fot. Jo Panuwat D/Shutterstock
Rosnąca inflacja i idące za tym ciągłe podwyżki stóp procentowych ogłaszane przez Radę Polityki Pieniężnej dają się we znaki wszystkim kredytobiorcom. Biorąc kredyt hipoteczny czy gotówkowy, rzadko kiedy zastanawiamy się nad stałą stopą procentową, z którą może być połączona nasza “pożyczka”. Szczególnie, że same banki niechętnie dotąd patrzyły na ten rodzaj kredytu, promując te połączone ze stopą procentową WIBOR 3M.
A jest to wskaźnik mówiący o tym po jakiej instytucje bankowe udzielają pożyczek innym bankom. I jest on ściśle powiązany ze stopą referencyjną NBP. I logicznie rzecz biorąc, ściśle od niego zależna jest rzeczywista roczna stopa oprocentowania. Przy kredycie bazującym na oprocentowaniu zmiennym, w burzliwych czasach galopującej inflacji, nasze raty mogą wzrosnąć kilkukrotnie. Czego doświadczyły miliony osób w zeszły roku.
Czym jest stałe oprocentowanie?
W największym skrócie, oprocentowanie kredytu hipotecznego (bo głównie o ten rodzaj kredytu chodzi) składa się z dwóch elementów:
- marży banku – jest to wynagrodzenie banku za udzielenie kredytu. Jej wysokość zwykle jest negocjowalna. Przy negocjacjach sporo zależy od wiarygodności klienta lub np. wielkości wkładu własnego.
- stawki referencyjnej – najczęściej jest to WIBOR 3M lub 6M, które różnią się tym, że stawka oprocentowania aktualizowana jest odpowiednio co 3 lub 6 miesięcy. Jest to, mówiąc w skrócie, wysokość oprocentowania wg której banki pożyczają sobie wzajemnie pieniądze. A wpływ na wysokość stawki referencyjnej mają ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej stopy procentowe.
O tym, że stawka ta ulega wahaniom, nie trzeba nikomu tłumaczyć, kto spłaca jakikolwiek kredyt o oprocentowaniu zmiennym. W przypadku kredytów hipotecznych kwestia jest o tyle poważna, że w skrajnym przypadku wywindowanie raty kredytu może doprowadzić do utraty mieszkania będącego jego zabezpieczeniem.
Stałą stopę procentową nazywamy zamrożoną stawkę na stałym poziomie na określony okres czasu. Skutkuje to niewrażliwością tak na podnoszenie, jak i obniżanie stóp procentowych. Powoduje to, że rata kredytu jest przewidywalna. Minusem jest, że w przypadku redukcji stóp procentowych, całkowita kwota kredytu pozostanie niezmienna.
Warto pamiętać, że otrzymanie stałej stopy procentowej przy otrzymywaniu kredytu hipotecznego jest możliwe tylko na określony okres czasu. Zwykle jest to 5 lat, choć są banki, które dają możliwość wydłużenia tego okresu. Credit Agricole oraz Alior Bank udziela kredytów 7-letnich, a w BNP Paribas możemy spytać aż o 10-letni czas trwania stałego oprocentowania.
Obecnie większość kredytów jest połączona ze zmiennym oprocentowaniem. Jedynie 5% udzielonych kredytów miało stałą stopę oprocentowania.
Czy jest możliwa zmiana kredytu na stałe oprocentowanie?
Co jednak w sytuacji, gdy już spłacamy kredyt o zmiennej stopie procentowej? Czy jest możliwa zmiana tego stanu rzeczy? Banki nawet gdyby były nieprzychylne takiemu rozwiązaniu są zobowiązane do udostępnienia klientom takiej procedury.
Wg Rekomendacji S, czyli dokumentu Komisji Nadzoru Finansowego: „bank powinien umożliwić klientowi detalicznemu zmianę formuły oprocentowania kredytu ze zmiennej stopy procentowej na stałą stopę procentową lub okresowo stałą stopę procentową. Dotyczy to również umów kredytowych zawartych przed wejściem w życie niniejszej Rekomendacji”.
Odpowiednie wnioski o możliwość zmiany oprocentowania kredytu hipotecznego należy składać w oddziale banku. Jak donosi portal Totalmoney, w Alior Banku, Banku Pocztowym, BNP Paribas, Citi Handlowym, Credit Agricole, ING Banku Śląskim, mBanku, PKO BP i w Santander Banku Polska zmiana oprocentowania kredytu ze zmiennego na stałe nie wiąże się z dodatkowymi kosztami. Opłaty pobiorą jednak Bank Millennium (200 zł), Bank Pekao (50 zł) i BOŚ Bank (300 zł).
Czy warto teraz zmienić oprocentowanie kredytu na stałe?
Przed podjęciem takiej decyzji warto zadać sobie pytanie, czy oprocentowanie stałe się opłaca. Każde operowanie pieniędzmi, czy to w inwestycjach, czy ubezpieczeniach i czy kredytach, ma w sobie pewną dozę hazardu. Jeżeli przewidujemy zasadniczy wzrost stóp procentowych mający wpływ na nasz kredyt przez najbliższe kilka lat, warto rozważyć związanie się okresowo stałą stopą oprocentowania.
Jeśli sądzimy jednak, że w niedalekiej perspektywie Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje o ich spadku, trzeba dokładnie policzyć szanse i potencjalne zyski jakie mogą się z tym wiązać. Dużo ostatecznie zależy od oferty przedstawionej nam przez bank, w którym spłacamy obecny kredyt.
Będzie ona zależeć od jego prognoz rynkowych, naszej wiarygodności kredytowej, kwoty do spłaty, jaka nam pozostała i samej polityki banku. Oferty na stałe oprocentowanie kredytu hipotecznego pomiędzy bankami mogą się różnić nawet o kilka punktów procentowych.
Czy będzie można powrócić do warunków ze zmiennym oprocentowaniem?
I tak i nie.
O ile przejść z oprocentowania zmiennego na stałe można w dowolnym momencie, jeśli tylko dojdziemy do porozumienia ze swoim bankiem, to powrotna droga jest już bardziej utrudniona.
Powrót na oprocentowanie zmienne nastąpi automatycznie po okresie obowiązywania oprocentowania stałego. Czyli po pięciu, siedmiu lub dziesięciu latach.
Czy oprocentowanie stałe może wzrosnąć?
Oprocentowanie tego typu jest właśnie gwarancją niezmienności wahań wielkości odsetek na okres kilku lat. W krajach o bardziej rozwiniętej i stabilnej gospodarce stałe oprocentowanie na cały okres spłacania kredytu wcale nie jest rzadkością. Jak doniósł “Wall Street Journal”, oprocentowanie najpopularniejszego kredytu hipotecznego w USA osiągnęło w 2022 roku 5 proc. Po raz pierwszy od ponad dekady.
Odpowiadając ostatecznie na pytanie, przy stałym oprocentowaniu na wysokość rat nie będą miały wpływu wahania stóp procentowych, WIBOR, czy inny wskaźnik, który będzie miał znaczenie po jego likwidacji.
