Jednoosobowa działalność gospodarcza: to powinieneś wiedzieć o firmie jednoosobowej

Na czym polega jednoosobowa działalność gospodarcza?

Jednoosobowa działalność gospodarcza zapisywana często jako JDG to najpopularniejszy sposób prowadzenia swojego przedsiębiorstwa. Z definicji jest to zorganizowana działalność zarobkowa, którą wykonuje się w sposób ciągły w imieniu własnym. Podstawowym celem każdej jednoosobowej działalności gospodarczej jest wygenerowanie zysku.

Łączną liczbę aktywnych firm jednoosobowych szacuje się na kilka milionów. W rzeczywistości prowadzenie swojej działalności to znakomita szansa na odmienienie swojej kariery i wypracowanie marki osobistej. Jednocześnie jednak warto pamiętać, że założenie działalności gospodarczej wiąże się również z ryzykiem. Dane KRD wskazują, że łączne zadłużenie przedsiębiorców jest liczone w miliardach złotych. 

Prawa i obowiązki osoby prowadzącej działalność

W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej można realizować własny pomysł biznesowy i czerpać z tego korzyści finansowe. Przedsiębiorca ma przy tym możliwość ubiegania się o szereg dofinansowań państwowych i unijnych. Ponadto dostępna staje się dedykowana oferta kredytów dla firm.

Do podstawowych obowiązków właściciela JDG należy samodzielne rozliczanie się z Urzędem Skarbowym i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. De facto najważniejsze jest jednak to, by prowadzenie działalności gospodarczej faktycznie generowało zyski.

Jakie są dofinansowania dla firm jednoosobowych?

Kiedy chce się założyć jednoosobową działalność gospodarczą, to warto zwrócić uwagę na dostępne formy dofinansowania. Jeszcze przed założeniem biznesu ubiegać można się o kilkadziesiąt tysięcy złotych dofinansowania z Urzędu Pracy. Uzyskane w ten sposób środki przeznacza się głównie na sfinansowanie kosztów inwestycyjnych początkującej działalności.

Po szereg form wsparcia aplikować można również już po założeniu swojej firmy jednoosobowej. Atrakcyjne są dofinansowania ze środków unijnych. Takowe czekają zwłaszcza na przedsiębiorców prowadzących innowacyjną działalność lub taką powiązaną z OZE. Liczne formy wsparcia czekają również na określone grupy społeczne, w tym osoby niepełnosprawne.

Sprawdź również: Dofinansowania na założenie JDG

Jednoosobowa działalność gospodarcza a składki ZUS

Do podstawowych kosztów firmy jednoosobowej zalicza się składki odprowadzane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Są to opłaty za ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Co istotne, zwłaszcza na początku działalności można liczyć na obniżone składki ZUS. Wszystko w ramach takich programów, jak np. Mały ZUS+.

Przedsiębiorstwa składki do ZUS-u odprowadza przede wszystkim za siebie samego. Miesięczny koszt tego typu wynosi od kilkuset do nawet paru tysięcy złotych. Ponadto składki ZUS trzeba odprowadzać za zatrudnionych pracowników. Równie istotne jest to, by pamiętać o terminowym rozliczaniu się z kosztów i dokumentacji w ZUS.

Opodatkowanie firmy jednoosobowej

Podczas zakładania firmy trzeba wybrać formę opodatkowania w Urzędzie Skarbowym. Do wyboru ma się następujące opcje:

• Zasady ogólne — rozliczenia odbywają się tu na podstawie skali podatkowej 12% i 32%. Podczas opodatkowania na zasadach ogólnych można też liczyć na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 tys. zł. 

• Podatek liniowy — Gdy ma się relatywnie duże dochody, to zamiast opodatkowania na zasadach ogólnych, można wybrać podatek liniowy. Jego wysokość do 19%. 

• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych — to najprostszy sposób opodatkowania w Polsce. Ryczałt okazuje się najkorzystniejszą opcją, gdy działalność gospodarcza generuje relatywnie niskie koszty.

Dobór formy opodatkowania wpływa między innymi na możliwość skorzystania z ulg i odliczeń podatkowych przy podatku dochodowym. Już w trakcie prowadzenia działalności można ponownie zgłosić się do Urzędu Skarbowego, celem zmiany formy opodatkowania. Zaliczki na podatek dochodowy zwykle odprowadza się w comiesięcznych odstępach.   

Odrębną kwestią pozostaje podatek VAT. Czasem w trakcie prowadzania jednoosobowej działalności gospodarczej można jednak liczyć na podmiotowe lub przedmiotowe zwolnienie z podatku VAT.

Przychód, dochód i koszty prowadzenia działalności

Podstawowe parametry, z jakimi styczność mają wszyscy przedsiębiorcy to przychód, dochód oraz koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Przychód to zsumowana wartość wszystkich opłaconych faktur sprzedażowych. Innymi słowy, są to wszelkie zapłaty klientów za sprzedane usługi i produkty.

Z kolei koszty działalności określa się przez zsumowanie faktur kosztowych. Wlicza się tu wszystkie wydatki ponoszone przez firmę. Koszty prowadzenia działalności gospodarczej dzieli się na stałe i zmienne. Wysokość tych pierwszych jest niezależna od wolumenu produkcji i sprzedaży. Przykładem stałe kosztu są wydatki związane z wynajmem powierzchni biurowej. Tymczasem koszty zmienne działalności produkcji to np. wydatki na materiały. Te koszty rosną wraz z każdą kolejnym wyprodukowanym towarem.

Sprawdź również: Koszty prowadzenia działalności gospodarczej

Dochód można określić mianem czystego zysku. To kwota pieniędzy, jaką właściciel firmy jednoosobowej może przelać na konto osobiste. Dochód jest wyliczany jako różnica pomiędzy przychodami a kosztami prowadzonej działalności gospodarczej.

Finansowanie zewnętrzne firmy jednoosobowej

W trakcie prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej uzyskuje się dostęp do oferty kredytowej dla firm. Banki mogą pożyczyć pieniądze niezbędne do zrealizowania projektów inwestycyjnych. Trzeba jednak pamiętać, że przy wydawaniu decyzji każdy bank uwzględnia staż rynkowy i zdolność kredytową. Finansowanie na duże kwoty może więc być uzależnione np. od przedstawienia zabezpieczenia kredytu.

O finansowanie łatwiej w sektorze pozabankowym. Instytucje pożyczkowe stawiają łagodniejsze wymagania wobec klientów. Z drugiej strony pożyczki pozabankowe mają wyższe RRSO niż kredyty w banku.

Zewnętrzne finansowanie działalności gospodarczej można też pozyskać na szereg innych sposobów. Przykładowo ryzykowne pomysły biznesowe mogą zostać zrealizowane przy wsparciu tzw. aniołów biznesu. Przedsiębiorstwa na bardziej zaawansowanym etapie rozwoju mają też opcje emisji obligacji korporacyjnych lub nawet akcji.

Skąd pomysł na firmę jednoosobową?

Pomysł na biznes w znacznej mierze decyduje o tym, czy całe przedsięwzięcie okaże się sukcesem. Najważniejsze jest to, by pomysł biznesowy korespondował z uwarunkowaniami rynkowymi i potrzebami grupy docelowej. Tylko wtedy możliwe będzie przyciągnięcie dużej liczby klientów.

Zwykle pomysł biznesowy jest powiązany z doświadczeniem zawodowym i zainteresowaniami konkretnego przedsiębiorcy. Wszakże biznes powinno się prowadzić w tematyce, którą dobrze się zna.

Należy też mieć świadomość, że pomysł biznesowy i cele przedsiębiorstwa ewoluują z czasem, wraz ze zmieniającym się rynkiem. Za przykład można podać firmę Garmin. To przedsiębiorstwo dawniej specjalizowało się głównie z produkcją odbiorników GPS. Dziś Garmin jest kojarzony głównie ze smartwatchami.

Jak założyć firmę jednoosobową?

By móc prowadzić działalność gospodarczą konieczny jest wpis do CEiDG, czyli adnotacja w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej. Uzyskanie takiego wpisu jest tożsame z założeniem firmy jednoosobowej.

Działalność można założyć w tradycyjny sposób, czyli podczas wizyty w urzędzie. Równie dobrze działalność można założyć przez Internet. W tym celu należy:

1. Skorzystać z profilu zaufanego. Jeśli jeszcze nie ma się tego narzędzia, to można uruchomić profil zaufany z pomocą bankowości internetowej.

2. Następnie należy przejść na tę stronę rządową, by uzyskać wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej.

3. Podczas wypełniania druku rejestracyjnego CEiDG należy po prostu podać wszystkie potrzebne dane.

Samo założenie firmy jednoosobowej jest całkowicie darmowe. Przedsiębiorca może też z dużą łatwością podejmować decyzje o zawieszeniu czy zamknięciu firmy. Na ogół przy zawieszeniu lub likwidacji działalności gospodarczej wystarczy przejść kilka krótkich formalności. 

Sprawdź również: Jak określić siedzibę firmy?

Na czym polega nierejestrowana działalność gospodarcza?

Polskie prawo pod pewnym warunkiem umożliwia prowadzenie działalności gospodarczej bez formalnej rejestracji. Tak aktywność jest znana, jako działalność nierejestrowana. Z tej opcji można skorzystać, jeśli miesięczne przychody nie przekroczą poziomu 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W pierwszej połowie 2023 roku limit wynosi więc 1745 zł.

Działalność nierejestrowana to swego rodzaju próbna wersja firmy jednoosobowej. Pozwala ona przekonać się danej osobie, jak wygląda prowadzenie działalności gospodarczej w praktyce. Przy działalności nierejestrowanej nie ma praktycznie żadnych formalności, jednak limit przychodów jest mocno problematyczny.

W jaki sposób określić nazwę firmy?

Nazwa firmy to swego rodzaju imię i nazwisko działalności gospodarczej. To właśnie nazwa nadaje indywidualny charakter danej firmie. Stąd przy jej określaniu trzeba uwzględnić kwestie praktyczne i marketingowe. Pamiętać trzeba zwłaszcza o następujących regułach:

• Nazwa firmy powinna być unikalna, krótka, prosta i łatwa do wymówienia oraz zapamiętania.

• Warto rozważyć postawienie na nieszablonowe i chwytliwe nazwy, choć dużo tu zależy od branży, w której się działa.

• Dobrze jest zwrócić uwagę na to, czy adres internetowy dla danej nazwy nie został już zajęty.

• Przed wybraniem nazwy powinno się sprawdzić, czy nie jest ona zastrzeżona. Do tego celu służy między innymi ten portal Urzędu Patentowego RP.

Zasadniczo nie ma przeszkód, by nazwę zmienić już w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. Jednakże taki rebranding zawsze generuje koszty.

Konto bankowe dla jednoosobowej działalności gospodarczej

Ze względów praktycznych każda działalność gospodarcza powinna mieć konto firmowe. Taki indywidualny rachunek bankowy ułatwia rozliczanie płatności i podatków oraz zwiększa transparentność finansów firmy.

W większości przypadków konto firmowe może być całkowicie darmowe. Na przedsiębiorców, tak jak i na osoby prywatne czekają również promocje bankowe. Pozwalają one uzyskać premie finansowe, przez które zdobyć można nawet parę tysięcy złotych.

Księgowość firmy jednoosobowej

Prowadząc działalność gospodarczą, trzeba przesyłać odpowiednie rozliczenia do Urzędu Skarbowego i ZUS-u. Dostępne są zaś trzy główne modele prowadzenia księgowości:

• Samodzielne prowadzenie księgowości — to przynajmniej teoretycznie najtańszy sposób. Jednakże samodzielne prowadzenie księgowości jest czasochłonne.

• Wynajęcie biura księgowego — minimalny miesięczny koszt takich usług wynosi paręset złotych.

• Zatrudnienie księgowych w firmie — jest to najdroższe rozwiązanie praktykowane przez firmy na bardziej zaawansowanych etapach rozwoju.

Rzetelne prowadzenie księgowości w swojej firmie jest niezwykle istotne. Wszelkie błędy mogą zakończyć się otrzymaniem np. mandatów za wykroczenia skarbowe. Jednocześnie trzeba wiedzieć, że z zasady za błędy rachunkowe odpowiedzialność ponosi właściciel firmy, a nie księgowy.

Jak zatrudniać pracowników w firmie jednoosobowej?

Nazwa jednoosobowej działalności gospodarczej wcale nie jest tożsama wyłącznie z samozatrudnieniem. W firmie jednoosobowej może bowiem pracować więcej niż jeden pracownik. De facto można zatrudniać dowolną liczbę pracowników.

Dostępnych jest tu szereg możliwości. Zatrudniać można w ramach standardowej umowy o pracę, czy w ramach umów cywilnoprawnych. Nic nie stoi również na przeszkodzie, aby współpracować z innymi przedsiębiorcami na podstawie umów B2B.

Plusy i minusy własnej jednoosobowej firmy

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej ma wiele zalet. Największe z nich są następujące:

• Duża niezależność — we własnej firmie jednoosobowej nie ma się żadnego przełożonego. Samemu ustala się więc sposób, zakres i harmonogram pracy. Wciąż jednak trzeba dopasowywać się do wymagań klientów.

• Nieograniczony potencjał zarobkowy — prowadząc działalność gospodarczą, potencjalnie można zarabiać wręcz dowolnie wysoką sumę pieniędzy. Wszystko zależy jednak od rentowności danego biznesu.

• Szansa rozwijania własnych pomysłów — przedsiębiorca  podejmuje się wszystkie strategiczne decyzje. W ten sposób nadaje się kierunek rozwoju całej firmie.

• Dostęp do źródeł finansowania — osoby prowadzące firmę mogą liczyć na szerszą ofertę produktów bankowych i leasingowych. Ponadto dostępne są dofinansowania działalności gospodarczych.

Kiedy ktoś zdecyduje się założyć jednoosobową działalność gospodarczą, to powinien też zwrócić uwagę na minusy tego rozwiązania. Największe wady własnej jednoosobowej firmy to:

• Ryzyko finansowe — firma może przynajmniej krótkookresowo przynosić straty. Ponadto osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą ponosi odpowiedzialność całym majątkiem za swój biznes.

• Konieczność dużego zaangażowania — zwłaszcza na samym początku jednoosobowa działalność gospodarcza wymaga dużego nakładu pracy. Znalezienie balansu pomiędzy życiem zawodowym i osobistym bywa wyzwaniem.

• Multizadaniowość — przy prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej trzeba znać się na wielu rzeczach. Przedsiębiorcy każdego dnia mają styczność z kwestiami dotyczącymi np. prawa, finansów, podatków, marketingu i psychologi.

• Niepewność  — jednoosobowa działalność nierzadko generuje niespodziewane problemy. Kłopotem może okazać się choćby klient, który nie opłacił faktury i konieczność podjęcia działań windykacyjnych przykładowo pod postacią przygotowania wezwania do zapłaty.

Z całą pewnością życie zawodowe we własnej działalności gospodarczej przebiega inaczej niż podczas pracy etatowej.

Chciałbyś wiedzieć więcej? Sprawdź, kim jest prokurent!

Czy warto prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą?

Opłacalność prowadzenia własnej firmy w znacznej mierze jest uzależniona od powodzenia całego przedsięwzięcia. Przedsiębiorcy, którzy odnieśli sukces, raczej są mało chętnie nastawieni do powrotu na etat. Z drugiej strony sporo firm jednoosobowych upada szybko. Szacuje się, że około 30% przedsiębiorstw kończy działalność już w pierwszym roku. Za to z całą pewnością można stwierdzić, że prowadzenie działalności gospodarczej rozwija szereg kompetencji. Ponadto własna firma często przynosi dużo satysfakcji. 

To, czy jednoosobowa działalność gospodarcza okaże się dobrym wyborem, zależy też od preferencji, a nawet charakteru konkretnego człowieka. Rozpoczęcie działalności gospodarczej to coś dla przedsiębiorczych ludzi, którzy są gotowi na podjęcie określonego ryzyka.

Przeczytaj również: Co to jest i jak sprawdzić numer NIP firmy?