foto: ingimage.com
Podstawowe rodzaje nieodpłatnego świadczenia usług
W kontekście prowadzenia działalności gospodarczej, nieodpłatne świadczenie usług może być rozpatrywane jako:
1. Przychód
Chodzi o sytuację, w której przedsiębiorca uzyskuje nieodpłatne świadczenie od innej firmy lub osoby prywatnej, w tym również pracownika. Może chodzić np. o bezpłatną pomoc w prowadzeniu firmy, bezpłatne usługi szkoleniowe, doradcze, prawne, użyczenie samochodu, lokalu, maszyny czy biura.
2. Koszt
Chodzi o sytuację, w której przedsiębiorca ponosi koszt wykonując nieodpłatnie świadczenia na rzecz innego przedsiębiorcy lub innej osoby. Chodzi także o usługę nieodpłatnego użyczenia składników majątku, w tym np. towarów, stanowiących własność firmy.
Przychód z nieodpłatnego świadczenia usług a podatek dochodowy
Według przepisów dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych, opodatkowaniu podlega „wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”. Oznacza to, że jeżeli dane nieodpłatne świadczenie nie jest zwolnione z podatku, to należy oszacować jego wartość i zakwalifikować do przychodów. Natomiast gdy przedsiębiorca ponosi częściową odpłatność za te usługi, to jego przychodem jest różnica pomiędzy wartością otrzymanego świadczenia, a poniesioną opłatą. Tak naprawdę tylko nieliczne nieodpłatnie świadczone usługi są zwolnione z podatku dochodowego.
 | »Jak rozliczyć wypadek samochodu w jednoosobowej firmie? |
Nieopodatkowane są również świadczenia od członków najbliższej rodziny. Oznacza to, że np. od użyczonego przez rodziców samochodu lub lokalu nie trzeba płacić podatku dochodowego ani wykazywać przychodu w księdze podatkowej. Ponadto, członkowie najbliższej rodziny mogą nieodpłatnie pomagać w prowadzeniu firmy.
Kiedy nieodpłatnie świadczona usługa stanowi koszt podatkowy?
Jeżeli firma wyświadcza usługi nieodpłatnie, to koszt takich usług może stanowić koszty uzyskania przychodu tylko, jeżeli nieodpłatne świadczenie służy uzyskaniu przychodu lub utrzymaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodu. Co za tym idzie, kosztem nie mogą być usługi świadczone np. do celów prywatnych przedsiębiorcy. Co więcej, takie usługi są opodatkowane VAT-em (ta kwestia opisana jest poniżej).
W przypadku świadczenia usług nieodpłatnie na rzecz innych kontrahentów można więc wyróżnić dwie sytuacje: - Gdy świadczona usługa występuje samodzielnie i świadczenie tej usługi nie ma związku z uzyskaniem przychodu. Wówczas koszty związane ze świadczeniem tej usługi nie są kosztami uzyskania przychodów przedsiębiorcy świadczącego usługę.
- Gdy świadczenie bezpłatne występuje w związku z promocją firmy np. co dziesiąta usługa gratis, wtedy ma to związek z prowadzoną akcją promocyjną i budowaniem wizerunku firmy, co bezpośrednio przekłada się na podtrzymanie źródła przychodów. W tej sytuacji koszty wykonania bezpłatnej usługi są kosztami uzyskania przychodów przedsiębiorcy świadczącego usługę.
Warto pamiętać, że to czy wykonawca usługi może zaliczyć ją do kosztów, czy nie, nie ma znaczenia dla przedsiębiorcy uzyskującego darmową usługę. W obu przypadkach opisanych powyżej musi on zaliczyć ją do przychodów z działalności gospodarczej.
Czy od nieodpłatnego świadczenia usług należy zapłacić VAT?
Na gruncie podatku VAT, nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu gdy:
- Przedsiębiorstwo użycza własne składniki majątku do celów innych niż działalność gospodarcza, którą wykonuje przedsiębiorstwo, a w szczególności dla celów osobistych podatnika (a także m.in. pracowników i wspólników), jeżeli podatnik przy zakupie tych towarów miał prawo w całości lub części do odliczenia VAT.
- Opodatkowaniu VAT-em podlega nieodpłatne świadczenie usług dla osobistych celów podatnika, jego rodziny, pracowników, wspólników czy osób trzecich.
W praktyce oznacza to, że w sytuacji, gdy np. grafik wykonuje nieodpłatnie logo dla znajomego korzystając z narzędzi firmowych (np. komputer i akcesoria, oprogramowanie), to powinien oszacować wartość takiej usługi i zapłacić VAT. Podobnie, jeśli mechanik naprawia własny samochód w warsztacie należącym do firmy, to również powinien opodatkować taką naprawę VAT-em. Innymi słowy, VAT zawsze trzeba zapłacić od czynności, które skierowane są do odbiorcy spoza przedsiębiorstwa, nawet jeśli odbiorcą jest właściciel firmy jako osoba prywatna, jego pracownik czy rodzina.
 | »Jak rozliczać raty i odsetki kredytu firmowego? |
Jak oszacować wartość nieodpłatnego świadczenia i zaksięgować koszt lub przychód?
W ustawie o PIT znajdziemy przepisy mówiące o tym jak należy wyliczać wartość uzyskanych świadczeń:
- Jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi, które wykonuje przedsiębiorstwo - według cen stosowanych wobec innych kontrahentów.
- Jeśli są to usługi zakupione - według cen zakupu.
- Jeśli przedmiotem świadczenia jest udostępnianie lokalu lub budynku - według wysokości czynszu, jaki byłby pobierany w przypadku zwykłego najmu.
- W innych przypadkach stosuje się ceny rynkowe.
Podstawą księgowania w KPiR kosztu związanego z nieodpłatnym świadczeniem jest zwykle umowa o wykonanie nieodpłatnej usługi lub równoważny dokument. Ponadto, do zaksięgowania służą również zestawienia wykonanych nieodpłatnie usług oraz dowody wewnętrzne. Natomiast do celów rozliczenia podatku VAT w związku z nieodpłatnym świadczeniem, należy sporządzić fakturę wewnętrzną zawierającą oszacowaną wartość świadczenia powiększoną o kwotę podatku.
/Sebastian Bobrowski (inFakt)
Źródło:
