Brak aktywności, dieta wysokotłuszczowa, palenie tytoniu i stres to jedne z podstawowych przyczyn rozwoju chorób cywilizacyjnych. Oprócz otyłości i nadciśnienia zalicza się do nich również depresję. Tylko w ubiegłym roku wydano Polakom 206 tys. zaświadczeń lekarskich związanych z przeżywanym epizodem depresyjnym. Z powodu chorób psychicznych w 2016 roku nie było nas w pracy łącznie przez ponad 16 milionów dni.
Projekt EZOP Polska, który bada kondycję psychiczną Polaków, pokazuje, że do najczęstszych zaburzeń psychicznych należą te związane z nadużywaniem alkoholu (ponad 3 miliony chorych). Na kolejnych miejscach znajdują się zaburzenia nerwicowe i zaburzenia nastroju. Na co najmniej jedno schorzenie choruje ponad sześć milionów Polaków.


Choroby psychiczne Polaków
Ponad 2 miliony Polaków cierpi na zaburzenia nerwicowe, a 904 tys. osób leczy się na choroby związane z zaburzeniami nastroju. Jednak to zaburzenia związane z nadużywaniem alkoholu wiodą prym wśród mieszkańców Polski.
Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych wśród mieszkańców Polski w wieku 18-64 lata |
||
---|---|---|
Grupa zaburzeń |
Szczegółowe rozpoznanie |
Oszacowania w tys. |
Zaburzenia nerwicowe |
Agorafobia |
153,9 |
Uogólnione zaburzenia lękowe |
289,9 |
|
Napady paniki |
100,8 |
|
Fobie społeczne |
455,7 |
|
Fobie specyficzne |
1103,5 |
|
PTSD |
291,7 |
|
Neurastenia |
252,6 |
|
Ogółem zaburzenia nerwicowe |
2470,3 |
|
Zaburzenia nastroju (afektywne) |
Depresja |
766,2 |
Dystymia |
160,4 |
|
Mania |
101,1 |
|
Ogółem zaburzenia nastroju |
904,3 |
|
Zaburzenia impulsywne |
Zaburzenia opozycyjno-buntownicze |
61,0 |
ADHD |
11,2 |
|
Zaburzenia zachowania |
612,8 |
|
Zaburzenia eksplozywne |
204,7 |
|
Ogółem zaburzenia impulsywne |
906,9 |
|
Zaburzenia związane z nadużywaniem substancji |
Nadużywanie alkoholu |
3065 |
Nadużywanie narkotyków |
371,7 |
|
Ogółem zaburzenia związane z nadużywaniem substancji |
3297,1 |
|
Źródło: opracowanie Bankier.pl na podstawie danych EZOP Polska |
Jednak nie każde schorzenie wymaga częstych zwolnień lekarskich. Dzięki dostępnym metodom leczenia i terapii chorzy mogą normalnie funkcjonować i pracować. – Pojawiają się nowe, skuteczniejsze terapie, jak choćby wolno uwalniające się w organizmie pacjenta leki, które mogą być przyjmowane co kilka miesięcy. Coraz szerzej wykorzystuje się w psychiatrii telemedycynę, ograniczającą koszty terapii i podnoszącą jej skuteczność. Można mieć nadzieję, że skuteczniejsze leczenie spowoduje, że przynajmniej część pacjentów będzie mogła dzięki temu w czasie terapii kontynuować pracę zawodową, co ograniczy przyrost zwolnień lekarskich – mówi w rozmowie z Bankier.pl Krzysztof Jakubiak, redaktor naczelny „Pulsu Medycyny”. Mimo to zwolnienia z powodu chorób psychicznych należą do czołówki powodów, dla których idziemy na tzw. „L4”.
Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne skutkowały w minionym roku kalendarzowym absencją chorobową trwającą łącznie ponad 5 mln dni (w 2015 roku było to nieco ponad 3 mln dni), a w przypadku epizodu depresyjnego wynosiła ona niecałe 4 mln dni (w 2015 było to odpowiednio 2,5 mln dni).
Zwolnienia od psychiatry
Z uwagi na ciężki stres w 2016 roku wydano 315 tys. zaświadczeń lekarskich o niezdolności do pracy. Z powodu reakcji na stres i zaburzeń adaptacyjnych chorzy przebywali na zwolnieniu średnio 17 dni, a w przypadku epizodu depresyjnego – 19 dni.
– Coraz większa liczba zwolnień lekarskich wystawianych w związku z chorobami psychicznymi ma związek przede wszystkim z lawinowo rosnąca liczbą zachorowań. Można już mówić o epidemii tych schorzeń, które stają się – obok nowotworów, cukrzycy i chorób serca – najważniejszym problemem zdrowotnym Polaków, podobnie jak mieszkańców innych krajów wysoko rozwiniętych. Niewątpliwie towarzyszy temu „oswojenie” depresji oraz reakcji chorobowych na stres, przez co pacjenci coraz otwarciej przyznają się do nich. Dzięki temu lekarze lepiej, czyli szybciej i skuteczniej, te choroby rozpoznają – komentuje dane udostępnione przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Jakubiak.
Absencja chorobowa Polaków z powodu zaburzeń psychicznych w 2016 roku | |||
---|---|---|---|
Choroby psychiczne |
Liczba dni absencji chorobowej w 2016 |
Liczba zaświadczeń lekarskich w 2016 |
Średnia liczba dni wolnych od pracy przypadających na jedno zwolnienie lekarskie |
Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne |
5 427 302 |
315 496 |
17 |
Epizod depresyjny |
3 945 651 |
206 252 |
19 |
Zaburzenia depresyjne nawracające |
1 913 958 |
106 606 |
18 |
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu |
1 017 940 |
64 057 |
16 |
Inne zaburzenia nerwicowe |
970 906 |
83 991 |
12 |
Schizofrenia |
667 229 |
30 715 |
22 |
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe |
489 601 |
22 985 |
21 |
Inne zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną |
433 487 |
19 970 |
22 |
Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (somatoform disorders) |
206 173 |
14 879 |
14 |
Uporczywe zaburzenia nastroju (afektywne) |
153 658 |
8262 |
19 |
Ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne |
95 789 |
4493 |
21 |
Specyficzne zaburzenia osobowości |
85 902 |
4635 |
19 |
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (nerwica natręctw) |
84 762 |
4569 |
19 |
Uporczywe zaburzenia urojeniowe |
64 488 |
3021 |
21 |
Źródło: opracowanie własne Bankier.pl na podstawie danych ZUS-u |
Zaburzenia psychiczne, choć nie należą do najpopularniejszych, powodują konieczność przejścia na długie zwolnienia lekarskie w przeciwieństwie do np. chorób związanych z zapaleniem górnych dróg oddechowych, które trwają średnio 4 dni – więcej na ten temat można przeczytać na łamach Bankier.pl w artykule: Zwolnienia lekarskie w 2016 roku przez złamania, ciążę i stres.
Ile kosztują zwolnienia od psychiatry
Zakład Ubezpieczeń Społecznych sporządził ranking jednostek chorobowych powodujących niezdolność do pracy generujących najwyższe wydatki na świadczenia. Pierwsze miejsce zajmują te dotyczące opieki nad ciężarną
Ranking chorób powodujących niezdolność do pracy generujących najwyższe wydatki na świadczenia |
|
---|---|
Choroba |
Udział procentowy |
Opieka położnicza z powodu stanów związanych głownie z ciążą |
9,4 proc. |
Przewlekła choroba niedokrwienna serca |
3,8 proc. |
Schizofrenia |
3,7 proc. |
Inne choroby krążka międzykręgowego |
2,5 proc. |
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa |
2,4 proc. |
Inne zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną |
1,9 proc. |
Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne |
1,6 proc. |
Następstwa chorób naczyń mózgowych |
1,5 proc. |
Upośledzenie umysłowe umiarkowane |
1,5 proc. |
Następstwa urazów kończyny dolnej |
1,5 proc. |
Zaburzenia depresyjne nawracające |
1,5 proc. |
Źródło: opracowanie własne Bankier.pl na podstawie danych ZUS-u za 2015 rok |
Jak czytamy w opracowaniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, najwyższa przeciętna wypłata świadczeń w 2015 r. związana z niezdolnością do pracy w przeliczeniu na jedną osobę objętą ubezpieczeniem zdrowotnym została poniesiona z tytułu opieki położniczej z powodu stanów związanych głównie z ciążą i wyniosła 134,84 zł. W dalszej kolejności były to wypłaty (łącznie z przeciętnymi kosztami rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS) spowodowane:
- przewlekłą chorobą niedokrwienną serca – 54,70 zł,
- schizofrenią – 52,76 zł,
- zaburzeniami korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych – 49,92 zł,
- innymi chorobami krążka międzykręgowego – 35,73 zł,
- zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa – 34,72 zł.
Podsumowując, jak widać z badań przeprowadzonych przez EZOP oraz na podstawie danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Polacy coraz gorzej radzą sobie z problemami natury psychicznej. – Nie zapominajmy także o wpływie środowiska, w którym żyjemy, a więc życia pod wzrastająca presją, stresem w życiu zawodowym i codziennym, oraz brakiem wolnego czasu. Presja środowiskowa zwiększa zachorowalność – dodaje Jakubiak.