Podatek Belki, czyli podatek od dochodów kapitałowych – poradnik. Kompleksowo.

Podatek od dochodów kapitałowych to prawdziwa zmora inwestorów. Został wprowadzony już ponad 20 lat temu przez ówczesnego Ministra Finansów, Marka Belkę. Wówczas wynosił 20% osiągniętego przychodu. Obecnie jest to 19%, ale wachlarz opodatkowanych operacji finansowych jest znacznie szerszy. Dodatkowo ustawodawca stale dąży do „uszczelnienia” prawa podatkowego tak, aby inwestorzy mieli coraz mniej okazji ku temu, aby uniknąć obowiązku podatkowego. Czym dokładnie jest podatek od dochodów kapitałowych oraz kto powinien go zapłacić? Zapraszamy do lektury! 

Czym jest podatek od dochodów kapitałowych?

Podatek Belki został wprowadzony w 2002 roku przez ówczesnego Ministra Finansów, Marka Belkę. To właśnie jemu zawdzięcza swoją nazwę. Początkowo wynosił 20% i dotyczył wyłącznie osób, które postanowiły ulokować swoje oszczędności na depozytach bankowych i lokatach. W 2004 roku wysokość podatku została obniżona do 19%, ale jednocześnie znacznie poszerzono jego zakres.

Podatek od dochodów kapitałowych określany jest również mianem „podatku Belki” lub „podatku od zysków kapitałowych”. To jeden z rodzajów zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych. Jego stawka wynosi 19% i pobiera się ja od wszystkich dochodów kapitałowych uzyskanych przez osoby fizyczne. Warto zaznaczyć, że podatek pobierany jest wyłącznie od kwoty zarobionej na konkretnej inwestycji, nie od sumy całego posiadanego kapitału.

W praktyce podatek Belki będą musieli zapłacić wszyscy, którzy korzystają z lokat czy kont oszczędnościowych lub z sukcesem inwestują środki w obligacje oraz inne instrumenty rynku kapitałowego.

Podatek Belki został uregulowany przez ustawodawcę w artykułach 30a oraz 30b ustawy o podatku od osób fizycznych.

Kiedy zapłacisz podatek od zysków kapitałowych?

Podatek Belki płaci się od przychodów kapitałowych. Czym one dokładnie są?

Kwestia przychodów z kapitałów pieniężnych została uregulowana przez artykuł 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego zapisami, przychodami od zysków kapitałowych są:

• odsetki od pożyczek;

• przychody z dyskonta i oprocentowania papierów wartościowych;

• przychody od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania;

• dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych;

• dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;

• kwoty wypłacane po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego lub osoby uprawnionej do dożywotniej emerytury kapitałowej;

• dochody z tytułu przeniesienia akcji z rachunku ilościowego do pracowniczego funduszu emerytalnego;

• przychody z tytułu zbycia prawa poboru akcji przez pracowniczy fundusz emerytalny;

• dochody z tytułu zwrotu środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym;

• dochody z tytułu zwrotu środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego;

• dochody z tytułu umów ubezpieczenia na życie lub dożycie;

• odliczenie podatku zapłaconego za granicą;

• niektóre przychody (dochody) przekazane na rzecz podatników uprawnionych z papierów wartościowych zapisanych na rachunkach zbiorczych.

Na kim ciąży obowiązek obliczenia i odprowadzenia podatku Belki?

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, a dokładnie artykuł 30a, mówi o tym, że na podatnikach ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy. Oznacza to, że podatku Belki nie unikną osoby, które osiągnęły zyski kapitałowe zarówno w Polsce, jak również poza jej granicami. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy podatnicy mogą skorzystać z zapisów odpowiednich umów międzynarodowych pozwalających uniknąć podwójnego opodatkowania.

Dochody kapitałowe podlegają zryczałtowanemu podatkowi, który wynosi 19% wysokości przychodu. Podstawę opodatkowania stanowi przychód, niepomniejszony o koszty jego uzyskania.

Warto wiedzieć, że podstawą opodatkowania zazwyczaj jest pełen przychód, który nie został pomniejszony o koszty jego uzyskania. Istnieje jednak szereg wyjątków od tej zasady. Dokładna ich lista znajduje się w poniższej części artykułu.

Kiedy podatek Belki naliczany będzie od dochodu?

Zazwyczaj podatek Belki naliczany jest od uzyskanego przychodu. Istnieje jednak szereg przypadków, kiedy podatnik będzie mógł pomniejszyć podstawę opodatkowania o koszty uzyskania przychodu.

Podatek od dochodów kapitałowych zostanie skorygowany o koszty uzyskania przychodów w przypadku:

• dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;

• dochodu z tytułu umów ubezpieczenia;

• dochodu członka pracowniczego funduszu emerytalnego z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunku ilościowym do aktywów funduszu;

• dochodu uzyskanego na indywidualnym koncie emerytalnym z tytułu zwrotu środków zgromadzonych na tym koncie oraz dochodu uczestnika pracowniczego programu emerytalnego z tytułu zwrotu środków zgromadzonych w ramach tego programu;

• kwot jednorazowo wypłacanych przez ZUS z subkonta w związku ze śmiercią współmałżonka ubezpieczonego.

Koszty uzyskania przychodu będą dodatkowo uwzględnione w przypadku wyliczania udziałów w zyskach osiąganych przez osoby prawne.

Co w przypadku lokat, kont oszczędnościowych i papierów wartościowych?

Zastanawiasz się, kiedy będziesz musiał sam obliczyć i odprowadzić podatek, a kiedy ktoś zrobi to za Ciebie?

Obowiązek naliczenia i odprowadzenia podatku Belki w przypadku lokat i kont oszczędnościowych

Podatek od dochodów kapitałowych obowiązuje również w przypadku zysków z tytułu oprocentowania środków zgromadzonych na lokatach i kontach oszczędnościowych. W tym przypadku obowiązek obliczenia i pobrania podatku leży po stronie banku.

Kto rozlicza podatek od kapitałów pieniężnych w przypadku jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych? 

Podobna zasada dotyczy środków ulokowanych w jednostkach uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Naliczenie i odprowadzenie podatku Belki należy do obowiązku Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych. Przychód inwestora zostaje automatycznie pomniejszony, a ten otrzymuje wypłatę w postaci dochodu po opodatkowaniu.

A jak wygląda obowiązek podatkowy w przypadku papierów wartościowych?

W przypadku przychodów osiągniętych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością obowiązek wykazania zysku i złożenia odpowiedniego zeznania podatkowego leży po stronie podatnika. Podatek od dochodów kapitałowych rozlicza się na formularzu PIT-38, który należy złożyć do 30. kwietnia.

Kiedy nie będziesz musiał zapłacić podatku Belki?

Musisz wiedzieć, że podatku Belki da się uniknąć. Nie zapłacisz go od przychodów wynikających z:

• odsetek od środków pieniężnych zgromadzonych na terminowych lokatach bankowych, jeśli lokaty te zostały założone przed 1 grudnia 2001 roku oraz umowy na ich założenie nie były zmieniane, przedłużane lub odnawiane po tym dniu, a także nie zostały one rozwiązane oraz nie został z nich wypłacony kapitał przed upływem okresu, na który zostały zawarte;

• odsetek i dyskonta od papierów wartościowych wyemitowanych przez Skarb Państwa lub przez jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli papiery wartościowe zostały nabyte przed 1 grudnia 2001 roku;

• odpłatnego zbycia nabytych przed 1 stycznia 2003 roku obligacji Skarbu Państwa wyemitowanych po 1 stycznia 1989 roku oraz obligacji wyemitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego po 1 stycznia 1997 roku;

• realizacji praw wynikających z papierów wartościowych nabytych przed 1 stycznia 2004 roku;

• tytułu udziału w funduszach kapitałowych, jeżeli jednostki uczestnictwa zostały nabyte przed 1 grudnia 2001 roku.

Czy da się uniknąć obowiązku opłacenia podatku Belki?

Jeszcze kilka lat temu istniało wiele sposobów na to, aby uniknąć konieczności opłacenia podatku od kapitałów pieniężnych. Ustawodawca znowelizował jednak prawo, aby przepisy podatkowe w tym zakresie stały się bardziej „szczelne”. Obecnie sposobów na niezapłacenie podatku od zysków kapitałowych jest coraz mniej, ale cały czas jest to jeszcze możliwe.

Nie chcesz płacić podatku od zysków kapitałowych? Postaw na IKE lub IKZE!

Podatek od dochodów kapitałowych nie dotyczy właścicieli kont emerytalnych IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) oraz IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego). Jeśli uda Ci się przetrzymać środki zgromadzone na IKE do osiągnięcia co najmniej 55. roku życia, a pieniądze zebrane na IKZE do minimum 65. roku życia, to ustawodawca gwarantuje Ci, że podatek Belki nie będzie Cię obowiązywał.

Sztabki złota pozwolą ominąć podatek od zysków kapitałowych

Wśród inwestorów często słychać głosy, że nic tak nie chroni oszczędności przed zagrożeniami ze strony współczesnego świata i podatkami, jak złote sztabki i monety. Jeśli kupisz złoto w fizycznej postaci i sprzedasz je po upływie co najmniej sześciu miesięcy, to nie będziesz musiał zapłacić podatku dochodowego.

Pamiętaj jednak, że zasada ta nie obowiązuje w przypadku złota papierowego! Przy certyfikatach, jednostkach uczestnictwa w funduszach oraz opcjach wyeksponowanych na złoto, podatek od zysków kapitałowych będzie musiał zostać opłacony.

Podatek Belki a nieruchomości

Inwestowanie w nieruchomości w ostatnim czasie znacznie zyskało na popularności. Podatek od dochodów kapitałowych nie dotyczy tego rodzaju inwestycji.

Podatek Belki: podsumowanie

1. Podatek od zysków kapitałowych to rodzaj zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych. Został wprowadzony w 2002 roku przez ówczesnego Ministra Finansów, Marka Belkę.

2. Podatek od zysków kapitałowych obowiązuje niemalże wszystkich inwestorów. Naliczany jest między innymi od przychodów z: jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, odsetek od udzielonych pożyczek, środków na rachunkach oszczędnościowych i lokatach, odsetek ze sprzedaży papierów wartościowych, wypłacanych dywidend oraz odsetek ze sprzedaży papierów wartościowych.

3. Podatek Belki wynosi obecnie 19% i rozlicza się go na rocznym zeznaniu podatkowym PIT-38. Wyjątek od tej zasady stanowią lokaty oraz rachunki bankowe – tutaj podatek jest obliczany i odprowadzany przez bank.