Minister nauki i szkolnictwa wyższego Marcin Kulasek powiedział w rozmowie z PAP, że w resorcie wciąż trwają prace nad nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (PSWN). "W ustawie konieczne są zmiany. Od chwili, kiedy powstała w 2018 r. zmienił się świat, a wiele kwestii, które ustawa reguluje jest już nieaktualnych" – uzasadnił.
Powiedział, że ten akt prawny będzie przygotowywany "w trzech prędkościach". "Po pierwsze, najszybciej trzeba opracować kwestie e-dyplomu, bo do tego zobowiązuje Polskę Krajowy Plan Odbudowy (KPO). Druga prędkość dotyczy ewaluacji działalności naukowej. W ostatniej kolejności ma powstać koncepcja całej ustawy, do której w konsultacjach społecznych zgłoszono ok. 300 poprawek" - zrelacjonował.
„Wycofaliśmy z Zespołu ds. Programowania Prac Rządu wniosek o wpis projektu do Wykazu prac legislacyjnych i programowych rządu, bo wymaga on jeszcze dużo pracy. Musi się nad tym pochylić zespół złożony z przedstawicieli całego środowiska, żeby nie pominąć żadnej konstruktywnej uwagi albo propozycji" – wyjaśnił Marcin Kulasek.
Dodał, że MNiSW jest w trakcie powoływania zespołu ds. przyszłej ewaluacji, która będzie częścią dużych zmian w ramach projektu ustawy PSWN. W zespole znajdą się m.in. przedstawiciele Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Krajowej Reprezentacji Doktorantów i związków zawodowych.
O ostatecznym kształcie projektu ustawy, jak zapowiedział szef resortu nauki, zadecydują właśnie wyniki konsultacji ze środowiskiem naukowym. "My nie chcemy nic narzucać, to środowisko ma wypracować zmiany" – zadeklarował.
Minister Kulasek chciałby, żeby prace nad projektem ustawy zakończyły się w przyszłym roku.
W projekcie ustawy mają się znaleźć zapisy dotyczące ewaluacji jakości działalności naukowej, a w dyskusji o niej wiele emocji budzi kwestia tzw. paper mills (papierni), czyli "fabryk artykułów naukowych". Chodzi o system sprzyjający publikowaniu w czasopismach, które miały wysoką punktację, a nie spełniały warunków rzetelności. System ten pozwalał produkować słabej jakości publikacje. Niektórzy badacze stosują takie praktyki, by zwiększyć liczbę swoich publikacji i cytowań.
"W tym przypadku również chcemy powołać zespół, który wypracuje wytyczne dotyczące etycznych zasad postępowania. Chodzi o to, by całe środowisko wiedziało, że nie ma przyzwolenia na podobne działania" – wyjaśnił szef resortu nauki.
Dodał, że na prośbę MNiSW Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy (OPI) ma stworzyć narzędzie wyszukiwania publikacji powstających w ramach "fabryk artykułów", bo pierwszym krokiem w rozwiązaniu tego problemu ma być identyfikacja nierzetelnie przygotowanych publikacji.
Kulasek zastrzegł, że resort nie ma prawnych narzędzi, które pozwoliłyby mu wyciągać konsekwencje w stosunku do badaczy stosujących takie nieetyczne praktyki.
"Źle się stało, że w związku z +fabrykami artykułów+ odium nieuczciwości spadło na całe środowisko naukowe. Tymczasem większość naukowców pracuje rzetelnie i uczciwie" – ocenił szef resortu nauki.
Anna Bugajska, Anna Ślązak (PAP)
abu/ zan/ bar/ amac/