Komisja Europejska zaproponowała w środę objęcie nadzorem wskaźników rynkowych, takich jak LIBOR czy EURIBOR, aby zapobiec manipulacjom oraz zapewnić, że będą one ustalane w sposób przejrzysty i rzetelny.

Według komisarza UE ds. rynku wewnętrznego Michela Barniera projekt nowego rozporządzenia to odpowiedź Komisji na niedawne skandale związane z manipulowaniem londyńską międzybankową stopą procentową (LIBOR) oraz międzybankową stopą procentową strefy euro (EURIBOR), ale także na domniemane manipulacje wskaźnikami dotyczącymi towarów (np. ropy naftowej, gazu ziemnego i biopaliw) i kursów walut.

Od wskaźników rynkowych zależą ceny instrumentów finansowych o wartości bilionów euro. Mają one też duże znaczenie dla rynków finansowych, kredytów hipotecznych oraz oszczędności milionów mieszkańców Unii. "Mimo to wskaźniki nie podlegały do tej pory regulacji i nadzorowi. Manipulacje naruszyły zaufanie rynku, które musimy odbudować" - powiedział Barnier. "W tym celu proponujemy objęcie wszystkich podmiotów, które udostępniają wskaźniki, systemem zezwoleń i nadzoru" - dodał.

Jak informuje KE, jej propozycja obejmuje wszystkie wskaźniki, wykorzystywane jako punkty odniesienia dla instrumentów finansowych, dopuszczonych do obrotu lub będących przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, takie jak pochodne instrumenty energetyczne i walutowe, jak również wskaźniki stosowane w umowach finansowych, np. kredyty hipoteczne oraz indeksy stosowane do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych.

Nadzór nad ustalaniem i stosowaniem wskaźników pełnić mają odpowiednie instytucje w tych krajach UE, w których powstaje wskaźnik. W przypadku wskaźników o krytycznym znaczeniu, czyli tych, które stanowią punkt odniesienia dla instrumentów finansowych o wartości co najmniej 500 mld euro, kontrolę dodatkowo pełnić ma międzynarodowe kolegium nadzorców, którego prace koordynuje Europejski Urząd Nadzoru Rynków i Papierów Wartościowych (ESMA).

Każdy nowy indeks będzie musiał uzyskać zezwolenie instytucji nadzoru. Wskaźniki będą musiały być wyznaczane na podstawie dokładnych i wiarygodnych danych, które odzwierciedlają realia rynkowe, czyli w oparciu o dane dotyczące transakcji, a jeśli nie jest to możliwe - o zweryfikowane szacunki. Kontrolowane mają być też podmioty, które przekazują te dane. Banki, sporządzając umowy hipoteczne, będą w razie potrzeby oceniać, czy dany wskaźnik jest adekwatny dla konsumenta.

Za złamanie rozporządzenia grozić będą sankcje, np. grzywny do 500 tys. euro dla indywidualnej osoby, a w przypadku firm - do 1 miliona euro albo równowartości 10 proc. rocznych obrotów. Kraje członkowskie będą mogły jednak ustanowić wyższe kary w swoich ustawach krajowych.

Aby propozycja KE weszła w życie, musi ją przyjąć Parlament Europejski i Rada UE. Komisja liczy, że rozporządzenie zacznie obowiązywać w 2015 r.

Komentuje Piotr Lonczak, analityk Bankier.pl

Tutaj nie chodzi o przejrzystość rynku Troska o przejrzystość jest jak najbardziej pożądana. Problem unijnych regulacji polega jednak na tym, że nie zakładają one poprawienia skuteczności rynkowych mechanizmów, lecz osiągnięcie założonego celu. Wcześniej dyskutowano nad trafnością ocen wydawanych przez agencje ratingowe, a jako konkluzję zaproponowano utworzenie europejskiej agencji ratingowej, która będzie wydawała właściwe – z perspektywy polityków – oceny. Podobnie będzie z najświeższymi pomysłami Komisji Europejskiej. Zamiast zaproponować poprawę przejrzystości rynków może propozycje będą skupiać uwagę na osiągnięciu rezultatów korzystnych z perspektywy polityków.

Z Brukseli Anna Widzyk (PAP)

awi/ pad/