W ramach darowizny uczestniczą dwie strony, tj. darczyńca i obdarowany (zwany czasem beneficjentem albo nabywcą). Darczyńca nieodpłatnie przekazuje coś obdarowanemu. Darowizna przyjmuję formę pieniężną lub niepieniężną. Podarować można środki finansowe, ruchomości i nieruchomości. Darowizny obejmują zatem między innymi przekazanie praw majątkowych do samochodów, mieszkań, domów, działek budowlanych czy działek ROD. Równie dobrze przekazać można darowizny na cele charytatywne. Wtedy to darczyńca może skorzystać z ulg podatkowych.
Na czym polega podatek od spadków i darowizn?
Kwestię opodatkowania darowizny pieniężnej i materialnej określa ustawa o podatkach od spadków i darowizn. W dużym uogólnieniu podatek o darowizny wynosi od 3% do nawet 20%.
Jednakże w wielu przypadkach możliwe jest uniknięcie podatku od darowizny. Znaczenie ma wartość darowizny oraz grupa podatkowa. Konieczne jest również dopełnienie odpowiednich formalności w Urzędzie Skarbowym, by podatek od darowizny nie został naliczony.
Kiedy można uniknąć podatku od darowizny?
Zasadniczo podatku od darowizny można uniknąć przy spełnieniu jednego z poniższych warunków:
-
Wartość darowizny nie przekracza kwoty wolnej od podatku;
-
Darowizna ma miejsce w tzw. zerowej grupie podatkowej.
W 2023 roku miała miejsce nowelizacja ustawy o podatkach od spadków i darowizn. Wskutek tych zmian od lipca 2023 zwiększona została kwota darowizny wolna od podatku.
Kwota wolna od podatku w zależności od grupy podatkowej 2023
Wysokość kwoty wolnej od podatku jest uzależniona od stopnia pokrewieństwa i powinowactwa. Ustawa o podatkach od spadków i darowizn określa trzy grupy podatkowe. Jeśli wartość mieści się w kwocie wolnej, to żaden podatek nie zostanie naliczony. Przy zastosowaniu kwoty wolnej znaczenie ma łączna kwota darowizn od konkretnej osoby w ciągu ostatnich 5 lat. Innymi słowy, trzeba sumować darowizny z 5 ostatnich lat od jednej osoby. Dopiero wtedy można zastosować kwotę wolną.
|
Grupa Podatkowa |
Kogo dotyczy |
Wysokość kwoty wolnej |
|---|---|---|
|
I |
Małżonków, rodzeństwa, wstępnych (rodzice, dziadkowie), zstępnych (dzieci, wnuki) pasierbów, zięcia, synowej, ojczyma, macochy i teściów. |
36 120 zł |
|
II |
Zstępnych rodzeństwa, rodzeństwa rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków oraz małżonków innych zstępnych. |
27 090 zł |
|
III |
Wszystkich pozostałych |
5 733 zł |
Przykładowo, jeśli otrzyma się od teścia samochód o wartości 28 tys. zł, to podatek od darowizny nie zostanie naliczony.
Ile wynosi podatek od darowizny 2023?
W przypadku przekroczenia kwoty wolnej następuje naliczanie podatku. Wysokość opodatkowania zależy od tego, o ile wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku. Ponadto wpływ ma grupa podatkowa. Na początku trzeba więc odliczyć kwotę wolną od darowizny. Pozostała suma (kwota nadwyżki) zostaje opodatkowana, zgodnie z informacjami podanymi poniżej.
Podatek od kwoty nadwyżki przy I grupie podatkowej wynosi:
-
Przy kwocie do 10 278 zł podatek opiewa na 3%, czyli maksymalnie 308,30 zł;
-
Dla kwot od 10 278 zł do 20 556 zł podatek to 308,30 zł + 5% nadwyżki dla kwoty ponad 10 278 zł;
-
Przy kwocie od 20 556 zł, opodatkowanie to 822,20 zł + i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.
W przypadku II grupy podatkowej opodatkowanie dla nadwyżki kształtuje się następująco:
-
Dla kwoty do 10 278 zł podatek wynosi 7%, tj. do 719,50 zł;
-
Przy kwotach od 10 278 zł do 20 556 zł opodatkowanie to 719,50 zł + 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł
-
Od kwoty 20 556 zł, podatek to 1 644,50 zł + 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł.
Jeśli umowa darowizny dotyczy III grupy podatkowej, to podatek od nadwyżki wyliczany jest następująco:
-
Przy kwocie do 10 278 zł podatek wynosi 12%, czyli do 1233,40 zł.
-
Dla kwot pomiędzy 10 278 zł i 20 556 zł opodatkowanie to 1233,40 zł + 16% od nadwyżki od 20 556 zł.
-
Przy kwocie od 20 556 zł podatek to 2877,90 zł i 20% od nadwyżki od 20 556 zł
Podatek od darowizny opłaca obdarowany, a nie darczyńca.
Czy darowiznę trzeba zgłaszać do Urzędu Skarbowego?
Jeśli wartość darowizny przekracza wysokość kwoty wolnej, to darowiznę trzeba zgłosić w Urzędzie Skarbowym oraz opłacić podatek. Ponadto trzeba udokumentować darowiznę. Jeśli przykładowo otrzymało się darowiznę pieniężną, to dowodem jest potwierdzenie wykonania przelewu.
Zgłoszenia dla I grupy podatkowej można dokonać przez formularz SD-Z2. Tej formalności unika się, jeśli darowiznę przekazano w formie aktu notarialnego. Wtedy stosowną informację do właściwego Urzędu Skarbowego powinien przekazać notariusz. Na zgłoszenie ma się 6 miesięcy. Niedopełnienie formalności może okazać się kosztowe. Podatek od niezgłoszonej darowizny opiewa bowiem na 20%.
(Ustawa o podatkach od spadków i darowizn) O kwestiach formalnych z Urzędem Skarbowym trzeba pamiętać już przy przekazywaniu darowizny. Należy wybrać odpowiedni tytuł przelewu. Podać trzeba słowo darowizna i określić odbiorcę darowizny.
Czym jest tzw. grupa zerowa i ile dla niej wynosi podatek?
Ustawa o podatkach od spadków i darowizn określa możliwość uniknięcia podatku bez żadnego limitu kwotowego. Dotyczy to małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy. Mowa tu o tzw. grupie zerowej lub darowiźnie dla najbliższej rodziny.
Przykładowo rodzic może przekazać dziecku 400 tys. zł przelewem bankowym na zakup nieruchomości i żaden podatek od darowizny nie zostanie naliczony, o ile dopełni się formalności.
(Ustawa o podatkach od spadków i darowizn) Warunkiem uzyskania zwolnienia z podatku jest zgłoszenie darowizny do Urzędu Skarbowego wraz z dowodem przekazania darowizny. Zwrócić uwagę trzeba na to, jak ustawa w artykule 4 określa sposób udokumentowania darowizny. Wymieniony jest przelew bankowy, przelew w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej i przekaz pocztowy. Przekazanie gotówki nie spełnia więc warunku koniecznego do uzyskania zwolnienia z podatku od darowizny.
Jakie darowizny można odliczyć od podatku dochodowego?
Przede wszystkim odliczeniu od podatku dochodowego podlegają darowizny na cele pożytku publicznego, oświatowe, kultu religijnego czy krwiodawstwa. Odliczyć można kwotę lub wartość przekazanej darowizny. Zasadniczo odliczyć można do 6% dochodu uzyskanego w roku podatkowym.
Odliczenie jest możliwie w przypadku PIT-37, a więc opodatkowania na zasadach ogólnych.
Podobnie jest w przypadku ryczałtu. Wtedy limit 6% dotyczy jednak przychodu, a nie dochodu. Odliczyć darowizny nie można zaś w przypadku podatku liniowego.
Sprawdź również: Jak zmienić formę opodatkowania?
Darowizna i podatki — jak sprawdzić, czy można uniknąć opodatkowania?
Wysokość podatku od spadków i darowizn oraz możliwość uniknięcia opodatkowania zawsze jest ustalana indywidualnie. Odpowiedzieć trzeba na następujące kwestie:
-
Komu przekazuję się darowiznę względem grup podatkowych? Jeśli jest to tzw. grupa zerowa, to można uniknąć podatku. W pozostałych przypadkach znaczenie ma wysokość kwoty wolnej od podatku.
-
Jaka jest kwota darowizny w odniesieniu do kwoty wolnej od podatku? Jeśli wartość darowizny przekracza kwotę wolną, to powinno się dokonać zgłoszenia w Urzędzie Skarbowym i opłacić podatek, jeśli takowy jest należny.
Kiedy przekazuje się darowiznę na cele pożytku publicznego, to trzeba zwrócić uwagę na podatek dochodowy PIT. Wszakże można wtedy liczyć na ulgę podatkową.
Komentarze