Re: Likwidacja czy zawieszenie działalności

Wybaczcie jeśli się mylę, ale zapewniam że sa pierwsze ofiary!

Składka zdrowotna a zawieszenie dg



Płacić czy nie płacić?

Właściciele jednoosobowych firm nie muszą płacić składek ZUS, jeśli zawieszą prowadzenie działalności. Ale czy to oznacza, że są też zwolnieni z obowiązku płacenia składki zdrowotnej? Nie wiadomo, bo zdania ZUS i Ministerstwa Zdrowia wyraźnie się tu rozmijają.

ZUS uważa, że przedsiębiorca w martwym dla firmy okresie nie podlega ani ubezpieczeniom społecznym, ani ubezpieczeniu zdrowotnemu i składek płacić nie musi (pisaliśmy o tym tydzień temu, dziś na F4 publikujemy pełną treść pisma ZUS).
Ministerstwo Zdrowia twierdzi jednak inaczej: składkę zdrowotną trzeba płacić od wpisu przedsiębiorcy do rejestru aż do wykreślenia go z tego rejestru niezależnie od tego, czy działalność jest faktycznie prowadzona.
SKĄD TEN PROBLEM
Przypomnijmy: ani ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU nr 137, poz. 887 ze zm., dalej: ustawa o sus), ani ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135, dalej: ustawa zdrowotna) nie używają terminu "zawieszenie" prowadzenia działalności. Tak natomiast potocznie mówi się o czasowym zaprzestaniu jej prowadzenia.
Według ustawy zdrowotnej obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym. Te natomiast mówią, że osoby prowadzące działalność pozarolniczą muszą płacić składki od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności do dnia jej zaprzestania. Ale co oznacza "zaprzestanie"?
- Prowadzę jednoosobowo firmę. Ze względu na to, że moja działalność ma charakter sezonowy, zaprzestałem jej prowadzenia, a tym samym opłacania składek ZUS. Czy w czasie zawieszenia muszę nadal płacić składkę zdrowotną jako przedsiębiorca, czy mam się ubezpieczyć dobrowolnie w Narodowym Funduszu Zdrowia? - pyta czytelnik DF.
JAK TO WIDZI MZ...
O odpowiedź na to pytanie zwróciliśmy się do Ministerstwa Zdrowia. W piśmie z 17 marca br. (sygn. MZ-BP-P-0620-315-3/AS/05) czytamy, że zdaniem Ministerstwa Zdrowia przedsiębiorca, mimo zawieszenia prowadzenia działalności pozarolniczej i nieodprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Ministerstwo powołuje się tu na ustawę z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.Dla resortu więc decydujący jest wpis do rejestru przedsiębiorców. Dopóki przedsiębiorca jest w ewidencji działalności gospodarczej, dopóty musi płacić składkę zdrowotną (pełną treść pisma MZ publikujemy na str. F4).
Jak się dowiedzieliśmy, już w ubiegłym roku Ministerstwo Zdrowia wysłało do wojewódzkich oddziałów Narodowego Funduszu Zdrowia pismo, że prowadzący działalność, którzy ją zawiesili, muszą nadal opłacać składki od firmy. Oznacza to, że takie osoby nie mogą zawierać umów dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego.
...A JAK ZUS?
Inaczej widzi to ZUS, o czym pisaliśmy tydzień temu. Przypomnijmy: zdaniem ZUS za czas przestoju firmy składek płacić nie trzeba; decydujące znaczenie dla obowiązku ubezpieczeń ma bowiem faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej, a nie tylko samo uprawnienie do jej prowadzenia, jakim jest wpis do rejestru.
ZUS argumentuje, że o obowiązku opłacania składek decyduje faktyczne prowadzenie firmy. Martwy okres w działalności oznacza, że działalność nie jest prowadzona, a więc przedsiębiorca nie spełnia warunków do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. To samo, zdaniem ZUS, dotyczy składki zdrowotnej.
CO MA ROBIĆ PRZEDSIĘBIORCA?
Dwie instytucje, dwa różne stanowiska. Co ma więc robić przedsiębiorca?
Może o to zapytać w oddziałach ZUS lub w wojewódzkich oddziałach NFZ. W ZUS odpowiedź będzie wszędzie ta sama: nie płaci się składki zdrowotnej w czasie zawieszenia prowadzenia działalności. Ale w NFZ odpowiedź może być już inna.
W wojewódzkich oddziałach NFZ w Łodzi i w Katowicach (sprawdziliśmy) przedsiębiorca dowie się, że musi nadal płacić na zdrowie jako przedsiębiorca i że nie może w tym czasie zawrzećumowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. Jest to odpowiedź zgodna z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia. Natomiast pozostałe wojewódzkie oddziały NFZ (również sprawdziliśmy) chętnie zawrą z przedsiębiorcą umowę dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. "Zawieszony" przedsiębiorca musi tylko przedstawić dowód wyrejestrowania z ubezpieczeń na formularzach ZUS ZWPA i ZUS ZWUA oraz potwierdzenie ostatniej wpłaty na ubezpieczenie zdrowotne.
Dlaczego tylko dwa wojewódzkie oddziały NFZ stosują ministerialną interpretację i odmawiają zawierania umów?
PISMA NADAL KRĄŻĄ
W sprawie pojawiają się coraz nowe fakty. W lutym br. pismo z interpretacją przepisów ustawy zdrowotnej wysłała do swoich oddziałów centrala ZUS. Podtrzymała w nim swoje stanowisko, że w czasie zawieszenia działalności składkizdrowotnej nie płaci się, a fakt równoczesnego wykreślenia przedsiębiorcy z ewidencji nie ma tutaj znaczenia.
Składki ZUS i zdrowotną trzeba płacić od faktycznego rozpoczęcia działalności, a nie od wpisania firmy do rejestru - twierdzi ZUS. - Jeśli wojewódzki oddział NFZ nie będzie chciał zawrzeć z "zawieszonym" przedsiębiorcą umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, to dyrektor tego oddziału powinien wydać decyzję o obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zawieszonej działalności. Po jej uprawomocnieniu przedsiębiorca może zgłosić się do ubezpieczenia (za pośrednictwem ZUS). Dyrektor wojewódzkiego oddziału NFZ rozpatruje więc indywidualne sprawy z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego.
ZUS poinformował o swoim stanowisku także Ministerstwo Zdrowia i centralę NFZ.
AGNIESZKA ROSA

Co na to ZUS

Na prośbę czytelników publikujemy w całości pismo ZUS z 4 marca 2005 r. (sygn. Fuu 400-307) dotyczące zasad opłacania składek ZUS przy zawieszeniu pozarolniczej działalności. Pismo jest odpowiedzią na pytanie DOBREJ FIRMY, które w imieniu czytelników zadaliśmy w tej sprawie.
W odpowiedzi na pismo w sprawie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, Zakład Ubezpieczeń Społecznych - Departament Ubezpieczeń i Składek uprzejmie informuje. Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU nr 137, poz. 887 ze zm.) obowiązek ubezpieczeń osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą powstaje od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności, a ustaje z dniem zaprzestania jej wykonywania (art. 13 ust. 4 powołanej ustawy). Również art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 8 ust. 6 ustawy ustalający podleganie ubezpieczeniom społecznym przez tych ubezpieczonych odwołuje się do prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Decydujące znaczenie dla rozstrzygania istnienia obowiązku ubezpieczeń ma więc faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej, a nie tylko posiadanie uprawnień do jej prowadzenia.
Należy podkreślić, że w praktyce okres faktycznego prowadzenia działalności może nie pokrywać się z okresem od daty wskazanej we wpisie do ewidencji jako data rozpoczęcia wykonywania działalności do daty wykreślenia wpisu z ewidencji.
Zdarza się, że działalność nie jest w ogóle podejmowana mimo uzyskania wpisu (który miał na celu uzyskanie innych uprawnień, niezwiązanych z wykonywaniem działalności), jest rozpoczynana ze znacznym opóźnieniem, np. z przyczyn losowych lub w związku z oczekiwaniem na wydanie wymaganej prawem licencji lub też dana osoba czasowo zaprzestaje jej prowadzenia.
Przepisy ustawy z 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (DzU nr 101, poz. 1178 ze zm.) i - w części już obowiązującej - ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU nr 173, poz. 1807) określają jedynie zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.
Fakt, że osoba prowadząca działalność gospodarczą nie dopełniła obowiązków w zakresie zgłoszenia organowi ewidencyjnemu zmian w stosunku do danych zawartych w zgłoszeniu o wpis (w tym odnośnie do daty rozpoczęcia działalności) lub informacji o zaprzestaniu działalności, nie może przesądzać o faktycznym prowadzeniu działalności, a w konsekwencji dawać tytuł do ubezpieczeń społecznych.
Ustalenie dla tych osób obowiązku ubezpieczeń społecznych tylko na podstawie dat wskazanych we wpisie i w decyzji o wykreśleniu wpisu nie jest zgodne z intencją ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Fakt rozpoczęcia wykonywania działalności osoba prowadząca tę działalność zgłasza do Zakładu poprzez zgłoszenie płatnika składek i zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (odpowiednio ZUS ZFA lub ZUS ZPA i ZUS ZUA), a zaprzestania działalności - poprzez złożenie wyrejestrowania (odpowiednio ZUS ZWPA, ZUS ZWUA).
Osoba, która czasowo zaprzestaje prowadzenia działalności, na formularzu ZUS ZWUA jako kod przyczyny wyrejestrowania z ubezpieczeń podaje kod przyczyny wyrejestrowania 100 (ustanie tytułu do ubezpieczeń), a na formularzu ZUS ZWPA podaje kod przyczyny wyrejestrowania płatnika 111 (zaprzestanie prowadzenia działalności).
W sprawach spornych lub budzących wątpliwość ZUS przeprowadza postępowanie wyjaśniające,a w razie konieczności kontrolę, w celu stwierdzenia, czy okresy prowadzenia działalności wynikające ze składanych przez płatnika dokumentów ubezpieczeniowych są zgodne z okresami faktycznego prowadzenia tej działalności. Jednym z elementów tego postępowania może być potwierdzenie zgodności tych okresów ze zgłoszonymi i uznanymi przerwami dla celów podatkowych w urzędzie skarbowym. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 34 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU nr 144, poz. 930 ze zm.) przerwy zgłaszają jedynie osoby opłacające podatek w formie karty podatkowej. Tylko bowiem w ich przypadku zgłoszenie przerwy w terminie ma wpływ na wysokość podatku. Również fakt zgłoszenia przerwy w urzędzie skarbowym przez osobę opodatkowaną w innej formie może być brany pod uwagę przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń, jeśli wszystkie inne ustalenia dokonane w sprawie wskazują na zgodność podanych okresów nieprowadzenia działalności.
Z rozeznania Zakładu wynika bowiem, że niektóre urzędy skarbowe przyjmują takie oświadczenia od osób opodatkowanych w innej formie niż karta podatkowa. Zakład podkreśla jednak, że informacje uzyskane w urzędzie skarbowym mają charakter pomocniczy i nie przesądzają bezwzględnie o fakcie prowadzenia lub nie działalności. Jeśli w trakcie prowadzonego postępowania wyjaśniającego oddział udowodni, że działalność była prowadzona także w okresie, który został zgłoszony zarówno w ZUS, jak i w urzędzie skarbowym jako okres zaprzestania prowadzenia działalności, to taka osoba powinna zostać objęta ubezpieczeniami, a dodatkowo oddział powiadamia urząd skarbowy o dokonanych ustaleniach. Zgodnie z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywanaw sposób zorganizowany i ciągły. Warunek ciągłego i zorganizowanego prowadzenia działalności obowiązywał również pod rządami ustawy Prawo działalności gospodarczej.
Należy zaznaczyć, że kwestionowane są przypadki wyrejestrowywania z ubezpieczeń, gdy jako główną przyczynę ich dokonania płatnik wskazuje brak dostatecznych przychodów pozwalających na opłacenie należnych składek. Okoliczność ta, wprawdzie istotna dla osoby prowadzącej działalność, nie może jednak stanowić jedynej przyczyny dokonywania wyrejestrowywania z ubezpieczeń społecznych z powodu zaprzestania prowadzenia działalności.
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych brak przychodów z działalności nie stanowi przesłanki do wyłączenia z ubezpieczeń społecznych. Przedsiębiorca bowiem prowadzi działalność na własny rachunek i własne ryzyko. W działalności gospodarczej są okresy lepszej i gorszej koniunktury. Nie oznacza to jednak, że w okresach prowadzenia działalności i osiągania mniejszych lub braku przychodów dochodzi do zaprzestania jej prowadzenia, tj. niewykonywania czynności w celu osiągnięcia przychodów.
Nie są natomiast kwestionowane wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych, które nie są zgłaszane nagminnie, a wynikają z okresowego faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności, związanego np. z sezonowością prowadzonej działalności, wyjazdem, zdarzeniami losowymi, pod warunkiem że w tym okresie osoba ta nie prowadziła działalności.
Jednocześnie Zakład przeprasza za zwłokę w udzieleniu odpowiedzi spowodowaną uzgadnianiem stanowiska z Ministerstwem Polityki Społecznej.
mgr Barbara Zaborska-Stępień, dyrektor Departamentu Ubezpieczeń i Składek


Co na to MINISTERSTWO ZDROWIA

Przytaczamy pełną treść pisma Ministerstwa Zdrowia z 17 marca 2005 r. (sygn. MZ-BP-P-0620-3153/AS/05). Pismo to jest również odpowiedzią na pytanie DF.
W pytaniu należy rozdzielić dwa następujące przypadki:
1) kiedy osoba prowadząca działalność pozarolniczą zaprzestaje jej wykonywania i składa wniosek o wykreślenie tej działalności z odpowiedniej ewidencji;
2) kiedy osoba prowadząca działalność pozarolniczą zawiesza jej prowadzenie.
W pierwszej sytuacji obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego wygasa z dniem zaprzestania wykonywania działalności pozarolniczej (art. 69 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - DzU nr 210, poz. 2135 w związku z art. 13 pkt 4 ustawy 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - DzU nr 137, poz. 887, z późn. zm.).
W drugiej sytuacji osoba, pomimo zawieszenia działalności pozarolniczej i nieodprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, jest obowiązana do odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Stosownie do art. 66 ust. 1 pkt 1 lit c) ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135), dalej zwanej "ustawą", obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby prowadzące działalność pozarolniczą lub osoby z nimi współpracujące. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego tych osób, stosownie do art. 69 ust. 1 ustawy, powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym. Zgodnie zaś z art. 13 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU nr 137, poz. 887 z późn. zm.) zwanej dalej "ustawą o ubezpieczeniach społecznych", obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące działalność pozarolniczą od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Stosownie zaś do art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU nr 173, poz. 1807 z późn. zm.) lub innych przepisów szczególnych.
Zatem czas objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych tych osób, jak i tym samym ubezpieczeniem zdrowotnym, będzie tożsamy z czasem prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej lub inne przepisy szczególne.
Podjęcie działalności gospodarczej zgodnie z art. 14 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej może nastąpić po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców. Znaczenie prawne dla określenia okresu objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania działalności pozarolniczej ma więc moment rejestracji i zakończenia prowadzenia działalności zgodnie z przepisami prawa, nie zaś faktyczne zaprzestanie jej wykonywania.
Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że w okresie prowadzenia działalności pozarolniczej osoba objęta obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tego tytułu jest obowiązana do opłacania składki za ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w ustawie.
Paweł Trzciński, p.o. dyrektora Biura Prasy i Promocji w Ministerstwie Zdrowia



--------------------------------------------------------------------------------