IKE, IKZE: porównanie. Które konto wybrać?

Prognozy przedstawiane przez ZUS i niezależnych ekspertów nie zostawiają wątpliwości: po przejściu na emeryturę wielu z nas może mieć duże problemy z zaspokajaniem swoich potrzeb, jeżeli oprzemy się wyłącznie na świadczeniach otrzymywanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wynika to przede wszystkim z prognozowanej stopy zastąpienia, która będzie systematycznie spadać. Wirtualne środki zgromadzone na koncie ZUS nie pokryją za kilkanaście lat podstawowych potrzeb emerytów.

Coraz więcej osób zdaje sobie przy tym sprawę, że dla zabezpieczenia godnego życia konieczne będzie korzystanie z dodatkowych środków.

Jak wynika z raportu „Życie na emeryturze - wyobrażenia i postawy Polaków” zrealizowanego przez Izbę Zarządzających Funduszami i Aktywami, aż ¾ z nas twierdzi, że po przejściu na emeryturę dochody ulegną obniżeniu, jednocześnie 35% respondentów planuje wówczas korzystać zarówno ze świadczenia, jak i uzbieranych oszczędności. Aby te drugie mogły okazać się realnym wsparciem, o skutecznym odkładaniu środków należy pomyśleć jak najszybciej. Znakomitymi narzędziami okażą się produkty IKE i IKZE.

(fot. LightField Studios / Shutterstock)

IKE, IKZE – co to jest?

Znaczenie trzeciego filaru dla przyszłości finansowej każdej osoby aktywnej na rynku pracy jest nie do przecenienia. To właśnie ten dobrowolny segment pozwala na zasilenie stanu portfela w czasie, kiedy zdecydujemy się na zakończenie kariery zawodowej.

Podstawowa oferta, którą oferują nam instytucje finansowe, to IKE i IKZE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Chociaż zarówno nazwy, jak i cel są podobne, wiele je od siebie różni. Widać także nieco podobieństw do funduszy inwestycyjnych. Jednocześnie warto także pamiętać, że ustawodawca umożliwia skorzystanie z obu z nich. Możemy więc czerpać z potencjału IKE i IKZE bez konieczności rezygnowania z któregokolwiek produktu. Takie podejście może dać także sporo korzyści.

IKE a IKZE – podobieństwa

Korzystając z IKE/IKZE, a są do powiedzmy, że dobrowolne fundusze emerytalne, mamy dużą dowolność zarówno w wyborze instytucji finansowej, zajmującej się obsługą konta emerytalnego, jak i podejścia do wysokości oraz terminów wpłat. Zgodnie z obowiązującym prawem IKE i IKZE mogą prowadzić:

• Zakłady ubezpieczeń na życie,

• Banki,

• Fundusze emerytalne,

• Podmioty prowadzące działalność maklerską,

• Fundusze inwestycyjne.

Przed wyborem IKE czy IKZE warto również zastanowić się, w jaki sposób chcemy oszczędzać: czy interesuje nas nieobarczone żadnym ryzykiem odkładanie środków na rachunku oszczędnościowym, czy preferujemy inwestycje w obligacje Skarbu Państwa, czy też np. w akcje spółek notowanych na giełdach. IKE/IKZE to znakomite sposoby na osiągnięcie profitów z tego tytułu. Oczywiście od naszej strategii zależy również ryzyko, na które się godzimy. Może się okazać, że w wyniku działalności inwestycyjnej zamiast zysków odnotujemy straty. Jednocześnie istnieje także sporo opcji, które gwarantują wysoki poziom bezpieczeństwa i stabilny zysk.

Łatwy dostęp

IKE/IKZE łączy także grupa osób, do których adresowane są programy dobrowolnego oszczędzania emerytalnego. Mogą z nich skorzystać już 16-latkowie, którzy osiągnęli dochody z tytułu umowy o pracę. Czy IKE, czy IKZE umożliwiają więc długofalowe zbieranie środków nawet osobom, które dopiero rozpoczęły karierę zawodową.

Dodatkową zaletą jest także możliwość przenoszenia funduszy w ramach różnych instytucji obsługujących IKE/IKZE z zachowaniem korzyści podatkowych. Nawet jeżeli podpiszemy umowę z jedną z nich, później w dowolnym momencie możemy dokonać zmiany, nie tracąc przy tym wypracowanego kapitału. Nie istnieje natomiast możliwość dokonywania transferu pomiędzy IKE i IKZE lub w drugą stronę.

Sposób na wkład własny

Środki zebrane na IKE/IKZE mogą zostać wykorzystane jako wkład własny, umożliwiający zaciągnięcie kredytu. Obecna sytuacja rynkowa sprawia, że dla wielu osób to poważny problem, który często staje na drodze do uzyskania potrzebnych środków. Co gorsze – rekomendacje KNF oraz rosnące ceny na rynku nieruchomości sprawiają, że coraz trudniej o zaspokojenie żądań banków w tym zakresie.

Dodatkową zaletą skorzystania w tym celu z IKE/IKZE jest to, że nie musimy wcale wypłacać kapitału, niszcząc tym samym plan oszczędzania: bank dokona zastawu do wysokości środków niezbędnych na pokrycie wkładu własnego. Zostaną odblokowane po spełnieniu warunków, klient natomiast nadal będzie mógł korzystać z widniejącej na rachunku nadwyżki.

Różnice pomiędzy IKE a IKZE

Na tym zasadniczo kończą się jednak podobieństwa pomiędzy IKE i IKZE. Oba produkty różnią się pod wieloma względami. Warto je przeanalizować, aby nie tylko poznać listę zalet i wad, ale również dowiedzieć się, w jaki sposób możemy wykorzystać drzemiący w nich potencjał.

• Limit wpłat: korzystających czy to z IKE, czy IKZE, obowiązują roczne limity wpłat. Te są uzależnione od średniego prognozowanego wynagrodzenia w gospodarce na dany rok. W przypadku IKZE wynosi jego 1,2-krotność, w przypadku IKE 3-krotność. W 2022 roku (średnie wynagrodzenie to 6399,59 zł) limit wpłat na IKZE to 7 106,40 zł, natomiast na IKE maksymalnie możemy wpłacić 17 766 zł.

• Odliczenie od podatku: największą zaletą IKZE jest możliwość odliczania wpłat od podatku dochodowego, co w wymierny sposób przekłada się na zasoby, które pozostają w naszym portfelu. Te oszczędności również warto inwestować: wówczas osiągniemy jeszcze większe zyski i lepiej zabezpieczymy swoją przyszłość. W przypadku IKE nie możemy natomiast dokonać odliczenia od podatku.

• Wypłata środków: IKE czy IKZE mają na celu wsparcie naszego budżetu w trakcie emerytury. Nieco inaczej podchodzą natomiast do kwestii wypłaty środków. W najkorzystniejszym wariancie w IKE powinniśmy dokonać tego po ukończeniu 60. roku życia i jednocześnie spełnić jeden z dwóch warunków: albo mieć na koncie przynajmniej 5 lat oszczędzania, albo wnieść przynajmniej połowę wartości wpłat wcześniej niż na 5 lat przed złożeniem wniosku o wypłatę środków.
  W przypadku IKZE minimalny wiek, uprawniający do uzyskania oszczędności podatkowej, to 65 lat. Wówczas zapłacimy zryczałtowany podatek dochodowy, wynoszący 10% wypłaty.

• Wcześniejsza wypłata: i IKE, i IKZE są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych, czyli tzw. podatku Belki. W przypadku IKE zapłacimy go jednak, jeżeli zdecydujemy się na wcześniejsze wypłacenie części lub całości zgromadzonych środków (w tym pierwszym przypadku nadal będziemy mogli kontynuować oszczędzanie na wcześniejszych zasadach). IKZE możemy rozwiązać jedynie w całości. Z tego tytułu będziemy musieli natomiast zapłacić podatek dochodowy w standardowej wysokości.

IKZE, IKE – czy warto?

Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego oraz Indywidualne Konta Emerytalne to bardzo dobre sposoby na efektywne pomnażanie kapitału z myślą o emeryturze. Oba mają swoje wady i zalety, jednak warto spojrzeć na nie jak na dwa uzupełniające się narzędzia, z których możemy korzystać równolegle. Dużą korzyścią, wynikającą z posiadania IKZE, jest możliwość dokonywania odliczeń od podatku dochodowego, co samo w sobie generuje dodatkowe – niemałe – oszczędności.

Plusem IKE jest natomiast możliwość wykorzystywania go nie tylko jako typowego konta emerytalnego, ale również narzędzia do inwestycji w krótszym horyzoncie czasowym: ostatecznie i tak musielibyśmy zapłacić podatek Belki, a IKE umożliwia uniknięcie opodatkowania aż do momentu wypłaty (chyba że ta ma miejsce po 60 roku życia: wówczas nie zapłacimy fiskusowi ani grosza). Warto więc wykorzystać potencjał obu kont emerytalnych i odpowiednio zabezpieczyć jesień życia.