Główny Urząd Statystyczny przedstawił analizę sytuacji gospodarczo-społecznej kraju w 2023 roku. Według niej liczba ludności Polski na koniec ubiegłego roku spadła, odnotowano mniej niż w 2022 r. urodzeń, jak i zgonów, a przyrost naturalny, podobnie jak w poprzednich latach, był ujemny.
O kryzysie demograficznym (nie tylko zresztą w Polsce) mówi się od dłuższego czasu. Najnowsze dane pokazują, że liczba ludności na koniec 2023 roku wyniosła w kraju 37,635 mln osób, co oznacza spadek o 131 tys. osób rdr. Stopa ubytku rzeczywistego wyniosła -0,35 proc., co oznacza, że na każde 10 tys. ludności ubyło ok. 35 osób (w 2022 r. na 10 tys. ludności ubyło 37 osób).
Jak podaje GUS, spadek liczby ludności utrzymuje się od 2012 r. (wyjątkiem jest 2017 r., w którym odnotowano nieznaczny jej wzrost - o niespełna 1 tys.). Na zmiany te w ostatnich latach wpływa przede wszystkim przyrost naturalny, który od 2013 r. pozostaje ujemny.
Szacuje się, że w 2023 r. liczba urodzeń była o ok. 137 tys. niższa od liczby zgonów. Współczynnik przyrostu naturalnego (na 1000 ludności) wyniósł -3,6 (wobec -3,8 rok wcześniej).
Z danych wynika też, że w 2023 r. zarejestrowano ok. 272 tys. urodzeń żywych, tj. o ok. 33 tys.
mniej niż w poprzednim roku. Była to najniższa liczba urodzeń zanotowana w całym okresie powojennym. Natomiast zmarło ok. 409 tys. osób, tj. o ok. 39 tys. mniej niż przed rokiem.
Od około 30 lat utrzymuje się zjawisko depresji urodzeniowej – niska liczba urodzeń nie zapewnia prostej zastępowalności pokoleń. "Współczynnik dzietności obniżył się z 1,33 w 2021 r. do 1,26 w 2022 r.1, co oznacza, że na 100 kobiet w wieku rozrodczym (15–49 lat) przypadało 126 urodzonych dzieci (odpowiednio 121 w miastach i 134 na wsi). Optymalna wielkość tego współczynnika, określana jako korzystna dla stabilnego rozwoju demograficznego, to 2,10–2,15, tj. gdy w danym roku na 100 kobiet w wieku 15–49 lat przypada średnio co najmniej 210–215 urodzonych dzieci" - podał GUS.
Nie jest też nowością, że ludzie decydują się na posiadanie dzieci później, niż miało to miejsce jeszcze kilkanaście lat temu. Wpływa na to zmiana priorytetów życiowych młodych ludzi (osiągnięcie określonego poziomu wykształcenia i stabilizacji ekonomicznej).
Według danych GUS-u obecnie najwyższa płodność cechuje kobiety w wieku 27-31 lat. Oznacza to podwyższenie wieku najczęstszego rodzenia dzieci średnio o 6–8 lat w stosunku do pierwszych lat transformacji ustrojowej w Polsce oraz o ok. 4 lata w stosunku do początku XXI wieku. W konsekwencji w 2022 r. mediana wieku kobiet rodzących dziecko wyniosła prawie 31 lat (wobec 26 lat w 1990 r. i 2000 r.).
oprac. DU
