Czym jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana to specjalna forma prowadzenia działalności (celowo pomijamy pojęcie “gospodarczej”, ponieważ takie określenie przewiduje już rejestrację) bez faktycznej rejestracji firmy. Taką możliwość od 30 kwietnia 2018 roku wprowadziła Ustawa Prawo przedsiębiorców, która jest częścią Konstytucji Biznesu. Działalność nierejestrowaną reguluje Art. 5. Według ustawodawcy działalność nierejestrowana to:
- działalność, z której “przychód (kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont) należny nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia”;
- działalność prowadzona przez osobę, która “w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej”.
Podsumowując, w rozumieniu Ustawy Prawo przedsiębiorców to forma działania na rynku, dla osób, które w ostatnim czasie nie prowadziły swojej firmy, a przychody są mniejsze niż połowa minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, że:
- działalność nierejestrowana w pierwszym półroczu 2023 roku nie może osiągać przychodu większego niż 1745 zł brutto (minimalne wynagrodzenie w tym okresie wynosi 3490 zł brutto);
- działalność nierejestrowana w drugim półroczu 2023 roku nie może osiągnąć przychodu większego niż 1800 zł brutto (minimalne wynagrodzenie w tym okresie wynosi 3600 zł brutto).
Co ważne, działalność nierejestrowana nie wymaga odprowadzania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Najbardziej doskwierające z perspektywy przedsiębiorców są zwykle składki społeczne oraz zdrowotne – te nie będą pobierane w ramach działalności nierejestrowanej, ponieważ taka forma nie podlega obowiązkowi rejestracyjnemu. Słowem: w ramach działalności nierejestrowanej nie składamy żadnych deklaracji ZUS.
Sprawdź również: Minimalne wynagrodzenie w 2023 - najniższa krajowa netto i brutto
Jak się rozliczać z działalności nierejestrowanej?
Prowadząc działalność nierejestrowaną, rozliczamy podatek w zeznaniu rocznym PIT–36. Właśnie tam zamieszczona jest rubryka “działalność nierejestrowana”, w której wykażemy:
- przychody;
- koszty;
- dochód.
Rozliczając przychód z działalności nierejestrowanej według zasad ogólnych, stosujemy skalę podatkową. Wówczas łączymy również dochody z innych źródeł, np. wypłaty z etatu, emerytury, czy zleceń (oraz innych form, które podlegają skali). Co ważne, prowadząc działalność nierejestrowaną, możemy również rozliczać się z małżonkiem lub małżonką.
Ponadto, w przypadku działalności nierejestrowanej również obowiązują ulgi przewidziane dla podatników np. pracujących na podstawie umowy o pracę. Są to:
- Ulga na dziecko;
- Ulga na Internet;
- Wpłaty na IKZE;
- Ulga rehabilitacyjna;
- Ulga termomodernizacyjna;
- Ulga abolicyjna;
- Odliczenie darowizn;
- Składki społeczne;
- Ulga na zabytki;
- Ulga dla inwestujących w ASI.
Sprawdź również: IKE, IKZE: porównanie. Które konto wybrać?
Wady i zalety działalności nierejestrowanej
Działalność nierejestrowana cieszy się niemałą popularnością, jednak nie jest to rozwiązanie idealne absolutnie dla każdego. Do głównych zalet działalności nierejestrowanej można zaliczyć:
- Minimum formalności – przy działalności nierejestrowanej nie musimy zgłaszać do ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), Urzędu Skarbowego i GUS (nie będziesz potrzebował numerów identyfikacyjnych NIP i REGON);
- Prostota podatkowa – prowadząc działalność nierejestrowaną, nie musimy płacić comiesięcznych, kwartalnych lub rocznych zaliczek na podatek, a także prowadzić skomplikowanej księgowości z wyjątkiem uproszczonej ewidencji sprzedaży.
- Brak składek – z działalnością nierejestrowaną nie wiąże się obowiązek płatności składek na ubezpieczenia oraz składania deklaracji ZUS.
Z drugiej zaś strony działalność nierejestrowana ma pewne wady, które skutecznie zniechęcają do “firmy na próbę”. Są to:
- Brak prawa do opieki zdrowotnej – w przypadku działalności nierejestrowanej nie odprowadzamy składek na ubezpieczenie zdrowotne, więc nie możemy liczyć na prawo do opieki.
- Brak prawa do zasiłku – podobnie działalność nierejestrowana nie gwarantuje nam prawa do zasiłku, tj. nie mamy ubezpieczenia chorobowego, więc i zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego;
- Ograniczony pułap przychodów – działalność nierejestrowana ogranicza wysokość naszych potencjalnych zarobków do poziomu najwyżej połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę. Konieczność przestrzegania sztywnego limitu nie zawsze jest najwygodniejszą formą jakiejkolwiek działalności.
Kto powinien zainteresować się działalnością nierejestrowaną?
Biorąc pod uwagę zarówno wady, jak i zalety działalności nierejestrowanej, można wyjść z kilkoma wnioskami dotyczącymi grup, które najbardziej skorzystałyby z tego rozwiązania. Taka forma działania na rynku sprawdzi się przede wszystkim w przypadku:
- osób chcących dorobić równolegle do pracy etatowej (niezależnie od branży);
- początkujących twórców (np. rzemieślników);
- korepetytorów;
- młodzieży chcącej dorobić, wykonując drobne usługi.
Z pewnością działalność nierejestrowana nie sprawdzi się w przypadku osób, które szybko skalowałyby i pomnażały przychody. Wówczas lepszym rozwiązaniem jest po prostu założenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Co ważne, działalność nierejestrowana nie ma zastosowania do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej. Ponadto, taka forma wyklucza projekty wymagające uzyskania koncesji, licencji lub pozwolenia.
Co po przekroczeniu połowy kwoty minimalnego wynagrodzenia?
Po przekroczeniu połowy kwoty minimalnego wynagrodzenia w skali miesiąca działalność nierejestrowaną musimy zarejestrować w CEIDG. Wówczas stanie się ona działalnością gospodarczą – dokładnie w dniu określonym we wniosku. W takiej sytuacji będziemy musieli zadbać również o inne kwestie – m.in. związane z księgowością, a także zarządzaniem własnymi finansami.
W tym drugim przypadku – choć niewymagane przez prawo – będzie konto firmowe. Te najlepsze gwarantują nam m.in. dostęp do tanich usług szybkiego przelewu (np. do Urzędu Skarbowego), produkty dodatkowe (np. zintegrowane subkonto walutowe, czy też kartę kredytową oraz debetową).
Wybór konta firmowego nie musi być trudny. Wystarczy skorzystać z jednego z bezpłatnych narzędzi online. Takim jest m.in. ranking kont firmowych – zestawienie, które analizuje oferty banków z całej Polski i proponuje najlepsze rozwiązanie, biorąc pod uwagę np. koszt aktywacji, warunki aktywności, czy… potencjalne premie! Jest to doskonałe rozwiązanie chwilę po tym, jak działalność nierejestrowana przestanie wystarczać w realizowaniu naszych marzeń.
Sprawdź również: Jak założyć firmę przez internet? Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej online
Zobacz też: Marża a narzut. Jaka jest między nimi różnica?
