Jak napisać biznesplan? Porady i wzory biznesplanu do pobrania

Czym jest biznesplan?

Biznesplan określa cele biznesowe oraz sposoby ich osiągnięcia. Ponadto konkretyzuje pomysł biznesowy wraz jego wadami i zaletami. Co istotne biznesplan ustala się dla różnych perspektyw czasowych.

Na ogół biznesplan przyjmuje postać dokumentu, który później trafia do wybranych interesariuszy, np. do potencjalnego inwestora. Biznesplan zapisywany czasem rozłącznie jako biznes plan ma też ogromną wartość dla samego twórcy i wykonawcy pomysłu biznesowego. 

Co wyróżnia dobry biznesplan?

Do pewnego stopnia biznesplan ma sformalizowaną strukturę. Wszystkie biznesplany zawierają części wspólne. Jednocześnie biznes plan powinien zostań przygotowany w przejrzystej i zrozumiałej formie.

Zwykle w ramach biznesplanu chce się ukazać, że dany pomysł biznesowy odniesie sukces rynkowy. Drugim celem jest wykazanie, że pomysłodawca zdaje sobie sprawę z ryzyk i ograniczeń konkretnego pomysłu. Biznesplan można stworzyć przed lub już po założeniu działalności gospodarczej.

Na jakie pytania odpowiada biznesplan?

W biznesplanie znajduje się szereg danych opisowych i liczbowych oraz analiz. Ten dokument przygotowuje się po to, by znaleźć odpowiedzi na szereg kluczowych pytań biznesowych:

• Czym będzie zajmowało się przedsiębiorstwo?

• Jakie są cele biznesowe?

• Jak cele biznesowe będą realizowane?

• Kto będzie zarządzał działalnością gospodarczą?

• Ile kosztów i przychodów będzie generować działalność?

• Dlaczego dany pomysł biznesowy ma wysokie szanse powodzenia?

• Skąd przedsiębiorstwo będzie pozyskiwać klientów?

• Co będzie przewagą konkurencyjną firmy?

Znalezienie odpowiedzi na te pytania sprawia, że podejmowanie właściwych decyzji podczas prowadzenia własnej działalności staje się znacznie prostsze.

Jakie jest zastosowanie biznesplanu?

Biznesplan zawsze służy twórcy pomysłu biznesowego. W ramach biznesplan można precyzyjnie określić szczegóły danego pomysłu. Biznes plan nakreśli też aspekty, na które należy zwrócić szczególną uwagę podczas prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

Często biznesplany przygotowuje się podczas składania wniosków o dotacje i wsparcie inwestorów. Tak jest choćby w przypadku aplikowania o dofinansowanie z Urzędu Pracy, Banku Gospodarstwa Krajowego [BGK] czy funduszy unijnych. Profesjonalny biznesplan zwiększa szanse na uzyskanie takich dotacji.

Struktura biznesplanu

Każdy pomysł na biznes jest inny. Dlatego też nie ma jednego uniwersalnego wzoru biznesplanu. Można jednak wyróżnić składowe, które pojawiają się w większości biznesplanu:

• Streszczenie biznesplanu — tu znajdują się najważniejsze wnioski.

• Charakterystyka przedsiębiorstwa — określa ogólną specyfikę pomysłu biznesowego i działalności gospodarczej.

• Informacje o przedsiębiorcy — ukazuje dane i doświadczenie zawodowe twórcy pomysłu biznesowego.

• Pracownicy przedsiębiorstwa — określa strategię rekrutacji pracowników i zarządzania zasobami ludzkimi.

• Specyfika produktu lub usługi — prezentuje informacje o produktach i usługach, które ma oferować przedsiębiorstwo

• Analizy rynkowe — precyzuje sytuację na konkretnym rynku.

• Grupa docelowa — wyszczególnia profil klientów.

• Strategia marketingowa — wskazuje sposoby na pozyskiwanie klientów i generowanie sprzedaży.

• Plan finansowy — ustala źródła finansowania przedsiębiorstwa oraz nakreśla przewidywaną wysokość kluczowych parametrów finansowych.

• Harmonogram działań — prezentuje działania do wykonania w konkretnych przedziałach czasowych.

• Załączniki — wykazuje listę załączników dołączonych do biznesplanu.

Często struktura biznesplanu zależy od tego, kto jest odbiorcą tego dokumentu. Przykładowo urzędy przyjmujące wnioski o dofinansowania zazwyczaj udostępniają obowiązujący w danym przypadku wzór biznesplanu

Streszczenie biznesplanu

Wśród wyjątkowo istotnych części biznesplanu trzeba wymienić streszczenie. W tym miejscu znajdują się wszystkie najważniejsze wnioski. Należy mieć świadomość, że streszczenie skupia na sobie dużą uwagę. Wszakże choćby pracownicy urzędów dostają mnóstwo rozbudowanych biznesplanów i muszą je ze sobą porównać, by wybrać firmy, które otrzymają dotacje. Najprościej to zrobić właśnie przez zestawienie streszczeń.

Na ogół streszczenie przedsięwzięcia i biznesplanu znajduje się w górnej części dokumentu. Zaleca się jednak, by streszczenie napisać na samym końcu. Dopiero wtedy można wybrać najistotniejsze informacje oraz wnioski.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

Tutaj określa się to, na czym polega pomysł biznesowy. Ponadto spisuje się główne cele do osiągnięcia oraz motywacje założenia biznesu. Charakterystyka przedsiębiorstwa i całego przedsięwzięcia może wskazywać na misję firmy oraz przewagi konkurencyjne. Uwzględnia się też wykaz posiadanych zasobów, które będą użytkowane w firmie. Dotyczy to ruchomości, nieruchomości oraz technologii.

Ponadto umieszcza się tu dane identyfikacyjne przedsiębiorstwa, zwłaszcza jeśli działa ono już na rynku. Wśród tych informacji wymienia się nazwę firmy, numer NIP, PKD oraz siedzibę działalności gospodarczej. Można jeszcze uwzględnić krótką historię firmy. Jeśli zaś jeszcze ona nie powstała, to warto podać już podjęte działania. Takim działaniem może być np. wstępne zarezerwowanie powierzchni biurowej.

Sprawdź również: Na czym polega franczyza?

Informacje o przedsiębiorcy 

W biznesplanie umieszcza się imię i nazwisko osób, które będą zarządzać przedsiębiorstwem. Jeśli formą prawną jest jednoosobowa działalność gospodarcza, to podaje się dane jednej osoby. Z kolei w przypadku spółek wpisuje imię i nazwisko wspólników. Powinno się też umieścić dane kontaktowe.

Dobrym pomysłem jest również ukazanie doświadczenia w prowadzeniu i zarządzaniu procesami biznesowymi. Ponadto warto podać umiejętności i doświadczenie, które pomogą w rozwoju firmy w danej branży. Innymi słowy, w biznesplanach nierzadko umiesza się skróconą wersję swojego życiorysu.

Pracownicy przedsiębiorstwa

Jeśli przedsiębiorstwa ma zatrudniać pracowników, to informacje na ten temat powinno się umieścić w biznesplanie. Wszakże zasoby ludzkie to najcenniejszy zasób w firmie. Przede wszystkim należy oszacować, ilu pracowników chce się zatrudnić w poszczególnych przedziałach czasowych.

Charakteryzując zaplecze pracownicze, należy też skupić się na całej strategii kadrowej. Dotyczy to w szczególności sposobu poszukiwania zatrudniania i motywowania pracowników oraz polityki płacowej.

Specyfika produktu lub usługi

Głównym źródłem przychodów każdej firmy jest sprzedaż produktów i usług. Stąd cel opracowania biznesplanu uwzględnia również charakterystykę konkretnych produktów i usług, które znajdą się w asortymencie przedsiębiorstwa. Należy tu określić następujące kwestie:

• Skąd czerpane będą materiały potrzebne do produkcji?

• W jaki sposób będą wytwarzane produkty?

• Jaki jest szacowany koszt jednostkowy wytworzenia produktu?

• Czy dany produkt jest w jakiś sposób innowacyjny?

• Czy konieczne jest uzyskanie zezwoleń na sprzedaż danych produktów?

• Ile jednostek produktów ma zostać wytworzonych w konkretnych ramach czasowych?

Podczas uzupełniania biznes planu w tej części można posłużyć się koncepcją cyklu życia produktów. Uogólniając, określa ona przewidywany popyt i podaż konkretnego produktu w różnych horyzontach czasowych. 

Analizy rynkowe

Chcąc napisać biznesplan, należy przeanalizować poziom konkurencyjności. Skupić trzeba się na obszarze geograficznym, w którym działać ma dane przedsiębiorstwo. Jeśli przykładowo zamierza się otworzyć sieć salonów kosmetycznych w Kielcach, to należy przeanalizować konkurencje działającą w tym mieście. Wskazane jest oszacowanie liczby konkurentów oraz wskazanie tych największych. 

Jednocześnie należy wskazać bariery wejścia na rynek, jeśli takowe istnieją oraz sposoby na pokonanie tych barier. Bariera wejścia może być np. konieczność zainwestowania dużego kapitału na starcie biznesu. Sposobem ominięcia tej bariery pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowych, np. w ramach kredytu inwestycyjnego.

Technika SWOT

Popularnym i prostym sposobem dokonywania analiz biznesowych jest technika SWOT. Takowa współcześnie stała się niemal obowiązkowym punktem biznesplanów. Przez SWOT można wykonać analizę możliwości rynkowych w krótkiej i długiej perspektywie. Termin SWOT jest akronimem stworzonym w następujący sposób:

• Strengths [mocne strony] — pojawiają się tu wewnętrzne przewagi przedsiębiorstwa.

• Weaknesses [słabości] — określają słabe strony firmy.

• Opportunities [szanse] — wykaz zewnętrznych szans.

• Threats [zagrożenia] — lista potencjalnych zagrożeń

Analiza SWOT przyjmuje formę diagramu złożonego z czterech prostokątów. 

Rzadziej w biznes planie umieszcza się analizę 5 sił Portera oraz analizę scenariuszową. Warto jednak rozważyć przeprowadzenie tych analiz, ponieważ może to przynieść szereg cennych wniosków.

Analiza 5 sił portera pozwala ocenić atrakcyjność branży. Pod uwagę bierze się tu siłę przetargową dostawców i nabywców, poziom konkurencyjności oraz ryzyko pojawienia się nowych konkurentów lub substytutów dla oferowanych produktów. Ma to na celu przedstawienie otoczenia, w jakim będzie funkcjonować przedsiębiorstwo.

Z kolei głównym celem metody scenariuszowej jest określenie optymistycznego, pesymistycznego i najbardziej prawdopodobnego scenariusza rozwoju branży i przedsiębiorstwa.

Grupa docelowa

By własny biznes okazał się rentowy, konieczne jest pozyskiwanie i utrzymywanie klientów. Dlatego też w biznesplanie określa się charakterystykę swoich klientów. W tym celu można stworzyć profil idealnego klienta. Idealny klient to taki, który w pełni reprezentuje grupę docelową. Warto też oszacować liczbę potencjalnych klientów.

Ponadto w biznesplanie umieszcza się informację o kluczowych klientach, którzy mają generować dużą sprzedaż. Jeśli przykładowo ma się ustalone warunki współpracy z dużym odbiorcą, to taką informację warto umieścić w biznesplanie.

Strategia marketingowa

Po tym, jak przeprowadzona zostanie właściwa analiza rynku i grupy docelowej, należy określić plan marketingowy. Podczas przygotowania strategii marketingowej można posłużyć się koncepcją znaną jako marketing mix 4P. Uwzględnia ona następujące kwestie:

• Product [produkt] — w tym zakresie określa się użyteczność produktu ze szczególnym uwzględnieniem korzyści dla klientów.

• Price [cena] — określenie polityki cenowej jest niezmiernie istotne. Przykładowo być może istnieje szansa na to, by uzyskać przewagę konkurencyjną przez proponowanie nieco niższych cen niż konkurenci.

• Place [dystrybucja] — każdy biznes plan powinien definiować kanały sprzedaży. Dotyczy to choćby sprzedaży w sklepach lub za pośrednictwem przedstawicieli handlowych. 

• Promotion [promocja] — dotyczy to strategii reklamowej i podejścia do PR. W tym zakresie ustala się następujące między innymi działania marketingowe budujące świadomość marki, np. rozwój firmowych social mediów. Warto też skupić na metodach zwiększania lojalności klientów, np. przez oferowanie zniżek.

Szerszą koncepcją jest marketing mix w wersji 7P. Obejmuje ona jeszcze następujące parametry: 

• People [ludzie] — dotyczy to technik sprzedaży, jakimi mają posługiwać się pracownicy przedsiębiorstwa.

• Process [procesy] — ten aspekt skupia się na optymalizacji procesów operacyjnych w kontekście finalizowania sprzedaży i obsługi posprzedażowej.

• Physical evidence [świadectwo materialne] — dotyczy tworzenia pozytywnego wizerunku firmy i obejmuje takie kwestie, jak logo i siedziba firmy oraz ubiór pracowników.

Najważniejszym zadaniem biznesplanu w zakresie planu marketingowego jest znalezienie odpowiedzi na to, jakie produkty oferować klientom w danym czasie i w jaki sposób doprowadzać do sprzedaży.

Plan finansowy

W tym zakresie uwagę zwraca się na wewnętrzne i zewnętrze źródła finansowania przedsiębiorstwa. Może to obejmować między innymi kapitał własny, leasing oraz kredyty. Jeśli przedsiębiorstwo jeszcze nie zostało założone, to koniecznie trzeba oszacować koszty wejścia na rynek.

W analizie finansowej wymagana jest też kalkulacja przychodów i kosztów, by przeprowadzić analizę progu rentowności. Wszakże nadrzędnym celem każdego przedsiębiorstwa jest generowanie zysków. Te pojawią się wtedy, gdy przychody będą wyższe niż koszty. Warto zweryfikować, czy w danej branży można liczyć na efekty i korzyści skali. Takowe oznaczają, że wraz ze wzrostem produkcji koszt wytworzenia jednostki produktu istotnie maleje.

Analiza finansowa powinna zostać przygotowana dla różnych horyzontów czasowych. Uwzględnia się tu plany na najbliższe kwartały oraz na parę kolejnych lat. Finansowy plan techniczny powinien obejmować przewidywania dotyczące bilansu, rachunku zysków i strat oraz cash flow.

Harmonogram działań

Biznes plan ma skonkretyzować działania, jakie zostaną podjęte przez przedsiębiorstwo w określonym czasie. Dlatego też w tym dokumencie pojawia się harmonogram. Na ogół biznes plan jest przygotowywany z myślą o kilkuletniej perspektywie. 

Przykładowo w harmonogramie określa się, że w konkretnym terminie firmowy asortyment będzie złożony z określonej liczby produktów. Innym celem może być wdrożenie systemu CRM, gdzie będą wpisywani potencjalni klienci. Harmonogram może też zakładać, że w konkretnym roku analiza finansowa będzie wykazywać przychody na określonym poziomie.

W znacznej mierze biznes plan w zakresie harmonogramu konkretyzuje więc cele do osiągnięcia. Przy wyznaczaniu celi warto posłużyć się zasadą SMART. Mówi ona o tym, ze każdy cel powinien być jednoznaczny, mierzalny, osiągalny, istotny i kreślony w czasie. 

Opracowanie harmonogramu realizacji poszczególnych celów pomaga w późniejszej analizie KPI, a więc w analizowaniu kluczowych wskaźników efektywności. Takie analizy pozwalają na bieżąco monitorować tempo zbliżania się do realizacji założonych celów. Niektórzy decydują się na to, by wskaźniki KPI dołączyć do biznesplanu w formie załącznika.

Załączniki

Częstokroć biznes plan jest opatrzony szeregiem załączników. Szczególnie często dołącza się do niego CV osoby, która ma zarządzać danym biznesem. Do biznesplanu można też dołączyć raporty branżowe oraz opinie ekspertów. Przykładem jest tu raport wskazujący na wysoki potencjał wzrostu danego rynku czy opinia kancelarii prawnej na temat prawnych aspektów danego pomysłu biznesowego.

Nierzadko sam biznes plan jest przygotowany w dwóch wersjach. Podstawę stanowi dokument wygenerowany np. w formie PDF. Uzupełnienie stanowi zaś prezentacja przygotowana np. w Power Point. Zdarza się, że biznes plan sam jest traktowany, jako załącznik. Tak może być np. wtedy, gdy składa się wniosek o dotacje w Urzędzie Pracy.

Wzory biznesplanu

Od formy biznesplanu ważniejszy jest cel, jaki ten biznesplan ma realizować. Stąd poszczególne biznesplany wyglądają inaczej. Czasem jednak forma przygotowania ma kluczowe znacznie. Tak jest zwłaszcza w przypadku aplikowania o dotacje finansowe. Wtedy to zwykle trzeba wykorzystać wzór proponowany przez konkretny urząd. 

Gotowy biznesplan w uproszczonej wersji przygotowany przez instytucje państwowe jest dostępny pod tym linkiem. Z kolei tutaj dostępny jest ramowy wzór biznesplanu. Tymczasem przykładowy biznesplan z już uzupełnioną treścią znajduje się pod tym adresem.

Jak napisać dobry biznesplan?

Na samym początku trzeba określić, do kogo biznes plan jest kierowany. Jeśli ten dokument tworzy się wyłącznie na użytek wewnętrzny, to ma się dużą dowolność w sposobie przygotowania. Inaczej będzie, gdy biznes plan jest kierowany do jakiegoś urzędu. Wtedy to, trzeba dowiedzieć się, jaki wzór biznesplanu jest akceptowany.

Jeśli zaś chce się zachęcić potencjalnego inwestora do podjęcia działań, to w biznes planie szczególną uwagę trzeba zwrócić na analizę finansową. Inwestorzy zwracają bowiem szczególnie dużą uwagę na tę części biznesplanu dedykowane obliczeniom finansowym.

Profesjonalny biznesplan opiera się na liczbach i analizach. By zwiększyć wiarygodność, warto wspierać się raportami dotyczącymi np. sytuacji w konkretnej branży. Należy też zwrócić uwagę na to, by biznes plan był przejrzysty i zrozumiały. 

Wybierz korzystne konto firmowe

Po przeczytaniu biznesplanu cele przedsiębiorstwa i sposoby ich realizacji powinny być jasne. Coraz częściej uwagę zwraca się też na aspekt wizualny. Spójność w zastosowaniu czcionek, układu oraz kolorystyki sprawia, że odbiór biznes planu może być lepszy.

Napisanie biznesplanu to spore wyzwanie. W trakcie przygotowania tego dokumentu trzeba dokonać szeregu analiz i prognoz. To zupełnie naturalne, że nie wszystko da się przewidzieć. Najważniejsze jest to, by zebrać możliwie najwięcej danych i na tej podstawie szacować prawdopodobny scenariusz wydarzeń.