Szef rządu wypowiedział wojnę tzw. umowom śmieciowym. Dla niego rok 2014 będzie początkiem ich końca. Donald Tusk chce tego dokonać poprzez zmianę sposobu ich oskładkowania.

Źródło:Bankier.pl/AK

W czasie piątkowej konferencji prasowej dotyczącej planów rządu na 2014 r., Donald Tusk zdradził, że chce zakończyć erę umów śmieciowych. – (…) śmieciówki to praca odarta z godności i poczucia bezpieczeństwa na przyszłość. Zaproponujemy rozwiązania, które będą pierwszymi krokami, które będą początkiem tego marszu – powiedział premier. W dalszej części wystąpienia dodał, że rząd zamierza zacząć pracę nad likwidacją tego typu umów od zmiany sposobu ich oskładkowania. Według nowych regulacji, podstawą wymiaru składek ma być uśredniony dochód z umów-zleceń. Rząd będzie wprowadzał zmiany ostrożnie, ponieważ część z nich może mieć negatywny wpływ na rynek pracy.

Bicie piany i nikłe zmiany

» Inspektor PIP: zatrudniają na 1/60 etatu, a my jesteśmy bezradni

- Mam wrażenie, że właśnie rozpoczęła się kampania wyborcza i dziwnych obietnic będzie przybywało w imponującym tempie. Umowy śmieciowe, czyli które? Wszystkie umowy będące umowami o pracę na czas określony? Czy może tylko cywilnoprawne? Te ostatnie są faktycznie nadużywane przez wielu pracodawców, natomiast nawet przy istniejących przepisach da się z tym walczyć. Łatwo bowiem stwierdzić, czy zawarta umowa cywilnoprawna ma cechy właściwe dla umowy o pracę i na tej podstawie np. wysuwać powództwo o ustalenie, że z pracodawcą łączy nas stosunek pracy – powiedział w rozmowie z Bankier.pl Artur Ragan, rzecznik prasowy Work Express. Tymczasem, dla artystów, tłumaczy, dziennikarzy, konsultantów biznesowych, czy trenerów taka forma współpracy jest na rękę, ponieważ nie muszą swojej pracy wykonywać pod stałym kierownictwem i w wyznaczonym miejscu oraz czasie.

Jednak „śmieciówki” w rozumieniu szefa rządu są problemem dla wszystkich pracujących w ramach umów cywilnoprawnych, nawet tych, którzy godzą się na nie dobrowolnie.

» Młodzi bezrobotni nie chcą pieniędzy na zakładanie firm?

Pozorna troska o Polaków

Obietnice premiera odnoszą się do sytuacji, gdy dana osoba wykonuje pracę na podstawie kilku umów-zleceń. W takim przypadku zleceniobiorca obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu pierwszej umowy, a z pozostałych umów ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest dobrowolne. Obowiązkowa jest tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne od każdej umowy-zlecenia. Zleceniobiorca może jednak zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń, czyli ma prawo wyboru umowy, od której chce obowiązkowo opłacać składki na ubezpieczenie społeczne. Zgodnie z tym, co zapowiedział premier, po zmianach zleceniobiorca nie będzie miał już wyboru, tak jak obecnie, ale jego dochód z kilku umów-zleceń będzie uśredniony i na tej podstawie wyliczana będzie wysokość składek.

Obecnie w sytuacji, gdy umowa-zlecenie jest drugą umową (a w pierwszej osiąga co najmniej minimalne dochody) i pracownik zarabia 1900 zł brutto, to przy 20 proc. kosztach uzyskania przychodu i 18 proc. stopie podatku, pracodawca odprowadza z tego prawie 300 zł (zaliczka na podatek i ubezpieczenie zdrowotne). Jeśli umowy cywilnoprawne zostaną dodatkowo obciążone składkami ZUS, to nie tylko wzrosną koszty po stronie pracodawców, ale też po stronie pracowników, którzy w konsekwencji dostaną niższe wynagrodzenie netto.

Co więcej, sposób oskładkowania nie jest jedynym problemem przy umowach śmieciowych. Wynagrodzenie osób, które pracują na ich podstawie, nie jest objęte ochroną przed egzekucją komorniczą – w przeciwieństwie do umów o pracę (w ich przypadku komornik nie może zająć więcej niż połowy pensji). Zatrudnieni na podstawie umów cywilnych nie mają prawa przynależności do związków zawodowych, przez co są słabiej chronieni w relacjach z pracodawcą - co ciekawe, to związki zawodowe były pomysłodawcą propozycji, żeby składki ZUS w pełnej wysokości były potrącane z każdej umowy-zlecenia. Co więcej, w razie sporu z pracodawcą, osoby pracujące na umowie-zlecenie mogą korzystać z sądów cywilnych, które są droższe, niż sądy pracy. O tych problemach w czasie konferencji prasowej nie wspomniano.

Dziurę w ZUS trzeba załatać

» W 2014 r. składki ZUS znowu w górę

Planowane zmiany być może zwiększą wpływy ze składek ZUS, ale nie poprawią chociażby dramatycznej sytuacji młodych ludzi na rynku pracy. – Może stać się odwrotnie - tysiące młodych ludzi, zatrudnianych do wykonywania prostych prac przez krótki czas, bądź wykonujących zadania opisane w umowach o dzieło, straci możliwość wejścia na rynek pracy. Ten bowiem rządzi się prawami popytu i podaży i żaden polityk nie zmusi pracodawcy do tego, żeby zatrudniał na etat, jeśli potrzebuje pracownika przez 3 miesiące w roku – mówi Ragan. W konsekwencji pod koniec 2014 r. zapewne odnotujemy spadek liczby umów cywilnoprawnych, ale bardziej zaskakujące będą dane dotyczące bujnie rozwijającej się szarej strefy.

Komentuje Łukasz Piechowiak, główny ekonomista Bankier.pl

Nie ma potrzeby wprowadzania zmian W mojej opinii nie są konieczne zmiany w obciążeniu składkami do ZUS umów cywilnoprawnych. Spełniają one swoje funkcje i wielu ludzi dzięki tej formie współpracy ma szanse na dodatkowy dochód. Problemem jest kontrola tych umów w sytuacji, gdy zleceniobiorca powinien posiadać umowę o pracę. W tym wypadku winnych jest dwóch - Państwowa Inspekcja Pracy oraz związki zawodowe. PIP ma bardzo słabe rezultaty w kontroli legalności zatrudnienia, co dla wielu nieuczciwych pracodawców jest zachętą do nadużywania kontraktów cywilnych. Z kolei związki zawodowe za bardzo zajmują się dokładaniem kosztów do umów o pracę, zamiast opracować branżowe rozwiązania i koncepcje nowych, specyficznych kontraktów, dopasowanych do określonego rodzaju wykonywanego zawodu np. dziennikarza, artysty, pilota wycieczek. Nakładanie dodatkowych składek nie rozwiążę problemu niskich dochodów milionów ludzi w Polsce. Jedynym, który na tym skorzysta będzie budżet Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

j.niedbal@bankier.pl

Źródło: