Raty są standardowym kosztem zobowiązania finansowego, stosowanego w przypadku kredytów (kredytu gotówkowego, kredytu hipotecznego, kredytu samochodowego, kredytu konsolidacyjnego itp.), a także wszelkiego rodzaju pożyczek (m.in. chwilówek, pożyczek internetowych). Raty obowiązują również w przypadku sprzedaży ratalnej (sprzedaży na raty).
💡Sprawdź: Jakie są zasady pożyczek pozabankowych na raty?
Raty kredytu składają się z dwóch części
Każda rata składa się z dwóch części:
🟢 raty kapitałowej;
🟠 raty odsetkowej.
🟢 Rata kapitałowa to kwota udzielonego kredytu lub pożyczki, rozłożona na określoną w umowie liczbę miesięcy.
🟠 Rata odsetkowa to kwota dodana do raty kapitałowej, której wielkość zależy od oprocentowania pożyczonych pieniędzy.
Warto mieć na uwadze, że może pojawić się trzecie ogniwo, jakim jest rata ubezpieczenia. Przeważnie jest to produkt dosprzedawany do kredytu lub pożyczki, który pełni funkcję zabezpieczenia (dla Ciebie i banku) i pomaga obniżyć warunki, na jakich pożyczasz pieniądze.
🛑Ważne! Przed podpisaniem umowy warto policzyć koszty ubezpieczenia i porównać z korzyściami, które uzyskujesz.
Rodzaje rat
Wiesz już, że rata składa się z części kapitałowej i odsetkowej. To jednak nie wszystkie informacje, które mogą Ci się przydać. Istnieją bowiem różne rodzaje rat, m.in. rata równa, roczna zmienna, o stałej części kapitałowej czy malejąca.
Raty możesz spłacać co miesiąc, kwartalnie, a nawet rocznie, choć ten ostatni interwał jest rzadko spotykany. Przeważnie jest on zarezerwowany dla klientów firmowych i rolników, którzy mieli możliwość takiej spłaty w przypadku kredytów preferencyjnych.
Spłata kredytu może odbywać się przy pomocy rat kapitałowych, rosnących rat kapitałowych, z nadpłatami lub z niedopłatami. Co więcej, możesz skorzystać z karencji lub wstrzymania spłaty rat na określony czas, jak np. w przypadku wakacji kredytowych.
Przejdźmy teraz do bardziej szczegółowego opisu poszczególnych rodzajów rat.
(shutterstock/Piotr Swat) [ Podział rat ]
Rata może być:
🟢 skumulowana – na początku lub na końcu;
🟢 równa (annuitetowa);
🟢 roczna zmienna;
🟢 malejąca;
🟢 o stałej części kapitałowej.
➡️ Skumulowana rata początkowa to suma wartości rat zaktualizowanych na początek każdego okresu kapitalizacji. Odnosi się do sumy wszystkich rat, które muszą zostać zapłacone na początku okresu kredytowania. Może to obejmować kilka pierwszych rat kredytu, które są zsumowane w celu ustalenia wysokości początkowego obciążenia kredytobiorcy.
Skumulowana rata początkowa może być wyższa ze względu na różne opłaty początkowe, takie jak prowizje, opłaty za przetwarzanie kredytu lub inne koszty administracyjne.
➡️ Skumulowana rata końcowa to termin odnoszący się do ostatnich rat kredytu lub pożyczki, które mogą być wyższe niż wcześniejsze raty. Dla przykładu skumulowana rata końcowa może oznaczać dużą, jednorazową płatność na końcu okresu kredytowania, która pokrywa pozostałą kwotę kapitału i odsetek.
➡️ Rata równa (annuitetowa) stosowana jest przeważnie w przypadku pożyczek bankowych i kredytów konsumpcyjnych. Innymi słowy, wszystkie raty (np. poza ostatnią korygującą) są równe przez cały okres kredytowania. Co istotne, wysokość raty odsetkowej jest wyraźnie wyższa od raty kapitałowej w fazie wstępnej. Dobrze to widać w harmonogramie spłat. Na początku spłacane są w większości odsetki, a dopiero później kapitał.
➡️ Rata roczna zmienna jest to rodzaj raty, którą spłaca się raz do roku w oparciu o zmieniające się warunki rynkowe, głównie stopy procentowe. Oznacza to, że kwota, którą kredytobiorca płaci, może się zmieniać co roku w zależności od tego, jak zmieniają się wskaźniki finansowe, na których opiera się oprocentowanie kredytu.
🔎 Przykład: Kredyt hipoteczny z ratą roczną zmienną może mieć ustalone oprocentowanie na pierwszy rok, a następnie każdego roku oprocentowanie będzie dostosowywane na podstawie indeksu, takiego jak LIBOR czy WIBOR, plus ustalona marża banku. Na przykład, jeśli oprocentowanie początkowe wynosi 3%, a po roku stopa procentowa wzrośnie o 1%, nowa rata będzie obliczana na podstawie nowego oprocentowania wynoszącego 4%.
➡️ Rata malejąca charakteryzuje się tym, że z każdą spłatą wielkość rat maleje. Jest to wynikiem zmniejszającego się kapitału, który jest systematycznie spłacany. Co więcej, zmniejsza się również część odsetkowa. Wynika to z faktu, że odsetki naliczane są od zmniejszającego się kapitału.
➡️ Rata o stałej części kapitałowej jest drugą najczęściej stosowaną formą spłaty w przypadku pożyczek bankowych i kredytów konsumpcyjnych. Nazwa tej raty odzwierciedla jej kluczową cechę, czyli stałą kwotę kapitału w każdej racie.
O rodzaj rat w przypadku wybranego produktu, np. kredytu gotówkowego lub hipotecznego możesz zapytać doradcę bankowego. Takie informacje znajdziesz także, zaglądając do umowy kredytowej.
(shutterstock/wertinio) Spłata rat
W przypadku spłat możesz wybrać jeden ze sposobów:
🟢 spłata zgodna;
🟠 spłata niezgodna.
🟢Spłaty zgodne to sytuacja, w której raty spłacane są zgodnie z okresem stopy procentowej oraz okresem kapitalizacji.
🔎 Przykład: Jeśli odsetki są naliczane i kapitalizowane co miesiąc, to w przypadku spłat zgodnych, również raty kredytu są płacone co miesiąc. Taki harmonogram spłat pozwala na precyzyjne zarządzanie kosztami kredytu i uniknięcie nieporozumień związanych z naliczaniem odsetek.
🟠Spłata niezgodna to sytuacja, w której harmonogram spłat rat kredytu nie jest zsynchronizowany z okresem, w którym naliczane są odsetki oraz dokonywana jest kapitalizacja tych odsetek. Oznacza to, że terminy spłaty rat różnią się od terminów naliczania odsetek.
🔎 Przykład: Jeśli odsetki są naliczane co miesiąc, a raty kredytu są spłacane co kwartał, to mamy do czynienia ze spłatą niezgodną. Taki niespójny harmonogram może prowadzić do pewnych komplikacji w zarządzaniu kredytem, ponieważ:
- Komplikacje w naliczaniu odsetek: Odsetki mogą być naliczane w różnym czasie niż spłata kapitału, co może prowadzić do dodatkowych kosztów odsetkowych.
- Zwiększona złożoność: Kredytobiorca może mieć trudności z przewidywaniem dokładnych kosztów kredytu, ponieważ odsetki mogą być kapitalizowane (dodawane do salda zadłużenia) przed dokonaniem kolejnej spłaty.
- Możliwość naliczania odsetek od odsetek: Jeśli odsetki są kapitalizowane, mogą one generować dodatkowe odsetki, co prowadzi do wzrostu całkowitych kosztów kredytu.
Rata kredytu: Sposoby spłaty
➡️ Równe raty kapitałowe.
➡️ Rosnące raty kapitałowe.
➡️ Z nadpłatami.
➡️ Z niedopłatami.
W przypadku spłaty kredytu równymi ratami kapitałowymi kwota kapitału spłacana co miesiąc pozostaje stała. Oznacza to, że część kapitałowa raty jest zawsze taka sama. Wówczas stała rata kapitałowa oraz odsetki od pozostałego zadłużenia składają się na całkowitą wysokość raty kredytu.
Spłaty rat przy użyciu rat okresowo równych
➡️ Każdego roku spłata odbywa się w równych kwotach.
➡️ Zmieniają się relacje między odsetkami a kapitałem.
➡️ Nie zmienia się stopa procentowa.
➡️ Tego typu spłaty mają ograniczone zastosowanie w gospodarkach, w których są duże wahania stóp procentowych.
Raty kredytu – oblicz ratę
W przypadku zaciągania zobowiązania finansowego w postaci kredytu prawdopodobnie będziesz chciał obliczyć raty, które będziesz musiał płacić. Wysokość rat, niezależnie od rodzaju zobowiązania, zależą od wspomnianych dwóch czynników, czyli części kapitałowej (rat kapitałowych) oraz części odsetkowej (raty odsetkowej). Rata kapitałowa jest określoną częścią pożyczonej kwoty w ramach kredytu.
Dla przykładu, zaciągając zobowiązanie na 10 000 złotych na 50 miesięcy, wysokość każdej raty kapitałowej będzie kształtowała się na poziomie 200 złotych, jeśli pożyczka będzie miała raty stałe. Nie jest to jednak koniec kosztów, które będziesz musiał ponosić, ponieważ do raty kapitałowej, musisz doliczyć również ratę odsetkową.
Wysokość comiesięcznej raty odsetkowej jest zależna od oprocentowania kredytu, a także prowizji, która bardzo często jest rozłożona na cały okres trwania zobowiązania, kiedy to dolicza się ją do stałej miesięcznej raty.
(shutterstock/Below the Sky) Samodzielne obliczenie raty odsetkowej kredytu może okazać się sporym wyzwaniem dla osób, które na co dzień nie mają do czynienia z matematyką finansową, ponieważ do poprawnego jej ustalenia, nie wystarczy samo oprocentowanie, wysokość oraz czas zobowiązania, ale także prowizja i pozostałe koszty związane z udzieleniem kredytu na raty.
Najwygodniejszym i najszybszym sposobem jest skorzystanie z powszechnie dostępnych kalkulatorów, które umożliwiają obliczenie raty w kilka chwil. Przed wzięciem kredytu na raty w danym banku, wejdź na jego stronę i oblicz ratę kredytu dzięki bankowemu kalkulatorowi. Dzięki temu będziesz miał pewność dokładnej wysokości raty zobowiązania, wraz z jego oprocentowaniem, prowizją i pozostałymi kosztami kredytu.
🛑 Pamiętaj, że kalkulator może nie uwzględniać dodatkowych opłat. Niemniej pozwoli Ci wybrać raty równe lub malejące i okres finansowania. Podana będzie także Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania, czyli całkowity koszt kredytu. Dzięki tym informacjom możesz dopasować wysokość raty do swojej sytuacji finansowej.
Raty pożyczki – oblicz ratę
Obliczenie raty pożyczki (bez względu na jej rodzaj) odbywa się na takich samych zasadach jak obliczenie raty kredytu. W tym przypadku raty również składają się z części kapitałowej oraz części odsetkowej, przez co najwygodniejszym sposobem jest skorzystanie z kalkulatora rat pożyczki online, czy kalkulatora rat pożyczki gotówkowej – w zależności od rodzaju pożyczki, którą chcesz zaciągnąć. Dzięki temu podobniej jak w przypadku kalkulatorów rat kredytu będziesz mógł w szybki sposób oszacować comiesięczne koszty zaciąganego zobowiązania.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku pożyczki darmowej. To szczególny typ pożyczki, który jest oferowany przez coraz większą liczbę pozabankowych instytucji finansowych.
Darmowa pożyczka to zazwyczaj pożyczka dla nowych klientów, którzy nie zaciągnęli jeszcze zobowiązania finansowego u danego pożyczkodawcy. Produkt jest pozbawiony oprocentowania, prowizji oraz wszystkich pozostałych kosztów związanych z jej zaciągnięciem. Jedynym warunkiem braku kosztów jest spłata w terminie określonym w umowie. Darmowa pożyczka jest pozbawiona rat odsetkowych, dlatego pożycza się tylko tyle, ile oddaje.
Sprawdź: Jakie są rodzaje kredytów?
Raty – co warto wiedzieć?
W przypadku kredytu hipotecznego, kredytu gotówkowego, kredytu samochodowego oraz wszystkich pozostałych zobowiązań finansowych na sporą kwotę, warto wybierać jak najtańsze oferty. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że płacąc raty malejące w przypadku kredytu hipotecznego na zakup mieszkania, można zaoszczędzić nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych niż w przypadku tego samego zobowiązania, spłacanego w ratach stałych.
Różnica wynika z faktu szybszej spłaty raty odsetkowej. Niestety, poważnym minusem tego rodzaju rat jest wysoki koszt na samym początku trwania zobowiązania finansowego.
Warto dodać, że możliwość wyboru rat malejących przy długoterminowych i wysokokosztowych kredytach jest uzależniona od zdolności kredytowej, dlatego nie każdy może sobie na nią pozwolić.
Na rynku istnieje wiele atrakcyjnych ofert, dlatego zaciągając dane zobowiązanie, można liczyć na niskie raty na firmę czy niskie raty dla studenta. Tanie raty są uzależnione od rodzaju danej oferty oraz promocji. W przypadku sprzedaży ratalnej, branie na raty bardzo często pozwala oszczędzić domowy budżet, ponieważ nie trzeba od razu wydawać całej kwoty zakupów. Za każdym razem przed wzięciem kredytu lub pożyczki należy przeczytać warunki rat.
Publikacja zawiera linki afiliacyjne.
Komentarze