Przelewy bankowe: Co to jest IBAN i do czego jest potrzebny?

(fot. TippaPatt / Shutterstock)

Atrakcyjna cena, szeroka oferta i dostępność towarów, których nie można kupić w Polsce to główne powody skłaniające nas do zagranicznych zakupów w internecie. Co prawda zagraniczne platformy zakupowe oferują coraz wygodniejsze formy płatności, jak Revolut, Skrill, Wise, czy tradycyjne PayPal czy Google Pay, ale zdarza się, że jedynym sposobem na opłacenie zamówienia jest standardowy przelew zagraniczny na międzynarodowy numer rachunku bankowego.

Co to jest IBAN?

IBAN, (ang. International Bank Account Number), czyli Międzynarodowy Numer Rachunku Bankowego, dzięki któremu możesz wysyłać i otrzymywać przelewy z zagranicy na krajowe konto bankowe. Numer IBAN to ciąg cyfr przypisany do rachunku bankowego, który ma ułatwić realizację transakcji transgranicznych. Stosuje się go w Polsce od 2004 roku.

Co to jest IBAN banku? 

Jest to sposób zapisywania numeru rachunku bankowego, który zawiera symbol kraju, w którym prowadzone jest dane konto. W ten sposób łatwo ustalić, z jakiego i do jakiego państwa kierowany jest przelew.

IBAN został utworzony przez Europejski Komitet Standardów Bankowych. Głównym celem jego powstania było uproszczenie systemu przelewów transgranicznych. Warto zaznaczyć, że Numery Rachunków Bankowych (NRB) w Polsce są zgodne ze standardem IBAN. Co to oznacza?

W Polsce standardowy numer rachunku bankowego składa się z 26 cyfr:

• dwie pierwsze cyfry oznaczają sumę kontrolną numeru rachunku;

• kolejne osiem cyfr wskazuje na numer rozliczeniowy banku (ułatwia identyfikację banku lub instytucji finansowej);

• następne szesnaście cyfr to indywidualny numer rachunku klienta banku.

Numer rachunku bankowego jest praktycznie taki sam jak numer IBAN, poza jedną różnicą – przed tym drugim pojawia się kod PL. Jest to kod kraju, w którym prowadzony jest rachunek bankowy. Oznacza to, że wszystkie rachunki prowadzone w Polsce mają format IBAN.

Ważne!

Jeżeli chcesz wykonać przelew zagraniczny, to potrzebne będą Ci:

• numer IBAN;

• kod BIC/SWIFT.

Więcej o tym, czym jest SWIFT, przeczytasz w artykule: Co to jest SWIFT?

Numer IBAN – konstrukcja International Bank Account Number

Standardy NRB stosowane w Polsce są zgodne z tymi dotyczącymi numeru IBAN. Oznacza to, że w przypadku realizacji przelewu zagranicznego, numer konta nie ulega wielkim zmianom. Jedyną jest dodanie kodu kraju, w tym wypadku PL, przed ciągiem 26 cyfr, któe składają się na numer rachunku bankowego. 

Konstrukcja numeru IBAN na bazie numeru NRB:

PLKKAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB

Numer IBAN – schemat:

• PL – kod kraju zgodny ze standardem ISO 3166-a alfa-2, który wprowadza dwuliterowe oznaczenie dla krajów i terytoriów.

• KK – to dwie cyfry, które oznaczają sumę kontrolną.

Pozostałe 24 cyfry to tzw. BAAN (Basic Bank Account Number):

• AAAAAAAA – numer rozliczeniowy banku;

• BBBBBBBBBBBBBBBB – numer rachunku klienta.

Warto pamiętać, że kod kraju poprzedzający rachunek bankowy prowadzony w zagranicznym banku będzie się różnić. Poniżej kilka przykładów:

• AT – Austria;

• BE – Belgia;

• CZ – Czechy;

• DE – Niemcy.

Warto pamiętać!

W Polsce numer IBAN składa się z dwudziestu ośmiu znaków, łącznie z kodem PL. W innych krajach numer rachunku może być dłuższy lub krótszy. Poniżej kilka przykładów ze świata:

• Norwegia – 15

• Belgia – 16

• Dania – 18

• Polska – 28

• Litwa – 20

• Izrael – 23

• Arabia Saudyjska – 24

• Brazylia – 29

• Jordan – 30

• Saint Lucia – 32

Do czego potrzebny jest numer IBAN?

Numer IBAN potrzebny jest w sytuacji, gdy chcesz zrealizować przelew zagraniczny w systemie SEPA i SWIFT. W tym celu potrzebny CI będzie numer odbiorcy w formacie IBAN. Jeśli wprowadzisz sam numer bez kodu państwa, to przelew nie zostanie zrealizowany.

W przypadku przelewów przychodzących z zagranicy na Twoje konto sytuacja wygląda podobnie. Jeśli nadawca nie wprowadzi numeru IBAN, to pieniądze nie wpłyną na Twoje konto. Czekasz na pieniądze od kontrahenta zagranicznego? Poproś o potwierdzenie przelewu, aby upewnić się, czy wykonał on przelew prawidłowo.

Numer IBAN ułatwia rozliczanie przelewów zagranicznych. Warto go mieć pod ręką, gdy chcesz np.:

• zapłacić za hotel, za granicą;

• zapłacić za zakupy w zagranicznym sklepie online;

• rozliczyć się z zagranicznymi kontrahentami;

• wysłać pieniądze do bliskich mieszkających za granicą. 

Numer IBAN wymagany jest do realizacji przelewów z banków zagranicznych. Jeśli ktoś z Twojej rodziny lub bliskich będzie chciał Ci wysłać pieniądze, to powinien uzupełnić formularz przelewu, wpisując Twój numer konta w standardzie IBAN.

Ciekawostka!

Z raportu Gemius „E-commerce w Polsce” wynika, że w internecie kupuje ponad 23 mln (77%) z 30 mln użytkowników sieci w Polsce. Aż 75% respondentów kupuje produkty i usługi w polskich sklepach internetowych. Z kolei z zakupów na zagranicznych stronach internetowych korzysta 32% badanych.

Numer IBAN w polskich bankach

Jak można zweryfikować poprawność numeru IBAN?

Możesz sprawdzić poprawność numeru IBAN na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest weryfikacja przy użyciu narzędzi dostępnych w internecie. Drugi wariant to ręczna analiza i wyjaśnimy jak to zrobić.

Numer IBAN – Sprawdź jego poprawność w czterech krokach na przykładzie polskiego konta:

 1. Upewnij się, że numer IBAN w formacie PLKKAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB składa się z 28 znaków.

2. Pierwsze cztery znaki przenieś na koniec rachunku:

 a) podstawowy format: PLKKAAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB;

 b) zmieniony format: AAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBBPLKK;

 3. Następnie należy zmienić kod kraju na wartość liczbową. Odbywa się to w następujący sposób. Korzystasz z alfabetu, w którym literze „A” odpowiada cyfra 10, literze „B” odpowiada cyfra 11, aż do „Z”, za którą kryje się liczba 35. Idąc tym tropem, otrzymasz wartość 2521, która jest odpowiednikiem kodu PL. Litera „P” odpowiada liczbie 25, a litera „L” liczbie 21. Zgodnie z weryfikacją numer powinien wyglądać następująco:

a) AAAAAAAABBBBBBBBBBBBBBBB2521KK.

 4. Uzupełnij pozostałe brakujące liczby przepisując numer IBAN, a następnie podziel uzyskany numer przez 97. W przypadku, gdy wynikiem działania jest 1 (jeden), to numer IBAN jest prawidłowy.

Warto zapamiętać!

Każdy kod kraju jest inny. W związku z tym przy weryfikacji numeru rachunku upewnij się, że masz prawidłowy kod dla rachunku odbiorcy. Dla przykładu dla Austrii będzie to 1028, a dla Belgii 1114.

Gdzie szukać numeru IBAN?

Sprawdzenie numeru IBAN jest bardzo łatwe. Zaloguj się do bankowości internetowej i przejdź do listy swoich kont. Alternatywnie te informacje znajdziesz w aplikacji mobilnej banku. Numer IBAN znajdziesz także w umowie z bankiem.

Numer rachunku bankowego jest stworzony w tym samym standardzie, co numer IBAN. Dzięki temu wystarczy wstawić symbol danego kraju, aby uzyskać prawidłowy numer konta zagranicznego odbiorcy.

Sprawdź też: Przelew na telefon BLIK — znajdziesz go w ofercie 11 banków.

Jak wygląda numer IBAN w innych krajach?

Międzynarodowy numer konta bankowego używany jest w kilkudziesięciu krajach i regionach zależnych. Numer IBAN wszędzie tworzony jest za pomocą dwuliterowego kodu kraju, który poprzedza numer konta. Wszystkie kraje, w których wprowadzony jest standard IBAN, wyszczególnione są w rejestrze prowadzonym przez międzynarodowe stowarzyszenie instytucji finansowych SWIFT.

Dokument ten jest publicznie dostępny na stronie stowarzyszenia. Obecnie standard IBAN obowiązuje w 79 krajach. Zmiana kodu kraju nie jest możliwa — to element stały. Kody wybranych państw i losowe numery międzynarodowych rachunków bankowych wpisujące się w standard IBAN zamieściliśmy w poniższej tabeli.

Czy sam numer IBAN wystarczy do wykonania przelewu zagranicznego?

Sam numer IBAN nie wystarczy do wykonania przelewu. Podanie numeru konta odbiorcy w formacie IBAN nie wystarczy do skutecznego zasilenia zagranicznego konta. Ważna jest także nazwa beneficjenta przelewu, jego adres oraz SWIFT. Należy też określić, jak będą dzielone koszty przelewu. Do wyboru są trzy opcje: 

• BEN — wszystkie koszty przeniesione są na odbiorcę.

• SHA — koszty dzielone są pomiędzy zleceniodawcę i odbiorcę przelewu.

• OUR — wszystkie koszty pokrywa nadawca.

• Najbardziej popularnym wariantem pojawiającym się w przelewach międzynarodowych z opcją OUR. Transfery z podziałem kosztów BEN i SHA realizowane są najczęściej po wcześniejszym uzgodnieniu podziału kosztów pomiędzy stronami transakcji.

Czym jest i do czego służy kod BIC/SWIFT?

Wspomnieliśmy, że do realizacji przelewu zagranicznego oprócz numeru IBAN potrzebny jest także kod SWIFT. Co oznacza ta obco brzmiąca nazwa? SWIFT (skrót od Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, czyli Stowarzyszenia dla światowej międzynarodowej telekomunikacji finansowej).

Chociaż w Polsce znamy go pod taką właśnie nazwą, na całym świecie zdecydowanie częściej można spotkać się z innym skrótem – BIC (Business Identifier Code, wcześniej Bank Identifier Code). Oprócz tego część instytucji określa go mianem SWIFT-BIC, BIC lub SWIFT ID. W rzeczywistości to dokładnie ten sam kod więc samych nazw możemy używać naprzemiennie.

Wprowadzenie kodu SWIFT miało wspomóc obsługę płatności i przełożyć się na uproszczenie systemu przelewów transgranicznych. Rozwiązanie to pozwala bardziej zautomatyzować proces przekazywania środków pomiędzy bankami w różnych krajach, co wpływa zarówno na szybkość realizacji przelewu, jak i na ograniczenie ryzyka popełnienia błędu podczas zlecania płatności.

Jak wygląda kod SWIFT/BIC?

Podobnie jak w przypadku numeru IBAN również BIC jest w odpowiedni sposób ustandaryzowany. Kod SWIFT składa się z 8 do 11 znaków. Każdy z nich ma swoje znaczenie:

• pierwsze 4 znaki odpowiadają za identyfikację instytucji,

• 2 kolejne znaki to oznaczenie kraju według normy ISO 3166-1, tej samej, którą wykorzystujemy w numerze IBAN.

• 2 następne to kod lokalizacji banku lub innej instytucji finansowej.

Na końcu umieszcza się (nieobowiązkowo) numer oddziału. XXX reprezentuje centralę.

Gdzie znaleźć SWIFT?

SWIFT jest na stałe przypisany do konkretnej instytucji. Szczegółowe informacje w tym obszarze można znaleźć np. na oficjalnych stronach internetowych banków. Poniżej prezentujemy BIC w największych polskich bankach:

Jak wygląda konstrukcja kodu SWIFT/BIC na przykładzie wybranego banku?

Rozkładając kod SWIFT Getin Banku na czynniki pierwsze, otrzymujemy następujące informacje:

GBGC — to 4 znaki identyfikujące instytucję finansową,
PL — oznaczenie kraju, w którym znajduje się bank,
PK — lokalizacja banku.

Brak kodu identyfikującego oddział.

IBAN, a przelew SEPA – jakie są różnice?

SEPA (Single Euro Payment Area) to obszar pozwalający na jednolite rozliczenia w euro w obrębie danego terytorium. Od stycznia 2023 r. z systemu korzysta 36 krajów i terytoriów zależnych — państwa należące do Unii Europejskiej, 3 kraje należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia, Liechtenstein, Islandia) oraz Monako, Szwajcaria i Wielka Brytania. Pomiędzy zrzeszonymi w ramach systemu państwami najczęściej spotykanym transferem w euro jest przelew SEPA.

Zaletą tego rozwiązania jest niższy koszt, ponieważ przesyłane środki nie trafiają „po drodze” z banków pośredniczących. Jednak przelew ten można zrealizować tylko na ograniczonym obszarze i w jednej walucie. Zlecając transfer tego typu trzeba podać numer rachunku bankowego w standardzie IBAN oraz użyć kodu SWIFT, który pomoże zidentyfikować konkretny bank.

Przeczytaj również: Wyciąg z konta – co to jest i jak go pobrać?

Na co zwracać uwagę wykonując przelewy zagraniczne?

Chociaż wykonywanie przelewu zagranicznego jest nieco bardziej skomplikowane od zwykłego przelewu krajowego, nie należy się obawiać tego sposobu przekazywania środków. Numer IBAN oraz SWIFT – choć nieznacznie utrudniają całą procedurę – w rzeczywistości gwarantują, że środki szybko trafią na konto adresata, a możliwość popełnienia pomyłki będzie zredukowana do minimum.

Samo zlecanie przelewów w celu zasilenia zagranicznego konta jest bardzo proste i wszystkie niezbędne informacje znajdziemy na stronie internetowej konkretnego banku. Do realizacji płatności wystarczy numer IBAN rachunku klienta i SWIFT. Dobrze też ustalić, jaki będzie udział odbiorcy w kosztach transakcji.

Warto także pamiętać, że w ramach Unii Europejskiej, terytoriów zależnych i trzech krajów należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego można korzystać z przelewów SEPA. Realizowane są one na ograniczonym obszarze i tylko w walucie euro, ale może być to dużo tańsza opcja od standardowego transferu zagranicznego. Mamy nadzieję, że pytanie „Numer IBAN co to?” nie będzie od teraz żadnym powodem do obaw.

Potrzebny Ci nowy numer IBAN? Sprawdź ranking kont osobistych lub ranking kont firmowych.