Podatki, a w szczególności ich płacenie, nie kojarzą się z niczym przyjemnym. To w końcu pokaźna suma, którą musimy oddać państwu z ciężko zarobionych w ciągu całego roku pieniędzy. Na szczęście w bardzo rozbudowanym systemie podatkowym funkcjonują również liczne ulgi podatkowe i odliczenia, pozwalające na zachowanie części środków. Część ulg można odliczyć od dochodu podatnika, a inne bezpośrednio od podatku dochodowego.
Co można odliczyć od podatku? Wbrew pozorom całkiem wiele. Szczególnie że co jakiś czas ustawodawca wprowadza zmiany i dodaje do wykazu ulg i odliczeń kolejne podpunkty. Niestety usuwa również część ulg podatkowych, z których można było skorzystać wcześniej. Aby cieszyć się z oszczędności bez obaw o to, że zainteresuje się nami skarbówka, warto więc być na bieżąco i dowiedzieć się, jak prezentuje się aktualna oferta fiskusa w tym zakresie.
Co można odliczyć od podatku lub dochodu podatnika w 2023?
Chociaż podatnicy lubią narzekać na niemal każdy aspekt pracy organów podatkowych, zwykle z aprobatą podchodzą do propozycji na nowe ulgi podatkowe. Rzeczywiście, te pozwalają na znaczne zaoszczędzenie środków. Jednocześnie jednak niezbyt transparentne i dynamicznie zmieniające się prawo sprawia, że korzystanie z ulg i odpisów jest nieco utrudnione.
Należy pamiętać, że niewłaściwe skorzystanie z ulg lub zastosowanie tych, do których nie przysługuje nam prawo, może wiązać się z konsekwencjami karno-skarbowymi. Już sama wizyta w skarbówce w celu wyjaśnienia sprawy (nie mówiąc o kontroli) nie należy do najprzyjemniejszych doświadczeń. Aby uniknąć nieporozumień, warto więc zapoznać się z ich wykazem i skorzystać z przysługujących odliczeń przy podatku dochodowym od osób fizycznych.
Największe ulgi podatkowe to prorodzinna, rehabilitacyjna, internetowa, mieszkaniowa, abolicyjna, PIT zero dla młodych oraz ulgi za darowizny, IKZE oraz honorowe krwiodawstwo. Należy zauważyć, że od 2022 roku na skali podatkowej kwota wolna od podatku wynosi 30000 zł. Wcześniej opiewała ona tylko na 2021 roku. Zasadniczo więc podatnicy zarabiający w ubiegłbym roku średnio do 2500 zł brutto miesięcznie, nie zapłacą podatku w ogóle i to nawet bez wykorzystania ulg.
Prorodzinna ulga podatkowa na dziecko
Ulga podatkowa na dziecko, czyli ulga prorodzinna należy do najpopularniejszych ulg podatkowych, które jednocześnie wiążą się z największymi oszczędnościami. Te będą wyjątkowo korzystne, zwłaszcza jeżeli w rodzinie znajduje się większa liczba wychowanków. Ulga na dziecko wynosi:
- 1112,04 zł rocznie na pierwsze i drugie dziecko;
- 2000,04 zł rocznie na trzecie dziecko;
- 2700 zł rocznie na czwarte i kolejne dzieci.
Co istotne ulga prorodzinna ulega zsumowaniu. Oznacza to więc, że mając dwójkę dzieci, zaoszczędzimy na podatku PIT już 2224,08 zł. Trójka pozwala na odliczenie 4224,12 zł, a czwórka 6924,12 zł. To więc spore środki, które możemy przeznaczyć na dowolny cel.
Ulga podatkowa na dziecko może zostać wykorzystana przez rodziców niepełnoletnich dzieci lub pełnoletnich, które nadal się uczą, ale nie przekroczyły 25 roku życia. Nie ma przy tym znaczenia, czy podatnik jest rodzicem biologicznym, opiekunem prawnym czy stanowi rodzinę zastępczą.
Jeżeli wychowuje jedynaka, znaczenie będzie miało jednak kryterium dochodowe. Z ulgi prorodzinnej mogą wówczas skorzystać osoby, które osiągnęły przychody nie wyższe niż:
- 56 000 zł w przypadku, gdy nie pozostawało się w związku małżeńskim;
- 112 000 zł w przypadku pozostawania w małżeństwie.
Co ważne – małżonkowie wspólnie otrzymują ulgę na dziecko. Jeżeli rozliczają się z fiskusem oddzielnie, muszą określić proporcje, w jakich chcą z niej skorzystać.
Ulga rehabilitacyjna PIT 2022/2023
Zasadniczo ta ulga podatkowa jest przeznaczona dla podatnika będącego osobą niepełnosprawną. Ponadto przysługuje ona ludziom mającym pod opieką osobę niepełnosprawną. Wymagane jest tu stosowne orzeczenie.
Wydatki, które zaliczyć można do ulgi rehabilitacyjnej, dzieli się na nielimitowane i limitowane. W tym pierwszym przypadku zalicza się cały poniesiony z tego tytułu wydatek. Z kolei w przypadku limitowanej ulgi rehabilitacyjnej, ustawodawca wprowadził limit środków. Pierwsza grupa zaliczana do ulg podatkowych to między innymi:
- Wyposażenie mieszkań i budynków do potrzeb osoby niepełnosprawnej;
- Przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb niepełnosprawnego;
- Zakup i serwis niezbędnych urządzeń;
- Pobyty na turnusach rehabilitacyjnych;
- Pobyty na leczeniu w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego;
- Opieka pielęgniarska;
- Opłacenie tłumacza języka migowego;
- Kolonie i obozy dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.
- Przewóz osób niepełnosprawnych na zabiegi;
Limitowane wydatki przy uldze rehabilitacyjnej to z kolei:
- Utrzymanie psa asystującego (do 2280 zł na rok podatkowy);
- Opłacenie przewodników osób niewidomych (do 2280 zł na rok podatkowy);
- Używanie samochodu osobowego (do 2280 zł na rok podatkowy);
- Leki przepisane przez specjalistę (miesięczna suma poniesiona z tego tytułu pomniejszona o sto złotych).
Zakup lekarstw nie jest ujmowany ani w wydatkach limitowanych, ani nielimitowanych, a odliczenie dotyczy różnicy pomiędzy poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł. Aby ta ulga podatkowa mogła zostać wykorzystana, potrzebne jest zaświadczenie lekarskie. Ponadto trzeba dysponować fakturą za wskazane leki.
760 zł ulgi podatkowej za Internet
Wciąż dużą popularnością cieszy się ulga podatkowa z tytułu użytkowania sieci Internet. Choć czasy, w których dostęp do sieci w Polsce był rzadkością, bezpowrotnie minęły, to nadal można z niej skorzystać. Siłą rzeczy grono osób, które mogą dzięki temu oszczędzić, z roku na rok maleje.
Ulga podatkowa na Internet przysługuje wyłącznie w dwóch następujących po sobie latach. Jeżeli przykładowo skorzystaliśmy z niej za rok podatkowy 2020 i 2021, nie możemy jej odliczyć w przyszłości. Stała maksymalna kwota odliczenia od podatku wynosi 760 zł w jednym roku (o ile oczywiście nie wydaliśmy z tego tytułu mniejszej sumy). Występując o ulgę na Internet, trzeba posiadać dowód zakupu, taki jak np. faktura VAT za dostarczanie Internetu do domu.
Ulga mieszkaniowa w 2023 roku za rok podatkowy 2022
Osoby, które nabyły nieruchomość lub uzyskały ją np. poprzez darowiznę, a potem w ciągu pierwszych 5 lat dokonały jej zbycia, muszą opłacić stosowny podatek. Ustawodawca przewiduje jednak sposób na uniknięcie tego zobowiązania przez zastosowanie ulgi podatkowej.
Dzieje się tak, jeśli zysk przeznaczymy na własne cele mieszkaniowe. Wlicza się do tego między innymi zakup innej nieruchomości, działki, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu czy spłatę kredytu hipotecznego. Od 2019 roku obowiązują nieco inne zasady:
- Do trzech lat został wydłużony okres, w jakim należy wykorzystać środki w celach mieszkaniowych. Wcześniej były to 2 lata.
- 5-letni okres nie jest naliczany od momentu przejęcia własności nad nieruchomością w przypadku otrzymania jej na drodze spadku – ten nalicza się od czasu, w którym spadkodawca nabył prawo do nieruchomości lub ją wybudował.
Zmianie uległy również koszty, które możemy odliczyć od przychodu z tego tytułu. Zaliczają się do nich obecnie, oprócz wydatków poniesionych np. w związku z remontem czy modernizacją, również ogólne koszty nabycia oraz przejęte ciężary spadkowe.
Sprawdź również: Dom czy mieszkanie: co wybrać?
Praca za granicą a abolicyjna ulga podatkowa 2022/2023
Podatników osiągających dochód poza granicami Polski może zainteresować z kolei ulga abolicyjna. Odprowadzone za granicą podatki należy wykazać w załączniku PIT/O i PIT/ZG deklaracji PIT-36, PIT 36L lub PIT 28. Następuje wówczas tak zwane proporcjonalne odliczenie. Równolegle można skorzystać również ze zwolnienia z progresją, które pozwoli uniknąć podwójnego opodatkowania.
W pierwszym przypadku ulga abolicyjna umożliwi jednak zrównanie wymiaru podatku do poziomu zwolnienia z progresją. Finalnie więc pracownik osiągający dochody poza granicami ojczyzny nie będzie musiał dwa razy dzielić się swoim zyskiem z fiskusem.
PIT zero dla młodych
Największym udogodnieniem podatkowym cieszą się osoby do 26 roku życia, które dopiero wkraczają na rynek pracy. Warunek odpowiedniego wieku powinien zostać spełniony w dniu uzyskania przychodu.
Ustawodawca wprowadził dla nich zerowy PIT. Zasadniczo, poza wiekiem, są tylko dwa warunki: osoby te muszą osiągać przychody z pracy (czyli ze stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego lub stosunku pracy nakładczej) lub umowy zlecenie.
Od 2021 roku preferencją objęte są również przychody z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej i stażu uczniowskiego. Po drugie ulgą podatkową zostaną objęte dochody nieprzekraczające 85 528 zł w 2022 roku.
Ulgi podatkowe w przypadku darowizny pieniężnej
Darowizna pieniężna na cele społecznie jest propagowana między innymi przez możliwość skorzystania odliczenia. To możliwe, gdy darowizny przekazane zostaną na organizacje pożytku publicznego.
Zasadniczo odliczenie darowizny ma limit 6% osiągniętego w danym roku dochodu. Jeśli chce się odliczyć darowizny, to informacje na ten temat należy podać w załączniku PIT/O. Tam wpisuje się wartość przekazanej darowizny wraz z kwotą dokonanego odliczenia. W PIT/O należy też umieścić dane identyfikujące obdarowanego, a więc nazwę i adres. Ponadto należy mieć dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego. Gdy darowizna przyjmuje formę rzeczową, to trzeba przedstawić dokumenty precyzujący jej wartość. Takim dokumentem może być notarialna umowa darowizny.
Należy mieć świadomość, że nie w każdym przypadku darowizny można odliczyć od podatku. Taka opcja nie jest dostępna dla przedsiębiorców rozliczających się przez podatek liniowy PIT-36L oraz przy karcie podatkowej (PIT-16A). Pozostali przedsiębiorcy mogą skorzystać z tej ulgi podatkowej. Ryczałtowy na PIT-28 powinni pamiętać, by darowiznę odliczać nie od uzyskanego dochodu, a od przychodu.
Ulgi PIT za IKZE 2022/2023
Odliczenia można dokonać również z tytułu wpłaty na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). To bardzo prosty sposób na połączenie efektywnego oszczędzania środków z myślą o emeryturze oraz uzyskanie oszczędności na podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ta ulga podatkowa jest szeroko dostępna. Skorzystać mogą z niej osoby rozliczające się samodzielnie albo z małżonkiem. Bez znaczenia jest również to, jaki jest sposób czerpania dochodu podatnika. Odliczenia mogą więc miejsce w przypadku PIT-28, PIT36, PIT-36L, czy PIT-37. Na uwadze trzeba mieć konieczność wypełnienia załącznika PIT/O.
Warto nadmienić, że ulgi odliczane od podatku to niejedyna korzyść podatkowa w przypadku IKZE. Zgromadzone środki mogą też być bowiem zwolnione z tzw. podatku Belki. To pod warunkiem dokonywania wpłat przez co najmniej 5 lat i wypłaceniu środków po 65 roku życia.
Ulga termomodernizacyjna: do 53 tys. zł od dochodu
Odliczyć można też wydatki poniesione w związku z termomodernizacją budynku jednorodzinnego. Oprócz dokumentów poświadczających poniesione koszty (od podatników VAT czynnych) konieczne stanie się również sporządzenie audytu energetycznego, który pokaże, że działania przyniosły wymierny efekt.
Z roku na rok ulga termomodernizacyjna cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Korzyść jest przecież podwójna. Po pierwsze maksymalna kwota odliczenia jest duża. Po drugie termomodernizacja może znacząco obniżyć koszty utrzymania nieruchomości.
Sprawdź również: Kredyt gotówkowy na remont
Podatkowe ulgi dla honorowych dawców krwi
Podatek dochodowy pomniejszyć mogą również krwiodawcy. 1 litr oddanej krwi rzadkiej grupy to 130 zł, litr osocza to natomiast 170 zł. Można to odliczyć w zeznaniu PIT do 6% wysokości dochodu. Nie każde oddanie krwi uprawiania jednak do uzyskania odliczeń.
Przede wszystkim uprawnieni są do niej wyłączni krwiodawcy, którzy za oddanie krwi nie uzyskali żadnego wynagrodzenia. Ponadto prawo wyklucza możliwość skorzystania z ulgi, gdy krew oddało się bezpośrednio na rzecz osób fizycznych. Sposób rozliczenia ulgi dla honorowych krwiodawców zależy od przyjętej formy opodatkowania. Ulgę można więc uwzględnić w drukach PIT-36, PIT-37, czy w formularzu PIT-28.
Z jakich odliczeń podatkowych można jeszcze skorzystać w 2023 roku?
Zwłaszcza ze względu na Polski Ład w ostatnim czasie pojawiło się kilka nowych metod na odliczenia od dochodu podatnika. Podczas rozliczania podatków w 2023 roku za 2022 roku uwagę warto więc zwrócić jeszcze na następujące ulgi:
- Za składki na związki zawodowe — w ramach PIT-28, PIT-36 i PIT-36L odliczyć można 500 zł rocznie. Konieczny jest tu dokument potwierdzający wartość zapłaconych składek.
- Na zabytki — od dochodu podatnika odliczyć można 50% wydatku za prace konserwatorskie. Ponadto ulga pod konkretnymi warunkami przysługuje przy nabyciu zabytku wpisanego do rejestru. Ta ulga przysługuje w PIT-28, PIT-36, PIT-36L i PIT-37.
- Dla wspierających sport, kulturę lub edukację — ta ulga jest dostępna przy PIT-36 i PIT 36-L. Zasadniczo od dochodu podatnika można odliczyć 50% poniesionych kosztów.
- Na prototyp — jest ona przeznaczona dla firm wprowadzających na rynek innowacyjny produkt. Od dochodu można odliczyć 30% kosztów produkcji próbnej. Maksymalnie może to być 10% dochodu z działalności gospodarczej. Ta ulga znana też jako ulga na stworzenie nowego produktu jest dostępna przy PIT-36 i PIT 36-L.
- Za marketing produktu — ten wydatek od dochodu podatnika można odliczyć w ramach PIT-36 i PIT-36L. Maksymalna kwota odliczenia od dochodu opiewa na milion złotych. By skorzystać z ulgi na marketing produktu, konieczne są faktury lub inny dowód poniesienia wydatku.
- Na inwestycję w spółkę alternatywną — w tym przypadku w ramach PIT-36, PIT-36L oraz PIT-37 od dochodu odliczyć można 250 tys. zł.
- Za terminal — tę ulgę można wykorzystać w PIT-28, PIT-36 oraz PIT-36L. Limit ulgi na terminal płatniczy wynosi od 1000 zł do 2500 zł rocznie. Ulga jest dostępna przez dwa lata na podstawie faktur poświadczających wystąpienie kosztu.
- Na robotyzację — to kolejna nowa ulga, z której skorzystać będzie można do 2026 roku. Jest ona dedykowana przede wszystkim inwestycją w roboty przemysłowe. Z ulgi na robotyzację można skorzystać przez PIT-36 oraz PIT-36L.
Sprawdź również: Ile wynoszą koszty prowadzenia działalności gospodarczej?
Ponadto warto pamiętać o możliwości odliczenia zwrotu nienależnych świadczeń, odliczeniach strat podatkowych, uldze na badania i rozwój oraz uldze podatkowej za złe długi. Jednocześnie należy zauważyć, że ostatnim czasie uległy zmiany w zakresie pomniejszania podatku dochodowego o składki ZUS. Było to wykonane jeszcze do końca 2021 roku.
Jednakże Polski Ład sprawił, że przedsiębiorcy od 2022 roki nie mogą już możliwości odliczenia składki zdrowotnej. Co równie ważne zmienił się sposób wyliczania poziomu tej składek, w zależności od formy opodatkowania.
Pamiętaj o udokumentowaniu prawa do przysługujących ulg i odliczeń
Podatnik powinien zdawać sobie przy tym sprawę z tego, że aby dokonać odliczenia od dochodu czy skorzystać z ulg podatkowych, należy przede wszystkim w odpowiedni sposób je udokumentować. Warto zbierać więc wszelkiego typu rachunki i faktury pozwalające na dokonanie odliczeń.
Trzeba liczyć się także z koniecznością przedstawienia tych dowodów w przypadku kontroli urzędu skarbowego. Co do zasady należy przechowywać je przez 5 następujących lat podatkowych. W przypadku deklaracji PIT za 2022 rok, rozliczanych w 2023 roku, konieczne będzie wobec tego przechowywanie ich do końca 2028 roku.
Sprawdź również: Zapłata podatku dochodowego przez Internet
