Forum Ogólne

Re: TV czyni cuda !!!!!!!! To jest konieczność !!!!!!!!!

Zgłoś do moderatora
3.
W okresie międzywojennym jednoznacznie wyodrębnienio w obszarze prawa prywatnego: prawo cywilne (powszechne) oraz prawo handlowe, regulujące „stosunki handlowe”. Tę ostatnią sferę regulowało rozporządzenie Prezydenta RP – kodeks handlowy. [16] Wyrazem zamierzonej „hermetyczności” obydwu sfer było postanowienie k.h., zgodnie z którym stosowanie do stosunków handlowych przepisów „powszechnego” prawa cywilnego dopuszczalne było dopiero wtedy, gdy dana materia nie była objęta regulacją ani tego rozporządzenia, ani ustaw szczególnych, ani też powszechnym w państwie prawem zwyczajowym (art. 1).
Centralnym pojęciem kodeksu było pojęcie kupca. „Kupcem” był ten, kto we własnym imieniu prowadził przedsiębiorstwo zarobkowe. Kupiec, który prowadził przedsiębiorstwo zarobkowe „w większym rozmiarze” był tzw. kupcem rejestrowym, czyli takim, którego dotyczył obowiązek wpisania się do rejestru handlowego (art. 4. § 1, art. k.h.). [17] Pod pojęciem przedsiębiorstwa zarobkowego k.h. zasadniczo nie ujmował prowadzenia gospodarstwa rolnego (art. 2 § 2), a także wykonywania wolnego zawodu (art. 3). A zatem podmioty wykonujące powyższe czynności kupcami nie były. [18], [19]
Uznanie określonego podmiotu za kupca było podstawą do uznania określonej czynności prawnej za „czynność handlową”. Za te ostatnie uznawano bowiem „czynności prawne kupca, związane z prowadzeniem jego przedsiębiorstwa” (art. 498 § 1 k.h.). [20] Kodeks wprowadzał przy tym domniemanie, że każda czynność prawna kupca jest czynnością handlową (art. 498 § 2). Domniemanie to miało jednak charakter usuwalny (preasumptio iuris tantum), a zatem dopuszczalny był dowód na okoliczność przeciwną. W pewnym uproszeniu można powiedzieć, iż dla kwalifikacji określonej czynności jako czynności handlowej decydujące znaczenie miało to, kto czynności tej dokonywał, nie zaś jej określone cechy.
Powyższy porządek terminologiczny został zniesiony w ustawodawstwie okresu Polski Ludowej. Decydujące znaczenie miało w tym względzie wejście w życie w dniu 1 stycznia 1965 r. ustawy – kodeks cywilny. [21] W tej samej dacie uchylono także kodeks handlowy, a mówiąc ściślej: te przepisy kodeksu, które dotyczyły czynności handlowych. [22] Od tego momentu prywatnoprawne instytucje regulujące czynności osób prowadzących działalność gospodarczą były umieszczane w k.c. – „wmontowane” w ogólne instytucje prawa cywilnego. Kodeks cywilny regulował stosunki cywilnoprawne między wszystkimi podmiotami prawa cywilnego, a w szczególności także między jednostkami gospodarki uspołecznionej. Szereg norm było przystosowanych wyłącznie do stosunków między tymi jednostkami. Dodatkowo ułatwiono rozwój tej regulacji normami podustawowymi. [23] Analizując nowe, „gospodarczo – prawne”, funkcje kodeksu cywilnego, K. Kruczalak trafnie stwierdził, iż ustawa ta przejęła w tym czasie funkcje, jakie poprzednio pełnił kodeks handlowy. [24]
Powyższe zmiany spowodowały, iż ustało normatywne uzasadnienie dla koncepcji wyróżnienia w ramach obowiązującego prawa polskiego odrębnej gałęzi prawa handlowego, do której jedynie subsydiarnie stosować należy instytucje prawa cywilnego [25]. Zamiast tego priorytet nadano zasadzie „jedności prawa cywilnego”. Przyjęcie takiego rozwiązania stanowiło dogodne oparcie dla późniejszych reform polskiego prawa cywilnego, związanych z przemianami rynkowymi. [26]
Mimo, iż kodeks cywilny przejął w pewnym zakresie – jak wskazywał cytowany wyżej autor – funkcje ustawy regulującej obrót gospodarczy, nie definiował zrazu pojęć analogicznych do przedwojennych pojęć „kupca” czy „czynności handlowych”. [27] W tym względzie podstawowe znaczenie należy przypisać zmianom prorynkowym, jakie zostały zapoczątkowane w Polsce jeszcze w latach osiemdziesiątych, a przede wszystkim – ustawie z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej. [28]
Ustawa powyższa regulowała podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej, opierając się na zasadzie wolności działalności gospodarczej i równości. Definiowała ona pojęcia „działalności gospodarczej”, a także „podmiotu gospodarczego”. [29] Centralnym pojęciem stało się pojęcie działalności gospodarczej, zaś pojęcie podmiotu gospodarczego (a potem – przedsiębiorcy [30]) stało się pojęciem pochodnym, „refleksem” tego pierwszego. Podmiot gospodarczy (przedsiębiorcę) definiowano na tej podstawie, iż prowadził działalność gospodarczą. Tym samym odwróceniu uległa relacja przyjęta uprzednio w kodeksie handlowym.
Stan taki został następnie zaaprobowany przez obowiązującą w chwili obecnej ustawę – Prawo działalności gospodarczej [31], choć definicje obydwu pojęć uległy modyfikacji. W świetle ostatniej ustawy, „działalnością gospodarczą” jest „zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły” (art. 2, ust. 1). [32] Wyróżniono na tej podstawie trzy przesłanki konstrukcyjne powyższej definicji kryterium ekonomicznej klasyfikacji działalności, zarobkowy charakter działalności, a także wykonywanie działalności w sposób zorganizowany i ciągły. [33]
Niewątpliwie właśnie zawarte w Prawie działalności gospodarczej definicje działalności gospodarczej oraz przedsiębiorcy stają się podstawowym punktem odniesienia dla analizy rozwiązań zaproponowanych w Projekcie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zważyć jednak należy, iż w istocie sytuacja jest znacznie bardziej skomplikowana. Wynika to z faktu, iż obydwa pojęcia definiowane są także w innych ustawach, co rodzi liczne wątpliwości. Problemy wynikające z powyższego zróżnicowania zostały dostrzeżone w piśmiennictwie [34], a także przez autorów projektu: z uzasadnienia załączonego do niego wynika, iż projektowana ustawa ma wychodzić na przeciw regulacji zawartej w kodeksie spółek handlowych, a także Ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym. [35]