W niektórych krajach sytuacja jest wręcz dramatyczna. Przykładowo na Cyprze tylko 5 proc. rolników ma mniej niż 40 lat. Najlepiej jest pod tym względem w Austrii, gdzie stanowią 23 proc. ogółu. Na drugim miejscu jest Polska z liczbą 21 proc.
Celem przedstawionej przez KE strategii jest podwojenie udziału młodych rolników w ciągu najbliższych 15 lat - do 24 proc. udziału w 2040 r.
KE uważa, że nie wystarczą do tego tylko środki Wspólnej Polityki Rolnej, ale trzeba też wykorzystać fundusze z polityki spójności, a także zachęty krajowe, np. podatkowe.
Strategia zakłada, że każde państwo ma opracować krajową strategię odnowy pokoleniowej w rolnictwie. Ma ona zawierać: analizę demograficzną sektora rolnego, identyfikację barier wejścia dla młodych i plan działań, które zamierza podjąć państwo członkowskie na rzecz młodych rolników.
KE chce, żeby młodzi, którzy zdecydują się zostać na roli lub rozpocząć pracę w rolnictwie, mieli dostęp do większych środków finansowych. Każdy kraj będzie musiał stworzyć tzw. pakiet startowy dla rolnika, który będzie obejmował propozycje dotacji, ulg podatkowych i kredytów. Ten pakiet będzie zawierał ryczałt do 300 000 euro na rozpoczęcie działalności. Strategia zakłada też m.in. tworzenie gwarancji kredytowych i obniżenie kosztów pożyczek dla młodych we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym.
Jeden z postulatów to także możliwość zakupu ziemi z funduszy Wspólnej Polityki Rolnej (ale maksymalnie 10 proc. kosztów inwestycji, by nie podbijać cen gruntów).
Elementem strategii jest też utworzenie Europejskiego Obserwatorium Ziemi Rolnej, które zbierze dane o dostępności gruntów, zidentyfikuje spekulacje cenowe i wskaże możliwości interwencji.
Jak podała KE, polityka gruntowa ma pozostać kompetencją krajów członkowskich, ale Komisja będzie wydawać rekomendacje w jej sprawie. Strategia zakłada też wsparcie kobiet, bo - jak wynika z danych Komisji – dziś stanowią tylko 2,5 proc. młodych rolników.
Strategia zakłada też dofinansowanie działań, które umożliwiają rolnikom urlopy, opiekę nad rodziną lub zwolnienia chorobowe. Jednym z jej założeń jest też tworzenie sieci ambasadorów młodego rolnictwa. W ramach tej kampanii młodzi aktywni rolnicy mają promować zawód i poprawiać jego wizerunek.
KE proponuje od 2032 r. stopniowe wycofywanie dopłat bezpośrednich dla rolników pobierających emerytury, by zachęcać do przekazania gospodarstw młodszym.
Komisja zaleca, by kraje przeznaczały co najmniej 6 proc. swoich funduszy Wspólnej Polityki Rolnej na młodych rolników (obecnie ok. 3 proc.).
Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)
luo/ kar/