Jednym z przykrych obowiązków prowadzenia działalności gospodarczej jest samodzielna konieczność opłacania składek ZUS. Warto wiedzieć ile wynoszą i z jakich ulg można skorzystać.

Jednocześnie rząd przewidział pewne preferencyjne warunki dla początkujących biznesów, które pozwolą choć przez pierwsze miesiące odetchnąć od gigantycznych składek. 

(fot. Marek Kuwak / FORUM)

ZUS przedsiębiorcy: nie zawsze taki sam

Medialne doniesienia mrożą krew w żyłach przedsiębiorców: składki ZUS rosną w najszybszym tempie od lat. Pobierana co miesiąc kwota przyprawia o zawrót głowy i… jest zaledwie o 600 zł niższa od aktualnej pensji minimalnej. Prawda jest więc taka, że znaczną część zarobionych pieniędzy trzeba będzie przelać na konto Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a na tym przecież koszty prowadzenia działalności gospodarczej wcale się nie kończą. Dzięki „uldze na start” oraz preferencyjnej podstawie obliczania wysokości składki na ZUS możliwe jest jednak znaczne ograniczenie kosztów działalności aż przez pierwsze 2,5 roku jej prowadzenia. Z podobnych oszczędności skorzystamy również, jeżeli działalność prowadziliśmy przed przynajmniej pięcioma laty.

Ile wynosi składka ZUS w 2023 roku?

Podstawowa składka ZUS przedsiębiorcy zależy od podstawy wymiaru, wynoszącego 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W projekcie ustawy budżetowej na 2023 r. prognozuje się, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto ma wynosić 6935 zł. W związku, z czym za podstawę obliczeń przyjmuje się kwotę 4161 zł. 

Od niej są uzależnione poszczególne składki ZUS: 

• Emerytalne: 812,23 zł

• Rentowe: 332,88 zł

• Wypadkowe: 69,49 zł

• Fundusz Pracy: 101,94 zł

• Chorobowe: 87,05 zł

W sumie 1 403,59 zł (1316,54 zł bez ubezpieczenia chorobowego) + ubezpieczenie zdrowotne. Więcej o nim piszemy pod tabelką.

Do prawie ostatecznej kwoty 1 316,64 zł nie wlicza się ubezpieczenie chorobowe. To jest dobrowolne, jednak bez niego przedsiębiorca nie posiada prawa do otrzymywania:

• zasiłku chorobowego

• zasiłku macierzyńskiego

• zasiłku opiekuńczego

• świadczenia rehabilitacyjnego.

Jeżeli więc zależy nam na tego typu świadczeniach, konieczne będzie opłacanie co miesiąc składki na ZUS w wysokości aż 1403,59 zł. Do tego należy jeszcze doliczyć ubezpieczenie zdrowotne, które jednak będzie zależne od wybranej formy opodatkowania i osiąganych dochodów. “Polski Ład” wprowadził w tym temacie jeszcze więcej komplikacji, niż było dotąd. 

Kwota składki zdrowotnej to suma, którą należy odprowadzać od pierwszego dnia prowadzenia firmy. W zależności od formy opodatkowania wynosi:

• Skala podatkowa - 9 proc. od dochodu bez możliwości odliczenia od podatku. 

• Podatek liniowy - 4,9 proc. od dochodu. Możliwość odliczenia do limitu, który w 2022 r. wynosił 8,7 tys. zł. 

• Karta podatkowa - 9 proc. minimalnego wynagrodzenia. Z możliwością obniżenia podatku o 19 proc. zapłaconych składek zdrowotnych.

• Ryczałt -  9 proc. podstawy w zależności od progu przychodowego - 60 proc., 100 proc. lub 180 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Połowę składek na zdrowie można odliczyć od przychodu.

Składka zdrowotna nie może być niższa niż 9 proc. minimalnego wynagrodzenia. 

Nowa działalność gospodarcza: preferencyjna składka ZUS 

Na osoby otwierające nową jednoosobową działalność gospodarczą ZUS spogląda nieco bardziej łaskawym okiem. Przygotował dla nich dwie oferty pozwalające na osiągnięcie sporych oszczędności. Dzięki temu wypróbowanie pomysłu na biznes wcale nie musi wiązać się z większymi kosztami, a jeżeli ten okaże się strzałem w dziesiątkę, w ciągu pierwszy lat prowadzenia firmy będziemy mogli liczyć na spore oszczędności w stosunku do bardziej doświadczonych kolegów.

Ulga na start

Szczególnym udogodnieniem dla początkujących przedsiębiorców jest „ulga na start”. Przez pierwsze pół roku będziemy mogli zrezygnować z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne, w tym ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. Składka zdrowotna jednak pozostaje w wymiarze niezmienionym. Przez Jedyna opłata będzie związana z obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, a więc będzie uzależniona od dochodu. 

Preferencyjna składka na rozwój biznesu

Po skorzystaniu z ulgi na start (chociaż oczywiście wcale nie musimy korzystać z tego rozwiązania) przysługuje nam prawo do korzystania przez 24 miesiące z preferencyjnych warunków, pozwalających uzyskać spore oszczędności. Ile wynosi składka ZUS w takim przypadku? W przypadku ZUS preferencyjnego podstawa do wyliczenia składki (bez składki zdrowotnej) stanowi 30% wynagrodzenia minimalnego.

Skąd bierze się taka wysokość składki ZUS? Do obliczenia podstawy wymiaru wykorzystuje się 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w danym roku. Dzięki temu nawet korzystając z ubezpieczenia chorobowego, zapłacimy 609,14 zł. Decydując się zarówno na ulgę na start, jak i preferencyjną stawkę, możemy więc przez 2,5 roku prowadzić biznes, nie narażając się na wysokie koszty z tytułu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych.

Mały ZUS – niższy ZUS przedsiębiorcy

Dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą ZUS przygotował jeszcze jedno rozwiązanie, które można wykorzystać już po preferencyjnym okresie. Mały ZUS plus zakłada ustalanie składki na ZUS proporcjonalnie do przychodu. Aby z niego korzystać:

• twoje przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez cały poprzedni rok kalendarzowy nie przekroczyły 120 000 zł,

• prowadziłeś działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym przez nie mniej niż 60 dni kalendarzowych.

Zaletą jest to, że możemy określić minimalną podstawę, od której będziemy rozliczać składki ZUS dla przedsiębiorców.  Minimalna podstawa, którą możemy zadeklarować to 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto. Oczywiście tradycyjnie preferencyjny ZUS liczony jest z wyłączeniem składki zdrowotnej. 

Co ważne – niższe składki można opłacać przez 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej.