Firma na próbę. Jak prowadzić i rozliczać działalność nierejestrowaną?

Czym jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana to forma prowadzenia działalności, która nie wymaga rejestracji firmy w ewidencji przedsiębiorców ani zarejestrowania działalności gospodarczej. Możliwość takiego działania została wprowadzona przez Prawo przedsiębiorców w ramach Konstytucji Biznesu z 30 kwietnia 2018 r. Zgodnie z przepisami, działalność nierejestrowana dotyczy:

• Osób, które w ostatnich 60 miesiącach nie wykonywały działalności gospodarczej.

• Przychodów należnych, które w żadnym miesiącu nie przekraczają 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

W praktyce oznacza to, że przychody z działalności nierejestrowanej w 2023 roku wynosiły maksymalnie:

• 1 745 zł brutto w pierwszym półroczu (50% minimalnego wynagrodzenia – 3 490 zł brutto),

• 1 800 zł brutto w drugim półroczu (50% minimalnego wynagrodzenia – 3 600 zł brutto).

W przypadku przekroczenia tego limitu działalność musi zostać zarejestrowana w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Tego typu działalność nie obejmuje jednak szczególnych obszarów wymagających np. licencji, takich jak usługi detektywistyczne, pośrednictwo ubezpieczeniowe, czy organizacja imprez turystycznych.

Sprawdź również: IKE, IKZE: porównanie. Które konto wybrać?

Jakie korzyści daje działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana to rozwiązanie dla osób, które chcą podjąć dodatkowe aktywności zarobkowe bez pełnych formalności związanych z założeniem firmy. Najważniejsze zalety to:

• Brak obowiązku opłacania składek ZUS. Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, zdrowotnym ani obowiązkowi opłacania składek ZUS.

• Minimum formalności. Nie ma konieczności prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych, a jedynie uproszczoną ewidencję sprzedaży.

• Rozliczenie roczne. Przychody z działalności nierejestrowanej wykazuje się w zeznaniu rocznym PIT-36, w rubryce dedykowanej tej formie działalności.

Zobacz również: Rejestracja w CEIDG

Ograniczenia działalności nierejestrowanej

Chociaż działalność nierejestrowana jest korzystna, wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Są to m.in.:

1. Limit przychodów. Przychody należne w ramach działalności nierejestrowanej nie mogą przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia. Konieczność ścisłego przestrzegania tego limitu wymaga bieżącego ustalania wartości sprzedaży.

2. Brak ochrony socjalnej. Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie mają prawa do zasiłków ani opieki zdrowotnej.

3. Zakaz wykonywania niektórych czynności. Nie można w ramach działalności nierejestrowanej świadczyć usług, które wymagają uzyskania licencji (np. pośrednictwo ubezpieczeniowe) ani sprzedawać towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.

Sprawdź również: Jak założyć firmę przez internet? Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej online

Rozliczenie podatkowe w działalności nierejestrowanej

Prowadząc działalność nierejestrowaną, należy rozliczać się na zasadach ogólnych. Oznacza to:

• Rozliczenie w zeznaniu rocznym PIT-36, gdzie wykazujemy przychody, koszty i dochód.

• Możliwość uwzględnienia ulg podatkowych, takich jak ulga na dziecko czy odliczenie składek na IKZE.

• Obowiązek przestrzegania praw konsumentów, w tym wystawianie rachunków lub faktur, jeśli zażąda tego klient.

Kto powinien zainteresować się działalnością nierejestrowaną?

Działalność nierejestrowana sprawdzi się w przypadku:

• Korepetytorów i rzemieślników oferujących świadczenie usług w niewielkim zakresie.

• Osób chcących dorobić poza etatem.

• Początkujących przedsiębiorców, którzy testują swój pomysł na biznes.

Nie jest jednak odpowiednia dla osób planujących szybki rozwój lub sprzedaż towarów wymagających skomplikowanej księgowości, takich jak towary opodatkowane podatkiem akcyzowym.

Co po przekroczeniu limitu przychodów?

Po przekroczeniu 50% minimalnego wynagrodzenia działalność musi zostać zarejestrowana. Oznacza to:

• Konieczność zgłoszenia firmy do CEIDG i rozpoczęcia prowadzenia pełnej działalności gospodarczej.

• Obowiązek opłacania składek ZUS i rozliczania się na bieżąco z urzędem skarbowym.

• Możliwość korzystania z narzędzi wspierających biznes, takich jak konta firmowe czy usługi księgowe.

Działalność nierejestrowana to świetne rozwiązanie na start, ale kluczowe jest zrozumienie jej ograniczeń i obowiązków.