wspomnieć, że praktyka może odbywać się nieodpłatnie lub odpłatnie. Jednak w drugim przypadku wysokość miesięcznego wynagrodzenia nie może przekraczać dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oraz taka umowa nie może być zawarta na okres dłuższy, niż 3 miesiące z jednym pracodawcą. 

Natomiast w przypadku odbywania stażu uczniowskiego za wynagrodzeniem, nie może ono przekraczać miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Podatek liniowy a próg podatkowy

Dobrym sposobem na oszczędności w przypadku znacznego przekroczenia drugiego progu podatkowego dla przedsiębiorców może okazać się podatek liniowy. Wówczas nie uwzględnia się progów podatkowych: przedsiębiorca płaci niezależnie od osiągniętych dochodów jedną stawkę, wynoszącą 19%. Składa wówczas formularz PIT-36L zamiast standardowego PIT-36.

Co ważne – podatek liniowy nie umożliwia zastosowania kwoty wolnej od podatku oraz ulg podatkowych i można za jego pomocą rozliczyć dochód wyłącznie z prowadzonej działalności gospodarczej, chyba że świadczymy usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy - wówczas obowiązuje skala podatkowa. 

W przypadku posiadania innych źródeł dochodu (np. umowy o pracę) konieczne stanie się złożenie odrębnego formularza PIT-36. Wybierając podatek liniowy nie można również rozliczać się wspólnie z małżonkiem. W praktyce – im wyższe zarobki, tym bardziej korzystne okazuje się zastosowanie podatku liniowego. Samo przekroczenie 2 progu podatkowego nie zawsze oznacza jednak opłacalność tego wyboru.

Rozliczenie wspólnie z małżonkiem

Uniknięcie drugiego progu podatkowego jest możliwe zarówno dla przedsiębiorców, rozliczających się za pomocą skali podatkowej, jak i osób prywatnych, jeżeli zdecydują się na wspólne rozliczenie z małżonkiem. W takim przypadku sumaryczny dochód dzieli się na pół. Jeżeli więc jedna osoba przekracza II próg podatkowy, a zarobki drugiej są niższe, umożliwia to zapłacenie 12% podatku.

Jednocześnie jednak nie mogą posiadać rozdzielności majątkowej, muszą być opodatkowani na zasadach ogólnych i trwać w związku małżeńskim przez cały 2022 rok. Wyjątkiem od kwestii podatkowej jest w tym momencie opodatkowanie za pomocą ryczałtu dochodu z tytułu np. najmu mieszkań.

"Trzeci próg podatkowy" - na czym polega danina solidarnościowa?

Choć zazwyczaj mówi się o dwóch progach podatkowych, coraz częściej pojawia się również określenie "trzeci próg podatkowy". W ten sposób określa się daninę solidarnościową, wynoszącą 4% podstawy obliczenia powyżej dochodu 1 000 000 zł w danym roku podatkowym. Środki pozyskane w ramach daniny solidarnościowej są przekazywane na Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.

Trzeci próg podatkowy obowiązuje od 1 stycznia 2019 roku i został opisany w rozdziale 6a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co ważne: danina solidarnościowa jest niezależna od podatku dochodowego od osób fizycznych, w związku z czym należy uregulować ją odrębnie od samego PIT. 

Sprawdź też: Przelew do urzędu skarbowego. Jak zrobić przelew podatkowy?