Split payment - jak wygląda podzielona płatność?

Jako przedsiębiorca musisz być szczególnie uważny przy fakturach określających określony próg oraz zawierających towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Niewłaściwe zastosowanie MPP lub jego pominięcie może skutkować nałożeniem kary, lub zarzutem przestępstwa skarbowego. Warto więc zrozumieć:

• Kiedy i w jakim zakresie należy stosować split payment?

• Jakie znaczenie mają rachunek VAT nabywcy i rachunek odbiorcy? 

• Co grozi za niestosowanie mechanizmu podzielnej płatności?

Zacznijmy od najważniejszych informacji, które obowiązują przedsiębiorców w 2025 roku.

Split payment – od jakiej kwoty obowiązuje w 2025 roku?

➡️W 2025 roku obowiązkowy split payment dotyczy faktur VAT, których kwota należności ogółem (brutto) przekracza 15 000 zł, a przynajmniej jedna z pozycji dotyczy towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

W praktyce oznacza to, że jeśli wystawiasz fakturę np. za usługi budowlane, elektronikę, stal czy paliwa i wartość tej faktury przekracza wskazany próg, to musisz zastosować mechanizm podzielonej płatności. Niezastosowanie split paymentu w takiej sytuacji może skutkować dodatkowym zobowiązaniem podatkowym lub innymi sankcjami ze strony urzędu skarbowego.

📚Przeczytaj także: Jak ESG wpływa na inwestycje i rozwój firm?

Split payment – na czym polega mechanizm podzielonej płatności?

💡Split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności (MPP), to sposób rozliczania należności między firmami, który zakłada rozdzielenie płatności za wystawioną fakturę VAT. 

W praktyce oznacza to, że kwotę należności ogółem (czyli wartość brutto) rozbijasz na dwie części:

• kwotę netto (która trafia na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy) oraz 

• kwotę podatku VAT, która wpływa na specjalny rachunek VAT prowadzony przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową.

Kluczowym elementem jest tu komunikat przelewu. System bankowy automatycznie dzieli płatność tylko wtedy, gdy zostanie on poprawnie wypełniony. Muszą się w nim znaleźć m.in. numer faktury VAT, kwota VAT oraz NIP sprzedawcy. 

(shutterstock_Dragana Gordic)

W efekcie podatnik dokonujący płatności (podatnik obowiązany) nie ma możliwości swobodnego dysponowania całością środków. Dlaczego? Poniewż płatności split payment trafiają częściowo na rachunek VAT nabywcy, a następnie automatycznie przekazywane są na rachunek VAT odbiorcy.

👉Celem zastosowania mechanizmu podzielonej płatności jest zwiększenie kontroli nad obiegiem podatku VAT i przeciwdziałanie nadużyciom. 

👉 Co ważne, środki zgromadzone na rachunku VAT mogą być wykorzystywane tylko do określonych celów, m.in. na zapłatę podatku VAT, podatku akcyzowego, należności celnych czy składek ZUS. 

👉 Użycie tych środków w innym celu wymaga zgody naczelnika urzędu skarbowego.

Stosowanie split paymentu może być:

• dobrowolne – np. dla bezpieczeństwa rozliczeń z nowym kontrahentem;

• obowiązkowe – jeśli spełnione są warunki dotyczące wartości transakcji i rodzaju towarów lub usług.

📚Przeczytaj także: Biometria i tokenizacja w transakcjach firmowych. Bezpieczeństwo płatności B2B.

Jakie towary i usługi objęte są obowiązkiem stosowania MPP?

Mechanizm podzielonej płatności nie dotyczy każdego rodzaju transakcji. Punktem wyjścia jest tu załącznik nr 15 do ustawy o VAT. To właśnie w tym dokumencie znajdziesz wykaz tzw. towarów i usług wrażliwych, które w przeszłości były szczególnie narażone na nadużycia podatkowe. 

W 2025 roku załącznik ten nadal obejmuje m.in.:

• usługi budowlane,
  
  

• sprzedaż elektroniki (np. smartfony, tablety, dyski SSD),
  
  

• paliwa silnikowe i oleje smarowe,
  
  

• stal i metale nieżelazne,
  
  

• złom i surowce wtórne,
  
  

• niektóre części samochodowe,
  
  

• wyroby jubilerskie.
  
  

👉 Jeśli choć jedna pozycja na fakturze dotyczy towaru lub usługi wymienionej w załączniku nr 15, a kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł brutto, to jako nabywca masz obowiązek zastosowania mechanizmu split payment.

Brak zastosowania split paymentu w przypadku takiej transakcji grozi Ci dodatkowym zobowiązaniem podatkowym, a także odpowiedzialnością karną skarbową. Warto więc każdorazowo sprawdzić zarówno przedmiot faktury, jak i status kontrahenta (najlepiej na tzw. białej liście podatników VAT), by uniknąć błędów w rozliczeniach.

🛑 Co ważne – split payment stosuje się tylko w transakcjach pomiędzy czynnymi podatnikami VAT. Jeżeli odbiorca nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT (np. osoba fizyczna nieprowadząca działalności), mechanizm podzielonej płatności nie ma zastosowania. Dotyczy to także sytuacji, w których przedmiot transakcji znajduje się na liście nr 15.

📚Przeczytaj także: Embedded finance: Przyszłość finansów dzieje się w e-sklepach.

(shutterstock_Gigi Delgado)

Nie stosujesz split payment? Uważaj na konsekwencje

„Kto nie ryzykuje, nie pije szampana”. Tak brzmi popularny cytat, który nijak ma się do urzędu skarbowego, z którym lepiej nie zadzierać. Jako nabywca narażasz się na dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty VAT z faktury. To kara administracyjna nakłada przez naczelnika urzędu skarbowego.

Poza karą finansową, lub jak kto woli sankcją, możesz zostać oskarżony o przestępstwo skarbowe. Jest to o tyle bardziej prawdopodobne, gdy brak rozdzielenia płatności zostanie uznany za celowe działanie.

Na dokładkę urząd skarbowy może zakwestionować możliwość zaliczenia kosztu podatku dochodowego, jeśli płatność została zrealizowana z pominięciem rachunku VAT.

Możesz być strongmanem, ale i tak trudno Ci będzie pokonać fiskusa. Nie radzisz sobie z płatnościami? Twoje biuro księgowe zrobi to za Ciebie.

Split payment a inne obowiązki podatkowe

Mechanizm podzielnej płatności dotyczy głównie podatku VAT. Niemniej jego stosowanie wpływa także na inne obszary Twojej działalności. Zwróć uwagę, że masz ograniczony dostęp do pieniędzy, które gromadzą się na rachunku VAT. Nie możesz nimi swobodnie zarządzać np. do opłacenia faktur, składek ZUS czy podatku dochodowego, jeśli nie są objęte MPP.

Dopuszczalne są jednak płatności z rachunku VAT z tytułu:

• VAT wynikającego z deklaracji,
  
  

• zaległości podatkowych z tytułu VAT,
  
  

• VAT z tytułu importu towarów,
  
  

• a także – po zgodzie naczelnika urzędu skarbowego – innych należności podatkowych.

💡Warto wiedzieć

Z rachunku VAT nie opłacisz np. przedpłaty podatku akcyzowego, składek ZUS czy należności celnych. Oznacza to, że musisz dobrze planować przepływ środków w firmie i umiejętnie kontrolować salda na rachunkach.

(fot. lovelyday12 / Shutterstock)

Najczęstsze błędy i dobre praktyki w stosowaniu split payment

➡️ Brak użycia komunikatu przelewu, który określa jaką część płatności ma trafić na rachunek VAT odbiorcy to jeden z najczęstszych błędów.

➡️ Błędny numer faktury VAT lub przelew na konto, które nie widnieje na białej liście podatników VAT, to kolejny popularny błąd, który może skutkować problemami przy rozliczeniu podatku.

Dobrą praktyką jest:

• każdorazowe sprawdzanie kontrahenta przed płatnością (czy figuruje jako czynny podatnik VAT),
  
  

• kontrola, czy rachunek bankowy widnieje w wykazie MF,
  
  

• stosowanie split payment także przy dobrowolnych płatnościach, np. gdy występuje ryzyko sporu podatkowego.

💡Warto wiedzieć

Pamiętaj, że środki z rachunku VAT możesz przeznaczyć tylko na określone należności podatkowe. Dlatego warto mieć wsparcie księgowego lub samodzielnie na bieżąco kontrolować dostępność środków i zgodność danych w przelewie. Jest to klucz do uniknięcia tłumaczenia się fiskusowi i zachowania płynności finansowej.

(shutterstock_fizkes)

Split payment od jakiej kwoty obowiązuje w 2025 roku?

Split payment w 2025 roku to nie tylko obowiązek, ale i narzędzie minimalizujące ryzyko podatkowe, pod warunkiem że jest stosowane zgodnie z przepisami. Znajomość limitu kwotowego, załącznika nr 15 do ustawy o VAT oraz zasad korzystania z rachunku VAT pozwala uniknąć kosztownych błędów i sankcji. Zadbaj o prawidłowe płatności split, zanim zrobi to za Ciebie urząd skarbowy.