„Sąsiedzi i nieodzowni partnerzy” – wybija „Sueddeutsche Zeitung”, relacjonując w poniedziałek polsko-niemieckie konsultacje międzyrządowe.
„Współpraca wojskowa i lepsza infrastruktura: Niemcy i Polska potwierdzają związki w trudnych pod względem gospodarczym i polityczno-obronnym czasach” – pisze Daniel Broessler.
„Żyjące ofiary nazistowskiej okupacji muszą jeszcze poczekać na humanitarny gest” – zaznaczył autor. Niemiecki rząd „zbada możliwości dalszego wsparcia dla polskich ofiar nazistowskiej agresji i niemieckiej okupacji w latach 1939-1945” – cytuje Broessler fragment końcowego oświadczenia. Przytacza też wypowiedź kanclerza Friedricha Merza z konferencji prasowej, że nie może wymienić żadnej konkretnej sumy. Współpraca powinna być skierowana w przyszłość, lecz nie można pomijać przeszłości – cytuje kanclerza „SZ”.
Broessler zwrócił uwagę na apel Tuska skierowany do strony niemieckiej – „Pospieszcie się”. Podkreślił, że polski premier zasugerował, że jeżeli Polska nie uzyska szybkiej i jednoznacznej deklaracji Niemiec w sprawie wypłat zadośćuczynień dla żyjących polskich ofiar II wojny światowej, to rozważy decyzję o wypełnieniu tej potrzeby we własnym zakresie.
„SZ” wskazał na zobowiązanie się niemieckiego rządu do szybkiego wzniesienia pomnika polskich ofiar II wojny światowej i nazistowskiej tyranii w latach 1939-1945. Konkurs na projekt architektoniczny monumentu ma zostać rozpisany w pierwszej połowie przyszłego roku.
Wśród obszarów wzmocnionej współpracy Broessler wymienił infrastrukturę, politykę bezpieczeństwa, a przede wszystkim ochronę wschodniej flanki NATO. Tusk i Merz podkreślili, że w sprawie pomocy dla Ukrainy stanowiska obu krajów są identyczne.
Dzisiejszy sojusz Niemiec i Polski jest zapowiedzią skierowaną do przyszłych pokoleń, że Europa będzie pokojowa, prosperująca, demokratyczna i zjednoczona – czytamy w „SZ”. „Niemcy potrzebują silnej Polski” – cytuje na czołówce słowa Merza „Frankfurter Allgemeine Zeitung”.
„Relacje pomiędzy Warszawą a Berlinem mogłyby być lepsze” – oceniła gazeta. Autorzy przypominają, że Merz zaczął swoje urzędowanie od wizyty w Warszawie, co miało podkreślić znaczenie relacji z Polską. Polityka nowego otwarcia straciła od tamtego czasu impet – stwierdziła „FAZ”.
Wśród przyczyn autorzy wymieniają utrzymujące się – ich zdaniem – w Polsce antyniemieckie przesądy, co sprawia, że inicjatywy nakierowane na zbliżenie z sąsiadem obarczone są politycznym ryzykiem.
Przyjęcie wspólnego oświadczenia nie może przysłonić faktu, że część spraw we wzajemnych relacjach jest „w opłakanym stanie”. Wśród wrażliwych tematów autorzy wymieniają kwestię zadośćuczynienia za zbrodnie wojenne w Polsce.
Brak zgody widoczny jest – zdaniem „FAZ” – nie tylko w sprawach przeszłości, ale także teraźniejszości i przyszłości. Oba kraje w polityce obronnej „kroczą własnymi ścieżkami”. Przykładem ma być decyzja polskiego rządu o zakupie okrętów podwodnych w innym kraju niż Niemcy. Rząd w Berlinie nadal nie będzie uczestniczył w umacnianiu granicy wschodniej. Autorzy krytykują ogólnikowy zapis w końcowym oświadczeniu, że oba kraje będą pracowały nad „rozwojem wspólnych standardów” i nad „wymianą wiedzy”.
Zdaniem „FAZ” nieprecyzyjne sformułowania dotyczą także projektów w infrastrukturze, gdzie mowa jest o „badaniu” i „podejmowaniu wysiłków” i „wysokim priorytecie”. W przypadku kolei wielkich prędkości na trasie Warszawa – Berlin mówi się zaledwie o „analizie” pod kątem znaczenia dla mobilności obywateli, gospodarki i obrony.
Szereg gazet publikuje depeszę agencji DPA zatytułowaną: „Tusk wywiera w kwestii odszkodowań presję na Merza”.
„Polska naciska na Niemcy w sprawie szybkiego odszkodowania dla jeszcze żyjących ofiar niemieckiej okupacji podczas II wojny światowej” – pisze agencja, zamieszczając cytat z Tuska – „Pospieszcie się, jeśli chcecie naprawdę wykonać taki gest”. Autor przypomniał, że taki gest obiecał poprzedni kanclerz Olaf Scholz w lipcu ubiegłego roku.
Agencja zaznaczyła, że Merz uznał niemiecką odpowiedzialność za cierpienia i zniszczenia wyrządzone przez Niemcy w Polsce, ale potwierdził też niemieckie stanowisko, że kwestia reparacji jest prawnie i politycznie zamknięta.
DPA pisze, że w przeciwieństwie do prawicowo-konserwatywnego prezydenta (Karola Nawrockiego) centrolewicowy rząd premiera Tuska nie forsuje ofensywnie sprawy reparacji, lecz oczekuje od niemieckiego rządu co najmniej „gestu wsparcia” dla żyjących ofiar.
Apel Tuska „Pospieszcie się” znalazł się także w wieczornych wiadomościach telewizji publicznej ZDF.
Jacek Lepiarz (PAP)
lep/ mal/ mhr/