Arabia Saudyjska szykuje się do organizacji jednego z największych wydarzeń sportowych świata. Z każdym kolejnym projektem budowlanym rośnie zainteresowanie skalą inwestycji, ale też pytania o to, jakim kosztem są one realizowane. Międzynarodowe organizacje coraz częściej spoglądają w stronę placów budowy.
Instytucje zajmujące się tym tematem ostrzegają, że tysiące migrantów prawdopodobnie zginie w Arabii Saudyjskiej w wyniku boomu budowlanego napędzanego przygotowaniami do mistrzostw świata w piłce nożnej w 2034 roku i innymi wielkimi projektami infrastrukturalnymi.
Arabia Saudyjska odnotowała gwałtowny wzrost zapotrzebowania na tanią siłę roboczą. Od 2021 roku znacznie zwiększyła się liczba pracowników zagranicznych, gdy rozpoczęto przygotowania do mundialu i ruszyły prace nad projektami takimi jak futurystyczne megamiasto Neom.
„Turniej będzie kosztował wiele ludzkich istnień”
W dwóch opublikowanych 14 maja raportach organizacje wskazują, że pracownicy są narażeni na poważne zagrożenia dla życia, a władze Arabii Saudyjskiej krytykowane są za brak przejrzystości w sprawie zgonów migrantów.
James Lynch, współdyrektor organizacji FairSquare, która przygotowała raport na temat ryzyka związanego z zatrudnieniem migrantów, powiedział:
„Setki tysięcy młodych mężczyzn jest rzucanych w system pracy, który stanowi poważne zagrożenie dla ich życia. Podczas gdy FIFA wychwala Arabię Saudyjską pod niebiosa dzieci w Nepalu dorastają bez ojców i nigdy nawet nie dowiadują się, jak zginęli”.
W osobnym raporcie na temat zgonów migrantów w Arabii Saudyjskiej organizacja Human Rights Watch (HRW) oskarżyła FIFA o „świadome ryzykowanie kolejnego turnieju, który niepotrzebnie będzie kosztował wiele ludzkich istnień”.
Michael Page zastępca dyrektora Human Rights Watch na Bliski Wschód stwierdził:
„Makabryczne wypadki w miejscu pracy, w których giną pracownicy migrujący w Arabii Saudyjskiej, powinny być ogromnym sygnałem ostrzegawczym dla przedsiębiorstw, kibiców piłki nożnej i stowarzyszeń sportowych, które chcą współpracować z FIFA przy organizacji Mistrzostw Świata Mężczyzn w 2034 r. Biorąc pod uwagę, że władze Arabii Saudyjskiej nie zapewniają pracownikom migrującym odpowiedniego bezpieczeństwa i zabezpieczenia społecznego, lokalne i międzynarodowe firmy mają większą odpowiedzialność, by o to zadbać”.
Dekapitacja, porażenie prądem i upadki z wysokości
Na początku tego roku dziennik „The Guardian” ujawnił, że pakistański pracownik zginął, spadając z wysokości podczas budowy stadionu na mundial w mieście Al-Chubar.
Raport HRW dokumentuje serię zgonów spowodowanych „makabrycznymi, ale możliwymi do uniknięcia wypadkami w miejscu pracy” w Arabii Saudyjskiej – w tym przez dekapitację, porażenie prądem i upadki z wysokości – pozostawiając rodziny ofiar w żałobie i ubóstwie.
Zgodnie z prawem Arabii Saudyjskiej, jeśli pracownik zginie podczas wykonywania pracy, jego rodzina powinna otrzymać odszkodowanie z państwowego ubezpieczenia lub bezpośrednio od pracodawcy. Jednak HRW określiła ten proces jako „długi i uciążliwy” i udokumentowała wiele przypadków, w których rodziny otrzymały niewielkie lub żadne wsparcie.
Arabia Saudyjska ukrywa rzeczywistą liczbę śmierci spowodowanych warunkami pracy?
Władze saudyjskie twierdzą, że liczba wypadków i zgonów w pracy znacznie spadła.
Jednak organizacje takie jak FairSquare podnoszą obawy dotyczące „poważnych uchybień w sposobie, w jaki władze saudyjskie badają i klasyfikują zgony migrantów”. Wiele zgonów może być błędnie klasyfikowanych jako „naturalne”, choć prawdopodobnie mają one bezpośredni lub pośredni związek z warunkami pracy i życia pracowników.
FairSquare podkreśla, że określenie „naturalne” nie daje żadnego rzeczywistego wyjaśnienia przyczyny zgonu. W swoim raporcie organizacja zaznacza:
„Wygląda na to, że władze Arabii Saudyjskiej używają tego określenia jako skrótu dla wszystkich zgonów, które nie wynikają z wypadków w miejscu pracy, kolizji drogowych lub innych gwałtownych przyczyn”.
FIFA twierdzi, że monitoruje sytuację
To stanowisko znajduje potwierdzenie w badaniu z 2019 roku przeprowadzonym przez saudyjskiego patologa, który przeanalizował wszystkie akty zgonu ze szpitala w Rijadzie w latach 1997–2016. Ustalił, że w każdym przypadku przyczyną zgonu była „albo błędna, albo jej w ogóle nie podano”, a w 75% przypadków nie było podanej żadnej przyczyny śmierci.
W odpowiedzi na prośbę dziennika „The Guardian” o komentarz FIFA udostępniła list wysłany do HRW, w którym czytamy:
„FIFA stara się odegrać swoją rolę w zapewnieniu silnej ochrony pracowników zatrudnionych przez podwykonawców na placach budowy związanych z Mistrzostwami Świata. Praca ta obejmuje ścisłą współpracę z saudyjskimi partnerami oraz kontakty z odpowiednimi międzynarodowymi organizacjami pracowniczymi. Jesteśmy przekonani, że wdrożone środki mogą wyznaczyć nowe standardy ochrony pracowników”.
J.S.
