W czerwcu wchodzą przepisy Polskiego Aktu o Dostępności. Obejmą one m.in. firmy, które oferują usługi bankowe, producentów sprzętu komputerowego czy telefonów. Zmiany dotyczyć będą też branży e-commerce, informacji w transporcie pasażerskim i obsługi audiowizualnej. Przedsiębiorcy mogą liczyć na pomoc. Przede wszystkim powinni skorzystać z doświadczenia firm i instytucji skupionych w Partnerstwie na rzecz dostępności. To inicjatywa, która łączy podmioty aktywnie działające na rzecz eliminacji barier i tworzenia uniwersalnych rozwiązań. Przeczytaj artykuł, a dowiesz się, czym dokładnie jest to partnerstwo i jakie korzyści można z niego czerpać.
Polski Akt o Dostępności to ustawa, która nakłada na przedsiębiorstwa (z wyłączeniem mikroprzedsiębiorstw, które świadczą usługi) obowiązki związane z zapewnieniem dostępności określonych produktów i usług, tak by były one czytelne, zrozumiałe i możliwe do samodzielnego użycia przez wszystkich odbiorców. Chodzi o strony internetowe, aplikacje, urządzenia samoobsługowe (np. bankomaty i kioski), obsługę klienta czy procesy zakupowe. Warto jednak spojrzeć na ten wymóg prawny z innej perspektywy – jak na szansę na rozwój, pozyskanie nowych klientów i budowanie wizerunku marki odpowiedzialnej społecznie.
Czym w praktyce jest dostępność i dlaczego ma znaczenie?
Dostępność to nie tylko rampa przy wejściu do budynku. To podejście, które zakłada, że przestrzenie, ale także produkty i usługi są tak zaprojektowane, aby każdy – niezależnie od swoich indywidualnych funkcjonalnych ograniczeń – mógł z nich skorzystać. W praktyce to np. możliwość obsługi strony internetowej wyłącznie za pomocą klawiatury lub technologii asystującej, zapewnienie napisów dla osób z niepełnosprawnością słuchu/niedosłyszących, kontrastowe etykiety i łatwy dostęp do fizycznych przestrzeni. Kluczową rolę odgrywa tu projektowanie uniwersalne, czyli tworzenie rozwiązań, które od początku są dostępne dla jak najszerszej grupy użytkowników.
Choć dostępność kojarzona była dotąd głównie z sektorem publicznym, jej znaczenie rośnie również w biznesie. Dla wielu przedsiębiorców może to oznaczać konieczność dostosowania się do nowych standardów. Warto jednak spojrzeć na to z innej strony. Firmy, które eliminują bariery, zyskują nowych klientów – osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami, osoby z ograniczeniami w poruszaniu się, ale także rodziców z dziećmi czy osoby nieznające lokalnego języka. Działania na rzecz dostępności to również konkretne korzyści biznesowe i szansa na poprawę wizerunku firmy, wzrost zaufania społecznego i poszerzenie rynków działalności.
Polski Akt o Dostępności – co zmieni?
Polski Akt o Dostępności to odpowiedź na zmieniające się potrzeby społeczne i technologiczne. Nowe przepisy wdrażają postanowienia unijnej dyrektywy (tzw. European Accessibility Act) i mają jeden cel: zapewnić równe szanse w dostępie do produktów i usług. Nowe obowiązki dla przedsiębiorstw objętych ustawą wchodzą w życie 28 czerwca 2025 r. i obejmą one firmy działające w 6 głównych sektorach:
• dostępu do audiowizualnych usług medialnych (platformy streamingowe i telewizję hybrydową),
• łączności elektronicznej (telefonicznej, internetowej, w tym łączność alarmowa),
• informacji cyfrowej w transporcie pasażerskim (lotniczym, jak i autobusowym, kolejowym i wodnym),
• bankowość detaliczną, w tym „helpdeski”
• usługi rozpowszechniania i tworzenia książek elektronicznych,
• sklepy internetowe
Ustawa oprócz wymienionych usług obejmuje również produkty, m.in. routery, modemy, odtwarzacze multimedialne, czytniki e-booków, terminale płatnicze, automaty biletowe, bankomaty oraz sprzęt komputerowy, smartfony i tablety.
Czy przepisy dotyczą Twojej firmy?
Polski Akt o Dostępności nie obejmie wszystkich przedsiębiorców. Dotyczy tylko tych, których działalność wpisuje się w katalog produktów i usług znajdujący się w ustawie. Są wśród nich nie tylko producenci czy usługodawcy, ale także upoważnieni przedstawiciele1, dystrybutorzy oraz importerzy produktów do UE. W przypadku usługodawców mamy ważny wyjątek – ustawa nie obejmuje mikroprzedsiębiorców. Są w niej także przepisy, które mogą ułatwić pozostałym firmom wprowadzanie w życie nowych obowiązków. Akt odnosi się do konkretnych kategorii produktów i usług wymienionych powyżej. Warto również zaznaczyć, że ustawa nie nakłada obowiązku natychmiastowej wymiany całej infrastruktury. Przykładowo: bankomaty czy terminale płatnicze muszą spełniać nowe wymagania dostępności tylko wtedy, gdy są wymieniane lub stawiane na nowo po 28 czerwca br. Oznacza to, że przedsiębiorcy mają czas na przygotowanie się do zmian i mogą planować działania w sposób racjonalny i etapowy.
Wiarygodne i aktualne informacje o przepisach Polskiego Aktu o Dostępności znajdują się na serwisie dostepnosc.gov.pl. Możesz też skontaktować się bezpośrednio z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i napisać maila na adres dostepnosc@pfron.org.pl.
Partnerstwo na rzecz dostępności – razem możemy więcej
Choć obowiązki ustawowe w zakresie dostępności to nowość dla sektora prywatnego, wiele firm już dziś aktywnie działa na rzecz eliminowania barier i tworzenia uniwersalnych rozwiązań. Potwierdza to działalność Partnerstwa na rzecz dostępności – inicjatywy Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, która łączy setki podmiotów z całej Polski. Wśród sygnatariuszy są nie tylko instytucje publiczne, ale również przedstawiciele biznesu, którzy rozwijają dostępne produkty i usługi w różnych branżach – od technologii, przez transport, po sektor prywatny.
Celem Partnerstwa jest wspólne działanie, wymiana wiedzy i doświadczeń oraz promowanie projektowania uniwersalnego jako standardu. Członkowie Partnerstwa korzystają ze wsparcia ekspertów, wymieniają się doświadczeniami, a przede wszystkim wspólnie tworzą lepsze warunki dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich potrzeb i ograniczeń. To praktyczna platforma współpracy, która umożliwia uczenie się od tych, którzy już mają skuteczne i sprawdzone rozwiązania.
Organizacje, które już włączyły się do prac Partnerstwa, są świadome, że wdrażanie zasad dostępności przynosi wiele wymiernych korzyści. Społecznie poprawiają jakość życia, wspierają integrację społeczną i budują zaufanie do własnej marki. Osoby, które czują się zauważone i zrozumiane, częściej wracają i polecają firmę innym. Z perspektywy biznesowej zapewnienie dostępności oznacza większą grupę klientów, wyższą jakość obsługi i większe szanse na udział w zamówieniach publicznych czy projektach finansowanych z Funduszy Europejskich. Dla wielu firm może to być również element szerszej strategii ESG i odpowiedzialności społecznej, która staje się coraz ważniejsza na rynku.
Od czego zacząć?
Pierwszym krokiem będzie przeprowadzenie audytu dostępności – sprawdzenie, jak w praktyce działają nasze produkty, usługi, budynki czy kanały komunikacji. Czasem wystarczą niewielkie zmiany, by znacząco poprawić komfort użytkowników. Następnie, warto rozważyć dołączenie do Partnerstwa na rzecz dostępności. To szansa na rozwój, inspiracje i wspólne tworzenie rozwiązań. Aby dołączyć do Partnerstwa, wystarczy wejść na stronę Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, wybrać sekcję „Zostań Partnerem Dostępności”, wypełnić formularz i wskazać, jakie działania na rzecz dostępności już się prowadzi i jakie planuje się wdrożyć, a następnie przesłać go do instytucji. Po pozytywnej weryfikacji Twoja firma stanie się oficjalnym sygnatariuszem Partnerstwa.
Pamiętaj, że dostępność nie jest modą ani chwilowym impulsem – to kierunek, w którym zmierza cały rynek. Czerwcowe zmiany prawne mogą być punktem zwrotnym, po którym zacznie się działać szybciej i skuteczniej. Warto potraktować je nie jako obowiązek, ale jako szansę na rozwój firmy, wzmocnienie marki i realny wpływ na poprawę jakości życia wielu osób.
[1] Podmioty, które mają pełnomocnictwo od producenta do działania w jego imieniu na obszarze UE.
