Spread trading najkrócej mówiąc polega na jednoczesnym zajęciu pozycji na dwóch różnych rynkach (instrumentach finansowych), które są względem siebie silnie skorelowane. W pewnych punktach tę strategię można porównywać do transakcji arbitrażowych, jednakże istnieją pomiędzy nimi dość istotne różnice, które decydują o ich odmienności. Najczęściej wykorzystywanymi instrumentami w spread tradingu są kontrakty na surowce naturalne, w szczególności te o charakterze energetycznym jak ropa i gaz. Ich największą zaletą jest wzajemna korelacja oraz stosunkowo duże okresowe dyferencje pomiędzy ich cenami.
Crack spread w transakcjach spekulacyjnych
Jedną z odmian spread tradingu jest tzw. crack spread, który wykorzystuje dyferencje pomiędzy różnymi odmianami ropy naftowej oraz ich produktami pochodnymi jak olej opałowy i benzyna. W wersji spekulacyjnej, czyli mającej na celu osiągnięcie zysku z wyżej wymienionych dyferencji stosuje się najczęściej transakcje oparte na różnych odmianach ropy naftowej, które cechują się największą wzajemną korelacją. Dwoma najbardziej powszechnymi rodzajami ropy naftowej, które są przedmiotem handlu na światowych rynkach jest WTI Crude Oil, czyli lekka ropa pochodząca głównie z obszaru zatoki meksykańskiej oraz Brent Crude Oil, która wydobywana jest na morzu Północnym. Ceny obu tych surowców są ze sobą ściśle skorelowane i zazwyczaj poruszają się w jednym kierunku. Niemniej jednak występują pomiędzy nimi okresowe różnice w cenach, które to są przedmiotem zainteresowania dla inwestorów posługujących się spread tradingiem. Wymienione dyferencje spowodowane są przede wszystkim czynnikami spekulacyjnymi jak i w pewnym stopniu różnicą w jakości pomiędzy obiema odmianami ropy naftowej (ropa WTI umożliwia łatwiejsze przetwarzanie i otrzymywanie produktów pochodnych takich jak benzyna czy olej opałowy). Mimo to różnice cen w pewnych okresach są całkowicie niwelowane, co sprzyja osiąganiu zysków za pomocą transakcji typu spread trade. Zachowanie się kontraktów na ropę Brent oraz WTI na przestrzeni ostatnich 5 miesięcy obrazuje poniższy wykres.
Jak można zauważyć istnieje kilka momentów, w których cena obu kontraktów jest dokładnie taka sama. Dzięki takim punktom spread traderzy są w stanie przeprowadzać zyskowne i stosunkowo bezpieczne transakcje. Warunkiem osiągnięcia zysku jest jednak zajęcie odpowiednich pozycji w momencie gdy różnica cen obu instrumentów jest relatywnie duża. W takiej sytuacji inwestor otwiera dwie przeciwstawne pozycje: długą oraz krótką, z których pierwsza z nich otwierana jest na instrumencie w danym okresie niżej kwotowanym, natomiast druga na instrumencie o wyższej wartości rynkowej. Warunkiem osiągnięcia zysku w takie sytuacji jest zrównanie się cen obu instrumentów powyżej ceny instrumentu wyżej wycenianego, czyli w naszym przypadku będzie to zazwyczaj wartość kontraktów dla ropy WTI lub też poniżej kontraktu o mniejszej wartości rynkowej. Ze względu na prowizje ponoszone przy okazji zawierania transakcji konieczne jest również, aby różnica cen w momencie zawierania transakcji była dostatecznie wysoka do pokrycia tego rodzaju kosztów. Równie istotnym czynnikiem jest występowanie ujemnych punktów swapowych, których naliczanie może spowodować znaczące ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie potencjalnych zysków z powyższej strategii. Negatywny ich wpływ może ujawnić się zwłaszcza, gdy oczekiwanie zrównanie się cen nastąpi dopiero po dłuższym okresie czasu. Dlatego też przed przeprowadzeniem tego rodzaju transakcji należy zorientować się czy dany dealer uwzględnia punkty swapowe przy wycenie otwartych pozycji. Z tego względu najkorzystniejsze byłoby znalezienie brokera, który nie stosuje powyższego mechanizmu finansowego.
Na podstawie powyższego opisu można zauważyć istotne podobieństwo pomiędzy spread tradingiem, a strategiami arbitrażowymi, które również wykorzystują różnice w cenach pomiędzy odpowiednimi instrumentami na różnych rynkach finansowych. Istotną różnicą jest jednak fakt, że w przypadku arbitrażu osiągniecie zysku w przypadku przeprowadzenia prawidłowej transakcji jest praktycznie w 100% zagwarantowane np. w momencie wygaśnięcia kontraktu. Nie jest to natomiast regułą w przypadku opisywanej strategii, ponieważ teoretycznie może dojść do sytuacji, kiedy nie dojdzie do wyrównania cen instrumentów będących przedmiotem transakcji Biorąc pod uwagę, że w obecnym czasie dostęp do różnego rodzaju kontraktów CFD oferowanych na rynku Forex jest niemalże nieograniczony oraz fakt stosowania bardzo wysokich dźwigni finansowych, strategie oparte o spread trading mogą przynosić znaczące zyski. Warunkiem jest jednak odpowiednie dobranie instrumentów finansowych będących ze sobą silnie skorelowanych. Równie istotne jest zagwarantowanie odpowiedniego poziomu kapitału w przypadku zawierania transakcji o wysokim lewarze. Należy podkreślić również że tego typu strategie charakteryzują się określonym z reguły stosunkowo niskim poziomem ryzyka, co może być ich dodatkowym atutem w oczach potencjalnych inwestorów. Rynkami często stosowanymi w tego typu transakcjach są wybrane pary walutowe, złoto, srebro oraz platyna, a także kontrakty na towary o charakterze spożywczym zwłaszcza kawa, kakao oraz soja.
Crack spread jako strategia zabezpieczająca
Strategie typu crack spread znane są również z nieco innej strony, aniżeli jedynie transakcje o charakterze spekulacyjnym. Nazwa „crack” wykorzystywana jest przez rafinerie naftowe jako określenie procesu przetwarzania surowej ropy naftowej w wyniku której otrzymywane są produkty pochodne takie jak benzyna, asfalt czy olej opałowy. Tego typu zakłady zaopatrując się w ropę naftową u zewnętrznych dostawców, ponoszą duże ryzyko nieoczekiwanego wzrostu cen tego surowca w stosunku do cen produktów będącym wynikiem jego przetworzenia. Dlatego, też aby uchronić się przed tego rodzaju niebezpieczeństwem rafinerie naftowe zawierają odpowiednie transakcje na rynkach terminowych, które nazywane są również jako crack spread. Największym problemem skutecznego zabezpieczenia w tego rodzaju strategiach jest określenie odpowiednich stosunków (współczynników) pomiędzy ropą, a otrzymywanymi produktami pochodnymi. Do najczęściej stosowanych proporcji pomiędzy tymi produktami należą następujące wzorce: 3:2:1, 5:3:2 oraz 2:1:1. Pierwszy z nich jest obecnie najszerzej stosowanym współczynnikiem na rynku. W celu ułatwienia przeprowadzania transakcji typu crack spread poszczególne giełdy wprowadziły specjalne instrumenty finansowe, które są koszykami określonych derywatów dobranych w odpowiednich proporcjach umożliwiających efektywne zabezpieczenie ceny ropy w stosunku do jej produktów pochodnych. Podobne transakcje zwane crush spread występują również na rynku soi (nasion sojowych), z których otrzymywany jest olej sojowy oraz tzw. soja jadalna (soczewica). Elementem je odróżniającym od strategii crack spread jest stosowany współczynnik, który wynosi 1:1:1, co oznacza, że z jednego buszla nasion sojowych otrzymywana jest jedna jednostka oleju sojowego oraz jedna jednostka soi jadalnej. Tego typu proporcja możliwa jest ze względu na różnego typu jednostki miary wykorzystywane do mierzenia pochodnych produktów wytwarzanych z nasion sojowych. Jednakże, poza tym charakterystycznym elementem wszystkie warunki dotyczące transakcji crack spread mają w tym przypadku te same zastosowanie.
Trading spread jest pojęciem stosunkowo szerokim, dlatego też przykłady przedstawione powyżej miały za zadanie jedynie przybliżyć oraz ułatwić zrozumienie niniejszego tematu. Możliwości wykorzystanie tego rodzaju strategii są niemalże nieograniczone i zależą jedynie od możliwości dostępu do odpowiednich rynków oraz instrumentów finansowych. Dlatego też, dzięki systematycznie zmniejszającym się kosztom transakcyjnym oraz zastosowaniu wysokich dźwigni finansowych transakcje trading spread mogą stać się bardzo ciekawą alternatywą dla inwestorów szukających relatywnie bezpiecznego, lecz równocześnie zadowalającego zysku.
Krzysztof Dankowski
www.InwestycjeAlternatywne.pl
Źródło:
