Jak co roku, także i teraz, z końcem stycznia na ulicach polskich miast przywitają nas wolontariusze WOŚP. Większość z nas wrzuci 10 zł, dostanie w zamian czerwone serduszko uspokajając swoje sumienie. Co by się jednak stało, gdyby zacząć pomagać stale, co miesiąc. Komuś. Na miarę swoich możliwości. W końcu, co by nie mówić, żyjemy w jednym z bogatszych krajów. Nic nie stoi na przeszkodzie, by zostać filantropem, dzisiaj… w Polsce.
Przyglądnijmy się, jakie mamy możliwości, by czuć się lepiej na co dzień. Nie tylko raz do roku.
Dlaczego warto dawać?
Adam Grant i Jane Dutton, naukowcy z Uniwersytetów w Pensylwanii i Michigan, przebadali wpływ refleksji na prospołeczne zachowania. Hipotezą było, że rozważanie na temat dawania może sprawić, że osoba dająca postrzega siebie jako dobroczyńcę, co zwiększa jej tożsamość jako kogoś, kto jest opiekuńczy, pomocny i motywujący innych do pomagania innym. Gdzie szukać organizacji wartych wspierania?
Sposób pierwszy - największe organizacje
Może to wydać truizmem, ale warto nasze poszukiwania zacząć od przyjrzenia się największym organizacjom. Patrząc na sprawozdania finansowe, do największych graczy wśród organizacji charytatywnych znajdują się Caritas, Wielka Organizacja Świątecznej Pomocy (WOŚP), Szlachetna Paczka, Polski Czerwony Krzyż, a także Fundacja TVN Nie Jesteś Sam, czy Fundacja POLSAT. Wszystkie one razem obracają rocznie kwotą ok. dwóch miliardów zł. Mimo że są one bardzo popularne, to też zwykle muszą być bardzo transparentne, jeśli chodzi o kwestie swoich wydatków. Czego niestety nie zawsze można powiedzieć o mniejszych inicjatywach.
Można także posłużyć się listą https://spis.ngo.pl/ by poszerzyć swój wybór. Jest to też dobry sposób, by wybrać organizacje pozarządowe, które zajmują się projektami takimi, jakie nas interesują.
Sposób drugi - lokalne fundacje
Jeżeli nie przekonuje Cię argument wspierania najbardziej popularnych organizacji, gdyż najprościej jest zaangażować się we wsparcie znanej marki, poszukaj w swojej okolicy. Argumentem przeciwko pierwszemu sposobowi jest też fakt, że duże organizacje i tak już dysponują znacznymi środkami. Dodatkowo mają wsparcie celebrytów, na których nie mogą sobie pozwolić mniejsze fundacje.
Jeśli nie znamy żadnej organizacji z naszego miasta, można łatwo znaleźć taką, wpisując w Google nazwę miejscowości i dodając frazę “fundacja”, lub “organizacja charytatywna”. Plusem tego rodzaju wsparcia jest popieranie lokalnej społeczności. Po drugie, zwykle możemy osobiście spotkać się z założycielami i działaczami. Po trzecie, możemy obserwować naocznie działalność takiej fundacji. Nie musimy być skazani wyłącznie na sprawozdania finansowe, czy materiały prasowe.
Sposób trzeci - potrzebujące dzieci i osoby ubogie
Chyba największą popularnością “cieszą się” różne formy pomocy potrzebującym dzieciom. Tego typu “ofert” nie trzeba nawet specjalnie szukać. Same nas znajdują co rusz. Często wiążą się z ludzkimi dramatami i sporymi kosztami różnego rodzaju operacji. Jeśli jesteśmy wystarczająco odporni psychicznie na ludzką krzywdę, możemy zacząć naszą podróż po tego typu potrzebach od strony SiePomaga.pl. Potem na własną rękę możemy poszukać innego typu inicjatyw.
Warto jednak mieć się na baczności, gdyż zdarza się, że naszą chęć pomocy wykorzystują różnej maści naciągacze. Dlatego warto przede wszystkim brać pod uwagę ogłoszenia organizacji, które zajmują się weryfikacją poszczególnych przypadków.
Znajdziemy też niemało tematycznych fundacji, które zajmują się dziećmi lub osobami z określoną przypadłością i stałą opieką nad nimi oraz weryfikacją kosztów potrzebnego leczenia, bądź utrzymania. Co się dzieje w momencie, gdy w takich organizacji dane dziecko otrzyma więcej datków, niż potrzebuje? Zwykle nadwyżka przeznaczona jest na te osoby, na które nie udało się zebrać potrzebnych środków.
Innym sposobem na wspieranie dzieci, popularnym w innych krajach, a u nas wciąż mało popularnym jest wirtualna adopcja. Zaletą takiego rozwiązania jest stosunkowo nieduży koszt w stosunku do osiągniętego efektu. Jedną z takich międzynarodowych organizacji jest Compassion International - https://www.compassion.com/
W zamian za 38 dolarów miesięcznie można wybrać sobie osobę, której będziemy opłacać jedzenie, edukację i opiekę zdrowotną. Co jakiś czas będziemy też dostawać raport z jej postępów w nauce. Będziemy także mieli możliwość napisania listów lub ich otrzymania od podopiecznego. O obustronną komunikację i tłumaczenie korespondencji na język angielski zadbają pracownicy fundacji. Oczywiście to tylko przykładowa organizacja. Przy pewnej dozie samozaparcia znajdziemy także inne działające w podobnym modelu. Dużą zaletą tej formy pomocy jest fakt, że stosunkowo niewielkie pieniądze w Pierwszym Świecie oznaczają kolosalne pieniądze w krajach słabo rozwiniętych.
Częstym argumentem przeciwko takiej formie wsparcia jest:
-
"Mało mamy własnych dzieci, by utrzymywać jakieś w odległym kraju"?
Należy wziąć jednak pod uwagę pewna dysproporcję pojęć. Bieda w krajach Trzeciego Świata polega na tym, że część z tych dzieci nie dożyje do następnego roku. W naszym Świecie najczęściej polega na tym, że chodzi się w używanych ubraniach.
Sposób czwarty - schroniska dla zwierząt
Kolejnym sposobem na pomaganie innym to zaopiekowanie się czworonogami. Jeśli istotny jest dla Ciebie los różnej maści czworonogów, to może być opcja dla Ciebie. Wizyta w schronisku dla zwierząt jest zwykle dużym przeżyciem. Możesz oczywiście zaopiekować się jakimś zwierzakiem. Można pomagać także na inne sposoby. Niektóre schroniska poszukują wolontariuszy do spędzania czasu z czworonogami.
Możesz wspierać takie miejsce finansowo. Dodatkowo różne fundacje na terenie Polski umożliwiają wirtualną adopcję zwierzaków. Jest to szczególnie ciekawa opcja dla osób, które z różnych powodów nie mogą sobie pozwolić na trzymanie zwierzęcia w domu. Przekazujesz wtedy stałą, miesięczną opłatę na konkretnego czworonoga. Co jakiś czas otrzymując też o nim informacje.
Sposób piąty - crowdfunding
Dość nieoczywistym sposobem na wspieranie cennych inicjatyw jest przeglądnięcie znanych platform crowdfundingowych. Nie znajdziemy tam chorych dzieci, czy potrzebujących zwierzaków, ale za to wyszukać możemy niebanalne, często nowatorskie i kreatywne inicjatywy, których pomysłodawcy szukają finansowania. Najpopularniejsza platforma w Polsce tego typu w klasycznym modelu to serwis Wspieram.TO. Możemy też zainteresować się światowymi serwisami. Najpopularniejszy z nich to oczywiście Kickstarter. Warto regularnie zaglądać na tego rodzaju serwisy, gdyż wtedy możemy poczuć się jak prawdziwi mecenasi. I za niewielką kwotę ufundować np. projekt gry, książki, czy urządzenia, które nie powstałyby, gdyby nie wsparcie donatorów.
Ta forma wsparcia stała się możliwa dopiero dzięki rozwojowi internetu i mediów społeczności. Osiągnięty w ten sposób efekt skali, umożliwił zebranie wielu niewielkich inwestorów i darczyńców przy, zwykle stosunkowo niszowych inicjatywach.
Sposób szósty - wspieranie za darmo
Wspieranie dobrych inicjatyw nie musi się zawsze wiązać z wydawaniem pieniędzy. Warto o tym pamiętać.
Przede wszystkim, co roku masz możliwość przekazania 1,5 proc. swojego podatku dochodowego. Robisz to w swoim corocznym zeznaniu podatkowym. Wadą tego rozwiązania jest możliwość podarowania części swojego podatku tylko na tzw. organizację pożytku publicznego. Aby to zrobić, wystarczy wpisać numer KRS wybranej przez siebie organizacji oraz kwotę, jaką chcesz przekazać, jednak ta kwota nie może przekroczyć 1,5% podatku, po zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. W tej chwili łącznie w Polsce działa 8 tysięcy organizacji pożytku publicznego. Więcej o szczegółach technicznych i prawnych przeczytasz na stronie https://www.pit.pl/1procent/.
Jeśli składasz rozliczenie roczne korzystając z platformy Twój e-PIT, system automatycznie wpisze OPP, której przekazałeś 1% podatku z poprzedniego roku (pod warunkiem, że dana organizacja pożytku publicznego nadal jest uprawniona do otrzymywania 1,5% podatku należnego). Jeżeli w ubiegłym roku wskazałeś konkretny cel, ten sam cel zostanie przypisany w aktualnym rozliczeniu. Pełną listę organizacji uprawnionych do otrzymania twojego podatku znajdziesz na stronie https://niw.gov.pl/opp/wykaz-opp/.
Na co dzień można także odwiedzać stronę pajacyk.pl, która jest prowadzona przez Polską Akcję Humanitarną i za pieniądze sponsorów funduje posiłki ubogim dzieciom. Jedyne co należy zrobić to raz dziennie wejść na stronę i kliknąć na tytułowego pajacyka. Choć oczywiście można także tam zobowiązać się do finansowego wsparcia.
Sposób siódmy - wolontariat
Ostatnim pomysłem na pomaganie innym jest skorzystanie z szeroko pojętej ofert wolontariatu, które można znaleźć na stronach wszelkiego rodzaju organizacji charytatywnych. Jest to opcja dla osób, które mają więcej czasu, który mogą poświęcić na pomaganie innym. Choć nie należy ulegać stereotypowi, że dotyczy ona jedynie osób, które nie dysponują nadmiarową gotówką. Wiele zmienia w człowieku, gdy wyjdzie raz na jakiś czas ze swojego biura i zetknie się namacalnie z otaczającymi problemami i sytuacją życiową innych osób. Sam WOŚP żyje dzięki armii wolontariuszy, z których gros widać w trakcie Wielkiego Finału WOŚP, ale część z nich służy także przez cały rok.
Na co należy uważać wybierając cel wsparcia?
Podsumowując, wybierając cel wsparcia, należy uważać na kilka ważnych aspektów:
-
Celowość i efektywność: upewnij się, że wybrana organizacja jest rzeczywiście skuteczna w realizacji swoich celów i że twoje wsparcie przyczyni się do realizacji konkretnego projektu lub programu.
-
Transparentność: zobacz, czy organizacja jest transparentna w kwestii finansów i działalności. Powinna ona udostępniać raporty finansowe i inne informacje na temat swojej działalności.
-
Legalność: jeśli organizacja działa w sposób oficjalny, można sprawdzić, czy jest zarejestrowana i czy posiada odpowiednie zezwolenia.
-
I przede wszystkim zwróć uwagę na to, czy działalność organizacji jest zgodna z twoimi wartościami i przekonaniami.
Podatkowe aspekty darowizn
Podatnicy mogą obecnie, przy wypełnianiu swojego zeznania podatkowego, skorzystać z ulgi podatkowej związanej z darowiznami, jeśli przekazali one na cele takie jak:
-
działalność charytatywno-opiekuńczą kościoła,
-
cele kultu religijnego,
-
cele krwiodawstwa,
-
darowizn przekazanych od 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych w Ukrainie,
-
działalność pożytku publicznego, czyli na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Sumę, jaką możemy odliczyć to maksymalnie 6 proc. naszego rocznego dochodu lub przychodu. Chyba, że nasza darowizna dot. działalności charytatywno-opiekuńczej kościoła, wtedy nie obowiązuje nas limit 6 proc.
Należy pamiętać, że nie można odliczyć darowizn:
-
na rzecz osób fizycznych,
-
na rzecz organizacji prowadzących działalność gospodarczą w branżach metali szlachetnych, elektronicznej, paliwowej, tytoniowej, spirytusowej, winiarskiej, piwowarskiej, a także wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%.
-
Darowizny, które zostały już odliczone w przeszłości, jako koszt uzyskania przychodów lub na podstawie ustawy o ryczałcie lub ustawy PIT.
Darowizny, które nie zostały odliczone w rozliczeniu podatkowym z powodu braku wystarczających dochodów, nie mogą być odliczone w przyszłych latach.
O przekazywaniu 1,5 proc. podatku dochodowego PIT na wybraną OPP pisaliśmy już powyżej. Warto jeszcze byś świadomym tego, z jakim dodatkowym podatkiem może wiązać się przekazywanie darowizn osobom prywatnym. W tym przypadku spore znaczenie ma stopień pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą, a obdarowanym.
Pamiętajmy, że w przypadku, gdy normalnie zarabiamy, mamy stałą pracę i stabilne dochody, pewnym przywilejem jest możliwość wspierania innych. W sposób mądry, efektywny i bez oczekiwania zbędnych fanfarów. Bądźmy dobrymi ludźmi.
