Spółka akcyjna: co to jest i kiedy warto ją założyć?

Decyzja o jej założeniu  nie powinna być podejmowana lekkomyślnie, szczególnie że dotyczy ona większych biznesów.  Na pierwszy rzut oka, może wydawać się skomplikowana, kosztowna i zbyt formalna dla niektórych przedsiębiorców. Niemniej jednak, dla tych, którzy mają jasno określone plany na skalowanie swojego biznesu, wchodzenie na giełdę lub przyciąganie inwestorów zewnętrznych, spółka akcyjna może okazać się najlepszym rozwiązaniem. Może również przynieść korzyści w zakresie ochrony majątku osobistego, poprzez ograniczenie odpowiedzialności do wysokości wkładu kapitałowego.

Czym jest spółka akcyjna?

W największym skrócie jest to typ spółki kapitałowej, która jest regulowana przez kodeks spółek handlowych, którego podstawową cechą jest emisja akcji. Reprezentują one częściowy udział w własności spółki i mogą być kupowane i sprzedawane przez inwestorów na publicznych lub prywatnych rynkach.

Kluczowe cechy obejmują:

1. Osobowość prawna: jest on oddzielną osobą prawną, co oznacza, że ma zdolność do zawierania umów, posiada własność, może zaciągać zobowiązania i pozywać lub być pozywaną.

2. Odpowiedzialność akcjonariuszy: mają oni ograniczoną odpowiedzialność, co oznacza, że ryzyko finansowe jest ograniczone do wartości ich inwestycji. Akcjonariusze nie są osobiście odpowiedzialni za długi lub zobowiązania spółki.

3. Zarządzanie: jest ona zarządzana przez radę dyrektorów, którzy są wybierani przez akcjonariuszy. Zarząd podejmuje strategiczne decyzje dotyczące działalności spółki, a codzienną działalność zarządzają menedżerowie.

4. Przeniesienie własności: akcje spółki akcyjnej można łatwo przenosić, co czyni je atrakcyjnym instrumentem inwestycyjnym.

Dla kogo jest przeznaczona spółka akcyjna?

1. Dla inwestorów: oferuje ona możliwość inwestycji poprzez zakup akcji. Jest to szczególnie atrakcyjne dla inwestorów, którzy szukają sposobu na dywersyfikację swojego portfela inwestycyjnego. Ponadto, jako że akcje są łatwe do kupna i sprzedaży, inwestorzy mogą zyskać na zyskach kapitałowych i dywidendach.

2. Dla przedsiębiorców i właścicieli biznesów: jest też dobrym wyborem dla dużych przedsiębiorstw, które chcą pozyskać kapitał na rozwój poprzez publiczną ofertę akcji. Ze spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże je także dywersyfikacja ryzyka, co chroni ich osobiste majątki.

3. Dla pracowników: może ona oferować programy opcji na akcje lub udziałów dla swoich pracowników.

4. Dla klientów i dostawców: jest postrzegana jako bardziej stabilna i wiarygodna w porównaniu do niektórych innych form biznesu.

Jakie są zalety i wady spółki akcyjnej?

Zalety spółki akcyjnej:

1. Ograniczona odpowiedzialność: jest ona ograniczona do wartości ich wkładu kapitałowego. Oznacza to, że w przypadku problemów finansowych czy upadłości firmy, osobiste majątki akcjonariuszy są chronione.

2. Możliwość pozyskiwania kapitału: mają one łatwiejszy dostęp do kapitału poprzez emisję akcji na publicznym rynku. Dzięki temu mogą pozyskać środki na rozwój.

3. Płynność inwestycji: akcje mogą być łatwo kupowane i sprzedawane na giełdzie papierów wartościowych lub poza nią.

4. Ciągłość działalności: w przeciwieństwie do jednoosobowej działalności gospodarczej nie przestaje ona istnieć po śmierci akcjonariusza.

Wady spółki akcyjnej:

1. Złożoność i koszty: założenie i prowadzenie wymaga spełnienia wielu formalności prawnych i związane jest z większymi kosztami, w porównaniu do innych form prowadzenia działalności gospodarczej, jak np. jednoosobowa działalność gospodarcza czy spółka cywilna.

2. Podwójne opodatkowanie: z działalnością spółki wiąże się fakt że często dochód  jest opodatkowany dwukrotnie. 

3. Rozproszenie własności: sprzedaż akcji publicznie może prowadzić do rozproszenia kontroli nad firmą, szczególnie jeśli nie ma dominującego akcjonariusza.

4. Większa przejrzystość: spółki muszą publikować wiele informacji finansowych i operacyjnych, co nie zawsze może być korzystne z punktu widzenia konkurencji. Wadą kosztową jest też konieczność zwoływania walnego zgromadzenia. 

5. Każda spółka akcyjna jest zobowiązana do utrzymania swojej własnej strony internetowej, służącej do komunikacji z udziałowcami. Strona powinna zawierać informacje takie jak: nazwa, lokalizacja i adres spółki, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, identyfikator podatkowy oraz wielkość kapitału zakładowego. Dodatkowo, strona powinna prezentować wszystkie wymagane prawnie ogłoszenia spółki oraz jej statut.

Jak założyć spółkę akcyjną?

Pierwszy etap w procesie tworzenia spółki akcyjnej obejmuje sformułowanie umowy założycielskiej, która zawiera:

• statut

• indywidualne deklaracje przystąpienia do spółki i subskrypcji akcji. 

Statut spółki akcyjnej jest kluczowym dokumentem definiującym prawa i obowiązki założycieli, akcjonariuszy oraz organów spółki.

Do założenia spółki akcyjnej wymagany będzie:

• nazwa i siedziba

• zakres działalności

• okres funkcjonowania spółki, jeżeli jest określony

• wartość kapitału zakładowego

• kwota wpłacona przed rejestracją na pokrycie kapitału zakładowego

• wartość nominalna akcji i ich liczba, z określeniem czy są to akcje imienne czy na okaziciela

• liczba akcji różnych typów i przypisane im prawa, jeżeli spółka ma emitować różne rodzaje akcji

• imiona i nazwiska założycieli spółki

• liczba członków zarządu i rady nadzorczej lub co najmniej minimalna lub maksymalna liczba członków tych organów, a także podmiot uprawniony do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej.

Oprócz obowiązkowych składników, w statucie mogą pojawić się również elementy opcjonalne:

• określenie minimalnej lub maksymalnej wielkości kapitału zakładowego

• określenie terminów i kwot wpłat na akcje

• dodatkowe postanowienia dotyczące treści i formy dokumentu akcji

• ograniczenie możliwości dysponowania akcjami imiennymi

• określenie uprawnień rady nadzorczej do tworzenia kapitałów rezerwowych.

Spółka akcyjna to elastyczna forma działalności gospodarczej, która może przynieść korzyści różnym grupom, w tym inwestorom, przedsiębiorcom, pracownikom oraz klientom i dostawcom. Chociaż istnieją pewne wady, takie jak złożoność zarządzania, podwójne opodatkowanie i potencjalne rozproszenie własności, zalety takie jak ograniczona odpowiedzialność, możliwość pozyskiwania kapitału i płynność inwestycji często przeważają.

Tak na koniec

Podsumowując, spółka akcyjna to świetna opcja dla większych przedsiębiorstw, które mają ambicje na skalowanie i rozwój. Choć wiąże się z pewnymi trudnościami, takimi jak złożoność zarządzania i podwójne opodatkowanie, jej korzyści często przewyższają te wady.

Ograniczona odpowiedzialność, możliwość pozyskiwania kapitału i płynność inwestycji sprawiają, że jest atrakcyjną opcją dla przedsiębiorców z wizją. Ostateczna decyzja o założeniu spółki akcyjnej powinna jednak zależeć od indywidualnych potrzeb i okoliczności każdego przedsiębiorcy. Jeśli masz duże plany dla swojego biznesu, warto zastanowić się nad spółką akcyjną. Ale pamiętaj, że to decyzja, którą warto podjąć po dokładnym rozważeniu i najlepiej z poradą profesjonalisty.