Jak działają płatności zbliżeniowe kartą i telefonem? Czy są bezpieczne?

Na czym polega płatność zbliżeniowa?

Płatność zbliżeniowa to wyjątkowo prosta i wygodna metoda dokonywania transakcji. Do jej przeprowadzenia wykorzystuje się karty zbliżeniowe lub odpowiednio skonfigurowane inteligentne urządzenia. Wystarczy tylko przyłożyć przykładowo kartę kredytową lub telefon do terminalu płatniczego, by transakcja została przeprowadzona w czasie rzeczywistym.

Z technicznego punktu widzenia płatności bezstykowe są oparte na indukcji elektromagnetycznej. Podczas przyłożenia karty zbliżeniowej do terminalu przesyłany jest sygnał z danymi wymaganiami do sfinalizowania płatności. 

Jakimi narzędziami dokonuje się płatności zbliżeniowych?

By płacić zbliżeniowo, wykorzystać można:

• Kartę płatniczą, w tym debetową, kredytową i przedpłaconą.

• Urządzenie z modułem NFC (Near-Field Communication), np. smartfon lub niektóre inteligentne zegarki.

• Naklejkę zbliżeniową, do umieszczenia np. na telefonie.

Sprawdź również: Czym są płatności NFC?

Co ciekawe dostępne są nawet implanty podskórne NFC do dokonywania płatności zbliżeniowych. Jeśli nie ma się przy sobie karty płatniczej ani urządzenia z funkcją NFC, to należy zwrócić uwagę na alternatywy.

Możliwość dokonywania szybkich płatności  jest też oferowana np. przez płatności mobilne BLIK. Standardowo transakcję BLIK przeprowadza się przez podanie kodu z aplikacji w terminalu. Warto przy tym wiedzieć, że i BLIK w wielu przypadkach również umożliwia dokonywanie płatności bezstykowych.

Jakie oprogramowanie jest potrzebne do płatności zbliżeniowej?

Rzecz jasna karty zbliżeniowe nie wymagają pobierania żadnego oprogramowania. Wystarczy przyłożyć kartę do terminala płatniczego. Transakcja zostanie przeprowadzona automatycznie przez chip wbudowany w kartę.

W przypadku płatności zbliżeniowych inteligentnym urządzeniem należy upewnić się, czy moduł NFC jest włączony. Ponadto konieczne jest pobranie i skonfigurowanie aplikacji mobilnej banku. Można je zainstalować na urządzeniach z systemem operacyjnym iOS albo Android.

Płatności zbliżeniowe są możliwe do przeprowadzenia nie tylko z udziałem środków zgromadzonych na koncie osobistym. To rozwiązanie jest oferowanie również przez fintechy i pozabankowe systemy płatnicze, takie jak Revolut, Apple Pay czy Google Pay. Umożliwiają one, podobnie jak banki, stworzenie wirtualnej karty płatniczej, np. w telefonie. 

Jak przebiega płatność bezstykowa?

Przebieg standardowej płatności zbliżeniowej telefonem lub kartą jest następujący:

1. Sprzedawca wprowadza na ekranie terminala wymaganą kwotę za zakupy.

2. Klient przykłada do terminalu kartę zbliżeniową, zegarek, opaskę płatniczą lub telefon do terminala.

3. Czytnik zbliżeniowy odbiera sygnał od karty lub urządzenia.

4. Transakcja zostaje przeprowadzona, co zostanie zasygnalizowane przez terminal.

5. W momencie dokonywania konkretnej płatności odpowiednia kwota zostaje pobrana z rachunku klienta.

By wykonywanie płatności zbliżeniowych telefonem było możliwe, konieczne jest przygotowanie urządzenia. Przede wszystkim należy odblokować smartfon, np. odciskiem palca. Telefon powinien mieć też uruchomioną funkcję NFC. Po przeprowadzeniu transakcji na ekranie telefonu pojawi się potwierdzenie. Zasadniczo, aby dokonać zbliżeniowej płatności smartfonem nie trzeba mieć połączenia z Internetem.

Czasem niezbędne jest potwierdzenie transakcji kodem PIN. Co do zasady jest to konieczne przy płatnościach na kwotę przekraczającą 100 zł. Ze względów bezpieczeństwa, w niektórych przypadkach autoryzacji kodem PIN należy dokonać przy transakcjach opiewających na niższe sumy.

Gdzie można płacić zbliżeniowo?

W wielu krajach na świecie, w tym w Polsce płatności bezgotówkowe systematycznie zyskują na popularności. Wynika to między innymi z działań rządowych. Program Polska Bezgotówkowa upowszechnił dostępność terminali zbliżeniowych. W zdecydowanej większości punktów usługowych i sprzedażowych można więc płacić zbliżeniowo telefonem lub kartą.

Zdarzają się jednak przypadki, gdy płatności zbliżeniowe telefonem lub kartą nie są dostępne. Z taką sytuacją można spotkać się zwłaszcza podczas podróży do niektórych krajów egzotycznych. Zdarza się też, że konkretny bank nie wspiera danego rozwiązania płatniczego. Przykładowo niektóre inteligentne zegarki z NFC nie są kompatybilne z aplikacjami płatniczymi polskich banków.

W jaki sposób aktywować zbliżeniowe karty płatnicze?

Współcześnie praktycznie wszystkie karty bankowe Visa i Mastercard są opatrzone funkcją płatności zbliżeniowych. Jeśli dana karta płatnicza umożliwia dokonywanie bezstykowych transakcji, to jest oznaczona symbolem fali. Zbliżeniowe karty Visa mają w nazwie „payWave”, a Mastercard „PayPass”.

Po otrzymaniu nowej karty trzeba ją aktywować. Aktywacji najprościej dokonać przez bankowość elektroniczną. Alternatywną opcją jest zadzwonienie na infolinię bankową.

(Serwis transakcyjny mBanku)

Podczas aktywacji kartę należy zabezpieczyć kodem PIN. Kod ten będzie trzeba podać przy pierwszej płatności kartą, niezależnie od wartości transakcji. Zasadniczo włącznie i wyłączenie funkcji zbliżeniowej karty jest możliwe w dowolnym momencie. Wystarczy tylko skorzystać np. z bankowości internetowej i przejść do ustawień konkretnej kary płatniczej.

Po wyłączeniu funkcji zbliżeniowej wciąż można płacić kartą przez umieszczenie jej w terminalu. Za pośrednictwem bankowości elektronicznej możliwe jest również określenie ilościowych i kwotowych limitów płatności konkretnej karty.

Jak uruchomić funkcję zbliżeniową w telefonie?

Zasadniczo zbliżeniowe płatności telefonem są możliwe po uruchomieniu NFC. Tę opcję najprościej znaleźć w panelu funkcji smartfona. Jeśli zaś nie widać tam ikonki NFC, to trzeba przejść do ustawień telefonu i sekcji dotyczącej komunikacji oraz połączeń. Technologia NFC jest dostępna w praktycznie wszystkich nowoczesnych smartfonach.

(Smartfon z system Android)

Konieczne jest także skonfigurowanie aplikacji bankowej do przeprowadzania płatności zbliżeniowych. Zwykle już po pierwszym uruchomieniu aplikacja prosi o zgodę na możliwość wykonywania transakcji bezstykowych. Konfigurację wirtualnej karty płatniczej w smartfonie można przeprowadzić w dowolnym momencie. W tym celu należy przejść do ustawień aplikacji mobilnej konkretnego banku.

Czy płacenie zbliżeniowe jest bezpieczne?

Zapłacić zbliżeniowo można, gdy karta płatnicza lub telefon zostanie przyłożony do czytnika terminalu. Przesył danych jest zabezpieczony. Tuż po wykonaniu transakcji czytnik terminalu zostaje wyłączony. Stąd przechwycenie środków przez osobę postronną jest praktycznie niemożliwe.

Przy transakcjach na wyższe kwoty pojawia się zabezpieczenie pod postacią kodu PIN. Trzeba zadbać o to, by kod PIN był trudny do odgadnięcia. Zgubienie karty z funkcją zbliżeniową może być problematyczne. Zasadniczo przecież transakcje do 100 zł można przeprowadzać bez PIN-u. Nieco lepiej przedstawia się sytuacja w przypadku smartfonów. Trzeba bowiem odblokować telefon, by przeprowadzić płatność.

Warto przy tym zadbać o to, by karta płatnicza nigdy nie znajdowała się w widocznym miejscu. Szeroko pojętych narzędzi do wykonywania płatności nie powinno się nikomu udostępniać. Dla własnego bezpieczeństwa powinno się też ustalić limity płatności kartą, np. przez bankowość online.

Sprawdź również: Jak bezpiecznie korzystać z bankowości elektronicznej?

Jak postępować, gdy płatności zbliżeniowe nie działają?

Karty zbliżeniowe opierają się o niemal niezawodną technologię. Problemy z dokonywaniem transakcji zdarzają się rzadko. Jeśli jednak pojawi się kłopot, to należy zdiagnozować jego źródło. Czasem powodem jest niedziałający terminal płatniczy, a innym razem uszkodzenie karty.

Warto więc sprawdzić kartę płatniczą w innym terminalu. Jeśli problem wciąż się pojawia, to prawdopodobnie nastąpiło uszkodzenie chipu karty zbliżeniowej. Wtedy to konieczne będzie wyrobienie nowej karty. Należy też pamiętać, że karty płatnicze mają określony termin ważności.

Dość podobne podejście powinno się zachować, w przypadku problemów z płatnością zbliżeniową telefonem. Po pierwsze warto upewnić się, czy NFC jest uruchomione. Ponadto należy sprawdzić ustawienia aplikacji banku. 

Czy warto płacić zbliżeniowo?

Dane rządowe wskazują, że w Polsce funkcjonuje ponad milion terminali płatniczych, w których możliwie jest dokonywanie płatności zbliżeniowych. Liczba transakcji bezstykowych przeprowadzanych w ciągu roku jest zaś liczona w miliardach.

Polacy lubią płatności zbliżeniowe, w tym płacenie telefonem. Zalety płatności zbliżeniowych, czyli szybkość i wygoda dokonywania transakcji ułatwiają życie. Rozwiązania kart zbliżeniowych są stosowane nie tylko przez instytucje finansowe. Na podobnych zasadach funkcjonują choćby karty miejskie w wielu polskich miastach.

Ponadto płatności zbliżeniowe zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa. Można jeszcze przytoczyć argument, że transakcje zbliżeniowe są wysoce higieniczne, o ile nie ma potrzeby podawania PIN-u.