Finlandia: Rosja nie zaakceptuje planu pokojowego, w którym nie uczestniczy Trump
Według Stubba ostatnie rozmowy między Ukrainą a USA w Genewie to krok w kierunku sprawiedliwego i trwałego pokoju, choć nadal istnieją nierozwiązane kwestie. „To oczywiste, że Europa i NATO podejmą decyzje w sprawach, które ich dotyczą” – napisał Stubb w poniedziałek na X.
Negocjowane porozumienie – jak przyznał Stubb – zawiera wiele elementów, które „przypominają cele Rosji”. – Pokój jest często kompromisem i z pewnością właśnie tego szuka w tej sytuacji prezydent Trump – oznajmił fiński przywódca, zapytany przez radio Yle w Johannesburgu w RPA. Prezydent Finlandii uczestniczył tam w sobotę i niedzielę w szczycie grupy G20. Przeprowadził stamtąd rozmowy telefoniczne w sprawie 28-punktowego planu pokojowego dla Ukrainy z Trumpem oraz prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim.
W ocenie Stubba, który od początku swojej kadencji, tj. od wiosny 2024 r., zaangażował się w proces pokojowy i uznawany jest za jednego z tych europejskich polityków, którzy mają najlepsze relacje z przywódcą USA, wyodrębnił w propozycji planu dla Ukrainy „czerwone, zielone i żółte linie”.
– W mojej ocenie jedną z najważniejszych kwestii jest osłabienie suwerenności Ukrainy, z czym wiąże się np. ograniczenie liczebności wojsk – podkreślił. Przypomniał przy tym, że ważne jest, aby Ukraina miała prawo do decydowania w przystąpieniu do UE, NATO i uniknęła losu Finlandii po II wojnie światowej, kiedy na terytorium kraju zbudowano sowieckie bazy wojskowe, zlokalizowane niedaleko Helsinek.
Finlandia walczyła przeciwko ZSRR w trakcie wojny zimowej (1939-40), a następnie wojny kontynuacyjnej (1941-44), tracąc w ich wyniku 10 proc. swojego terytorium. Po II wojnie światowej kraj nie stał się republiką sowiecką. Nie był też częścią Układu Warszawskiego, ale zależność Finlandii od ZSRR, określana jako „finlandyzacja”, wiązała się z ograniczeniami, które wschodnie mocarstwo narzucało słabszemu sąsiadowi (przede wszystkim w odniesieniu do polityki zagranicznej i sytuacji militarnej Helsinek, w zamian za brak ingerencji Kremla w sprawy wewnętrzne).
Stubb wziął udział w szczycie 20 największych gospodarek świata jako pierwszy prezydent Finlandii w historii. Podczas swoich oficjalnych wystąpień – jak przekazała kancelaria prezydenta – mówił o znaczeniu systemu opartego na zasadach w zmieniającym się świecie. – Takiego systemu wielostronnego oraz instytucji międzynarodowych potrzeba bardziej niż kiedykolwiek wcześniej – apelował. Według prezydenta porządek świata oparty na pojedynczych porozumieniach „tworzy konflikty zamiast rozwiązań
Wielka Brytania: Pokój powinien być sprawiedliwy, trwały i z udziałem Ukrainy
Brytyjski premier Keir Starmer podkreślił w poniedziałek, że jakiekolwiek porozumienie pokojowe w sprawie Ukrainy musi być „sprawiedliwe i trwałe”. Potwierdził, że we wtorek odbędzie się wirtualne spotkanie tzw. koalicji chętnych.
Zapytany przez dziennikarzy o to, czy ma nadzieję na postęp po rozmowach pokojowych w Genewie, brytyjski premier odparł: „Rozmowy w Genewie trwają, osiągamy postępy - i to dobrze. Wszyscy są całkowicie skoncentrowani na tym, co musimy osiągnąć, a mianowicie sprawiedliwym i trwałym pokoju. Oba te słowa mają znaczenie. Pokój musi być sprawiedliwy i, oczywiście, sprawy Ukrainy muszą być rozstrzygane przez Ukrainę, ale musi on być również trwały i musi przetrwać. Właśnie na tym się skupiamy. Jest jeszcze wiele do zrobienia”.
Potwierdził, że we wtorek odbędzie się wirtualne spotkanie kierowanej przez niego i prezydenta Francji Emmanuela Macrona tzw. koalicji chętnych, czyli krajów zapewniających wsparcie dla Ukrainy.
- Zorganizujemy więc spotkanie koalicji chętnych, aby dalej omówić postępy, które zostały osiągnięte i, mam nadzieję, mogą zostać osiągnięte w kierunku tego, co jest najważniejsze, czyli sprawiedliwego i trwałego pokoju. Ma on znaczenie dla Ukrainy, ale także dla nas wszystkich, ponieważ konflikt na Ukrainie wywiera bezpośredni wpływ na sytuację w Wielkiej Brytanii - powiedział Starmer.
Plan pokojowy, wynegocjowany z Rosją, forsują Stany Zjednoczone. Według amerykańskiego portalu Axios plan ten liczy 28 punktów i przewiduje, że Kijów zobowiąże się m.in. do nieprzystępowania do NATO, ograniczenia liczebności wojsk oraz oddania Rosji części terytorium. W zamian strona ukraińska mogłaby liczyć na gwarancje bezpieczeństwa zbliżone do obowiązujących w ramach NATO.
Plan USA był przedmiotem niedzielnych rozmów w Genewie, w których wzięli udział doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec, a także przedstawiciele Włoch, USA, UE oraz Ukrainy. Według agencji Reutera europejscy liderzy przedstawili własną wersję planu pokojowego. Ich propozycja modyfikuje m.in. wymóg dotyczący ograniczenia liczebności ukraińskiej armii oraz zawiera żądanie rekompensaty finansowej dla Kijowa od Moskwy i zamrożenia rosyjskich aktywów do czasu jej wypłaty.
Erdogan omówił z Putinem wysiłki na rzecz zakończenia wojny na Ukrainie
Prezydent Erdogan powiedział w poniedziałek swojemu rosyjskiemu odpowiednikowi, że Ankara będzie kontynuować wysiłki na rzecz zakończenia wojny rosyjsko-ukraińskiej sprawiedliwym i trwałym pokojem - powiadomiła dyrekcja ds. komunikacji przywódcy Turcji.
Erdogan podkreślił, że Ankara jest gotowa do zaangażowania się w inicjatywy dyplomatyczne, które ułatwią bezpośrednie kontakty między stronami i utorują drogę do trwałego pokoju.
W komentarzu do rozmowy Kreml oświadczył, że politycy omówili amerykańską propozycję zakończenia wojny, która - jak podkreślił Putin - „zasadniczo, może stanowić podstawę ostatecznego rozwiązania pokojowego”.
„Władimir Putin zauważył, że propozycje te, w wersji, w jakiej je przeanalizowano, są zgodne z dyskusjami na rosyjsko-amerykańskim szczycie na Alasce i, zasadniczo, mogą stanowić podstawę ostatecznego rozwiązania pokojowego” – poinformował Kreml, nawiązując do sierpniowego spotkania Putina z prezydentem USA Donaldem Trumpem.
„Potwierdzono zainteresowanie strony rosyjskiej politycznym i dyplomatycznym rozwiązaniem kryzysu ukraińskiego” - oznajmiły władze w Moskwie. Według Kremla prezydent Erdogan zaproponował podczas poniedziałkowej rozmowy Stambuł jako miejsce spotkania przedstawicieli Rosji i Ukrainy - przekazał Reuters.
Jakub Bawołek. Z Helsinek Przemysław Molik.
bjn/ kbm/
arch.