PIT-38: Poradnik dla inwestorów rozliczających dochody kapitałowe

Kto musi złożyć PIT-38?

PIT-38 dotyczy podatników, którzy prywatnie (poza działalnością gospodarczą) uzyskali przychody z tytułu:

• Odpłatnego zbycia papierów wartościowych,

• Pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka),

• Pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających,

• Odpłatnego zbycia udziałów w spółkach posiadających osobowość prawną,

• Objęcia udziałów (akcji) lub wkładów w spółdzielniach (w formie niepieniężnej, nie dotyczącej przedsiębiorstwa),

• Przychodów z inwestycji w kryptowaluty, czyli odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.

Warto pamiętać, że jeżeli sprzedaż udziałów odbywa się poza rachunkiem inwestycyjnym, podatnik ma obowiązek samodzielnie wypełnić deklarację PIT-38.

Kiedy należy złożyć deklarację?

• Termin złożenia: Deklarację PIT-38 za rok 2024 należy złożyć do 30 kwietnia 2025 r.

• Podatnicy niemający stałego miejsca zamieszkania w Polsce, którzy osiągnęli dochody ze źródeł na terytorium RP, powinni złożyć zeznanie przed opuszczeniem kraju.

Jakie dokumenty będą potrzebne?

Do rozliczenia dochodów inwestor potrzebować będzie dokumentów źródłowych. Aby rozliczyć się z fiskusem z z inwestycji kapitałowych należy przygotować:

• PIT-8C – otrzymany od funduszu inwestycyjnego (do końca lutego 2025 r.). Pamiętaj, że w przypadku zmiany rachunku inwestycyjnego PIT-8C może nie obejmować wszystkich kosztów nabycia papierów wartościowych.

• PIT-38 – główna deklaracja wykazująca osiągnięte dochody lub poniesione straty.

• PIT/ZG – jeżeli uzyskałeś przychody/przychody z zagranicy i zapłaciłeś podatek za granicą.

• ZAP-3 – zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej, jeżeli wprowadzasz zmiany swoich danych.

Rozliczanie podatku od funduszy inwestycyjnych – ważne zmiany

Od 2024 roku inwestorzy sami rozliczają podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki w wysokości 19%) w PIT-38. Fundusze inwestycyjne przestały być płatnikiem tego podatku. Aby poprawnie rozliczyć inwestycje:

• Po otrzymaniu PIT-8C uzupełnij dane dotyczące:

  • Dochodów z odkupienia jednostek uczestnictwa,

  • Kompensacji strat i dochodów z różnych inwestycji kapitałowych.

Nowe zasady kompensacji umożliwiają minimalizowanie podatku poprzez łączenie strat z różnych źródeł.

Rozliczanie dochodów z handlu kryptowalutami

Jeżeli osiągnąłeś przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej:

• W deklaracji wykazujesz zarówno przychody, jak i koszty.

• Nadwyżka kosztów nad przychodami nie stanowi straty podatkowej – koszty, które nie znalazły pokrycia w przychodach, przenoszone są na kolejne lata.

• Pamiętaj, że koszty związane z handlem kryptowalutami rozliczane są osobno od innych inwestycji kapitałowych – nie można ich łączyć ani kompensować z kosztami z innych źródeł.

Ulgi w PIT-38

W deklaracji PIT-38, która dotyczy dochodów kapitałowych, podatnik nie znajdzie  standardowych ulg podatkowych (takich jak ulga na dziecko czy rehabilitacyjna). Jednak program do rozliczeń PIT-38 pozwala na obniżenie podstawy opodatkowania:

1. Kompensacja strat kapitałowych:
   Możesz odliczyć straty poniesione przy odpłatnym zbyciu papierów wartościowych, udziałów, instrumentów pochodnych czy kryptowalut. Jeśli w danym roku strat nie uda się w całości rozliczyć, nadwyżkę można przenieść na kolejne lata (zwykle do 5 lat), aby zmniejszyć przyszłe dochody kapitałowe.

2. Odliczenie kosztów uzyskania przychodu:
   W PIT-38 możesz uwzględnić koszty bezpośrednio związane z nabyciem i sprzedażą instrumentów finansowych, takie jak koszty transakcyjne, prowizje maklerskie czy inne wydatki potwierdzone dokumentami. Odliczenie tych kosztów obniża kwotę osiągniętego dochodu, a tym samym podstawę opodatkowania.

3. Łączenie dochodów i strat z różnych inwestycji:
   Nowe zasady pozwalają na rozliczanie strat z różnych źródeł dochodów kapitałowych w ramach jednej deklaracji. Dzięki temu, jeżeli osiągniesz zarówno zyski, jak i straty, możesz je ze sobą skompensować, co pomaga minimalizować należny podatek (stawka podatku wynosi 19%).

Choć PIT-38 nie przewiduje typowych ulg podatkowych, to właśnie możliwość kompensowania strat oraz odliczenia kosztów uzyskania przychodu stanowi główne narzędzie optymalizacji podatkowej w przypadku dochodów kapitałowych.

👉 Zyskaj maksymalny zwrot z PIT

Rozliczając PIT-38 za 2024 rok należy zwrócić uwagę na źródła dochodów. Staranna analiza dokumentów (szczególnie PIT-8C) oraz wykorzystanie dostępnych narzędzi online pozwolą skorzystać z ulg i prawidłowo rozliczyć dochody kapitałowe.