Czy można uniknąć składek ZUS, zakładając spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością?

Począwszy od 1 stycznia 2022 roku, wprowadzono nowe przepisy dotyczące zgłaszania członków zarządu do ubezpieczenia zdrowotnego. Od tej daty, członkowie zarządu otrzymujący wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji, tak jak na przykład prezesi, którzy są mianowani do pełnienia danej funkcji i za to otrzymują wynagrodzenie (nie muszą otrzymywać tej płatności co miesiąc), będą musieli podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. 

Czym jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (często skracana jako "spółka z o.o." w Polsce) to jedna z najczęściej wybieranych form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej. Charakteryzuje się ona kilkoma kluczowymi cechami: 

1. Ograniczona odpowiedzialność: jednym z głównych atutów jest ograniczenie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionego przez nich wkładu. Oznacza to, że majątek osobisty wspólników nie jest narażony na ryzyko w przypadku problemów finansowych czy upadłości spółki.

2. Osobowość prawna: jest odrębnym podmiotem prawnym, co oznacza, że posiada własny majątek, może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, a także być stroną w postępowaniach sądowych.

3. Wspólnicy: może ona być założona przez jedną lub więcej osób fizycznych, lub prawnych. Wspólnicy dokonują wniesienia wkładów do spółki, które tworzą kapitał zakładowy.

4. Organy: struktura zarządzania spółką z o.o. obejmuje najczęściej zarząd (jeden lub więcej członków), a w niektórych przypadkach także radę nadzorczą lub komisję rewizyjną. Może być także zgromadzenie wspólników jako organ decyzyjny.

5. Założenie i rejestracja: zakładając ją, konieczne jest sporządzenie umowy spółki i jej zarejestrowanie w odpowiednim rejestrze (w Polsce jest to Krajowy Rejestr Sądowy).

6. Podatki: jest to odrębny podmiot prawny oraz jest obowiązana rozliczać się z podatków, w tym najczęściej z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).

7. Likwidacja: w przypadku decyzji o zakończeniu działalności, spółka musi przejść przez formalny proces likwidacji. 

Kto jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne? 

Chcąc jasno wyjaśnić, obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z powodu prowadzenia działalności pozarolniczej obarczone są jedynie osoby indywidualne oraz partnerzy w spółkach osobowych. W przeciwnym razie, jednostki prawne nie mają obowiązku wnosić obowiązkowych składek do ZUS. Warto dodać, że partnerów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością (czyli w spółkach kapitałowych) generalnie nie obowiązują składki ZUS z wyjątkiem sytuacji, gdy są jedynymi wspólnikami w jednoosobowej spółce z o.o. Wobec tego kluczowym warunkiem jest dobranie sobie wspólnika jednoosobowej spółki, by przestała być jednoosobowa. Tak, by właścicielski status wspólnika spółki był realny. 

Tym samym, jedynymi wyjątkami są partnerzy w jednoosobowych spółkach z o.o. W innych przypadkach partnerzy w spółkach kapitałowych mają obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne tylko wtedy, gdy pracują w spółce na podstawie umowy o pracę. Relacja partnera z jednoosobową spółką z o.o. różni się, ponieważ nie powinien on być zatrudniony na umowę o pracę, biorąc pod uwagę, że jednocześnie pełniłby rolę pracownika i pracodawcy.

Podatki w spółce

W praktyce, działalność spółek jest obciążona podwójnym opodatkowaniem: najpierw CIT-em na poziomie samej spółki, a następnie PIT-em dla wspólników. Spółki, które są młode lub które w ostatnim roku podatkowym nie osiągnęły przychodów przekraczających 2 mln euro, mają prawo do korzystania z preferencyjnej 9% stawki CIT (dla dochodu 1 mln zł, podatek wynosiłby 90 tys. zł). 

Dodatkowo wspólnicy są zobowiązani do zapłaty 19% PIT od zysku, który został już obciążony CIT-em (z 1 mln zł po odliczeniu 90 tys. zł pozostaje 910 tys. zł; 19% z 910 tys. zł to 172,9 tys. zł). W sumie, w tym konkretnym przypadku łączne obciążenie podatkowe to 262,9 tys. zł, co oznacza, że rzeczywista stawka opodatkowania wynosi 26,29%.

Partnerzy w spółce

Pierwsze rozwiązanie polega na założeniu jednoosobowej spółki z o.o., w której wspólnikiem jest inna spółka. W sytuacji, gdy tylko wspólnik będący osobą fizyczną jest zobowiązany do opłacania składek ZUS i NFZ, zastosowanie innej spółki jako wspólnika skutkuje uniknięciem tego obciążenia. 

Druga propozycja to wprowadzenie dodatkowego wspólnika do spółki, co generalnie uważam za korzystniejsze, gdyż jednoosobowa spółka z o.o. niesie za sobą więcej wyzwań niż zalet. W spółkach z kilkoma wspólnikami nie ma konieczności opłacania składek ZUS i zdrowotnych przez wspólników.

Czym są udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością?

Udziały stanowią podstawowy środek wyrażania udziału wspólników w majątku spółki:

1. Podstawowe informacje:

   • Udziały reprezentują wkład, jaki dany wspólnik wniósł do spółki.

   • W przeciwieństwie do akcji w spółkach akcyjnych, udziały nie są instrumentami obrotowymi, co oznacza, że nie mogą być swobodnie handlowane na giełdzie.

2. Wartość nominalna:

   • Każdy udział ma określoną wartość nominalną, która odpowiada części kapitału zakładowego spółki. Suma wartości nominalnych wszystkich udziałów równa się kapitałowi zakładowemu spółki.

3. Prawa związane z udziałami:

   • Posiadanie udziałów daje prawo do uczestnictwa w zyskach spółki (dywidenda).

   • Udziały uprawniają do udziału w zgromadzeniu wspólników, co daje prawo głosu w kwestiach ważnych dla spółki.

   • W przypadku likwidacji spółki, posiadacze udziałów mają prawo do udziału w majątku spółki po spłacie wszystkich zobowiązań.

4. Przeniesienie udziałów:

   • Udziały  mogą być przenoszone, ale wymaga to zwykle zawarcia umowy sprzedaży udziałów oraz wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (w Polsce).

   • Umowa spółki może również wprowadzać ograniczenia w zakresie przenoszenia udziałów między wspólnikami lub na rzecz osób trzecich.

5. Podział i łączenie udziałów:

   • Mogą być one dzielone lub łączone, co pozwala na elastyczne zarządzanie strukturą udziałową spółki.

6. Ograniczenia prawne:

   • Nie mogą być one przedmiotem prawa użytkowania ani prawa dożywotniego użytkowania.

7. Pierwokup:

   • Często umowa spółki zawiera klauzulę pierwokupu, która daje obecnym wspólnikom pierwszeństwo w zakupie udziałów oferowanych do sprzedaży przez innego wspólnika.

Jak prawidłowo dokonać wyboru członka zarządu? 

Warto też przytoczyć aspekt wyboru członka zarządu lub członków, gdyż temat ten immanentnie wiąże się ze spółkami, a nie jest występującym tematem w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. 

Zasiadanie w zarządzie na mocy uchwały podejmowanej przez zgromadzenie wspólników, bez konieczności zawierania dodatkowego porozumienia, jest najczęściej stosowaną i najbardziej opłacalną metodą pełnienia obowiązków w tym organie. 

Proces wyboru członków zarządu określa art. 201 Kodeksu spółek handlowych, chyba że umowa spółki stanowi coś innego, decyzje o mianowaniu oraz odwołaniu członka zarządu podejmowane są przez wspólników. 

Możliwe jest również wystąpienie sytuacji, gdy zarząd mianuje prokurenta - reprezentanta spółki uprawnionego do podejmowania działań sądowych oraz innych działań związanych z działalnością firmy. Prokurentem może być także jeden z wspólników. Analogicznie jak dla członka zarządu, rola prokurenta nie jest wskazana w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych jako podstawa do obligatoryjnych składek ZUS.

Na koniec

Podsumowując, założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być skutecznym sposobem na uniknięcie obowiązku płacenia składek ZUS, pod warunkiem, że spółka nie będzie jednoosobowa, a podział udziałów nie będzie pozorny i będzie wynosił minimum 70 do 30.