Podczas konferencji FISA Euradwaste 2025 Wrochna podkreślił, że energia jądrowa staje się coraz bardziej niezbędna do osiągnięcia celów klimatycznych, nie tylko w Polsce, czy w Unii Europejskiej, ale i na całym świecie. "Jest wiele projektów jądrowych na różnych etapach, ale bez poważnej dyskusji o finansowaniu nigdy nie osiągniemy sukcesu. Możemy mieć wielkie plany, ale bez finansowania to się nie uda" - zaznaczył.
Pełnomocnik zwrócił jednak uwagę, że istnieje szereg funduszy europejskich, jak fundusz innowacji, Horizon Europe, fundusze spójności z kilkuset miliardami euro, jednak energia jądrowa w praktyce jest wykluczona z możliwości skorzystania z nich. "Sądzę, że jesteśmy w momencie, w którym możemy próbować to zmienić" - podkreślił Wojciech Wrochna. "Musimy przywrócić dostępność finansowania energetyki jądrowej z funduszy europejskich i sądzę, że w ciągu kilku miesięcy możemy osiągnąć coś konkretnego" - dodał.
Jak przypomniał Wrochna, w Polsce budowa energetyki jądrowej, przynajmniej pierwszej elektrowni nie jest możliwa bez zaangażowania publicznych pieniędzy, stąd przeznaczenie 60 mld zł przez rząd na wkład własny w modelu finansowania tej pierwszej elektrowni. Wrochna przypomniał, że Polska nie ma doświadczeń z energetyką jądrową, zatem ryzyka finansowego towarzyszącego budowie nie da się oszacować. "A to jest przeszkoda dla udziału prywatnego kapitału. Bez publicznych pieniędzy byłoby to niewykonalne" - ocenił. Zgodnie z planami rządu, pierwsza elektrownia budowana przez państwową spółkę PEJ zostanie sfinansowana w 30 proc. wkładem własnym z budżetu państwa, a w 70 proc. długiem.
Mówiąc o reaktorach typu SMR pełnomocnik zauważył, że to technologia o niższych nakładach i widać zainteresowanie nią prywatnego kapitału, ale tu również potrzebne jest stworzenie przynajmniej jakiegoś rodzaju zachęt i gwarancji.
Inwestorem i operatorem pierwszej polskiej elektrowni jądrowej, która ma powstać na Pomorzu będzie należąca w 100 proc. do Skarbu Państwa spółka Polskie Elektrownie Jądrowe. Elektrownię z blokami AP1000 zbuduje konsorcjum Westinghouse-Bechtel.
Równolegle Orlen Synthos Green Energy - spółka, w której po połowie udziałów mają Orlen oraz prywatny chemiczny koncern Synthos, należący do Michała Sołowowa planuje budowę w Polsce zaliczanych do SMR reaktorów BWRX-300. Pierwsze wskazane lokalizacje to Stawy Monowskie koło Oświęcimia, Włocławek i Ostrołęka.
Konferencja FISA Euradwaste 2025 i Forum SNETP 2025 objęta patronatem PAP to organizowane w ramach polskiej prezydencji w Radzie UE przez Komisję Europejską i Narodowe Centrum Badań Jądrowych spotkanie w ramach traktatu Euratom, poświęcone bezpieczeństwu reaktorów jądrowych i gospodarce odpadami radioaktywnymi.(PAP)
wkr/ drag/