Teoretycznie mechanizm kompensaty w prawie podatkowym istnieje, ale nie obejmuje takich przypadków. Podstawowym sposobem uregulowania zobowiązań jest zapłata podatku. Możliwa jest również automatyczna kompensata, ale tylko wtedy, gdy podatnik ma bezsporną i wymagalną wierzytelność wobec Skarbu Państwa. Zwrot podatku z jednej deklaracji nie stanowi jednak takiej wierzytelności w stosunku do zobowiązania z innej deklaracji.
W praktyce oznacza to, że podatnik nie może automatycznie rozliczyć się poprzez pomniejszenie podatku do zapłaty o przysługujący zwrot. Musi oddzielnie uregulować swoje zobowiązania i czekać na zwrot w ustawowym terminie lub złożyć wniosek o zaliczenie nadpłaty podatku na poczet zobowiązań podatkowych.
Wniosek o kompensatę w rozliczeniu PIT
Podatnicy składający kilka deklaracji PIT - posiadający zarówno nadpłatę, jak i zobowiązanie do zapłaty - mogą złożyć specjalny wniosek umożliwiający kompensatę. Dokument nie jest jednak dostępny w rządowej usłudze "Twój e-PIT". Osoby, które chcą skorzystać z tej opcji, muszą wypełnić wniosek ręcznie lub elektronicznie oraz złożyć do urzędu skarbowego.
Taki wniosek mogą złożyć wyłącznie ci podatnicy, których nie mają obciążeń z tytułu: zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, kosztów upomnienia oraz bieżących zobowiązań podatkowych.
Zwrot podatku a zaległości podatkowe
Sytuacja wygląda inaczej, gdy podatnik posiada zaległości podatkowe. W takim przypadku zwrot podatku jest automatycznie zaliczany na poczet zaległości, odsetek za zwłokę i innych kosztów. Dopiero gdy tych zaległości nie ma, zwrot zostaje wypłacony. Podatnik może również złożyć wniosek o zaliczenie nadpłaty na przyszłe zobowiązania podatkowe.
Jedna wpłata, wiele zobowiązań
Może zdarzyć się również sytuacja, w której podatnik wpłaca jedną kwotę PIT bez wskazania, której deklaracji dotyczy wpłata. Jeśli suma zobowiązań przekracza wpłaconą kwotę, urząd skarbowy rozliczy ją zgodnie z zasadą pierwszeństwa. Środki zostaną zaliczone na zobowiązanie z najwcześniejszym terminem płatności, chyba że podatnik określi inaczej. W przypadku niedopłaty wpłata jest dzielona proporcjonalnie między kwotę zaległości i odsetki za zwłokę. Ostatecznie to fiskus decyduje o sposobie rozliczenia, jeśli podatnik nie sprecyzuje swojego zamiaru.
Podatnicy składający kilka deklaracji PIT powinni więc pamiętać, że ich rozliczenia nie sumują się automatycznie. Każde zobowiązanie podatkowe należy regulować osobno, a ewentualne zwroty będą rozliczane zgodnie z obowiązującymi przepisami.
DF