Czy podawanie numeru PESEL jest bezpieczne? Ryzyka i ochrona danych osobowych

Czy podawanie pesel jest bezpieczne?

Podawanie numeru PESEL wiąże się z różnymi ryzykami, które mogą skutkować poważnymi konsekwencjami dla posiadacza tego identyfikatora. W ostatnich latach coraz częściej dochodzi do nadużyć, takich jak kradzież tożsamości czy wyłudzanie kredytów.

Kradzież tożsamości

Jednym z najpoważniejszych zagrożeń związanych z podaniem numeru PESEL jest kradzież tożsamości. W połączeniu z innymi danymi osobowymi, takimi jak imię, nazwisko, numer dowodu osobistego czy adres zamieszkania, może zostać wykorzystany do:

• zaciągnięcia kredytu lub pożyczki na cudze dane,

• zawarcia umowy na usługi telekomunikacyjne,

• wyłudzenia świadczeń socjalnych,

• podszycia się pod konkretną osobę fizyczną w sprawach dotyczących życia codziennego.

Wyciek danych osobowych

Bazy przechowujące numer PESEL, w których są numery identyfikacyjne obywateli, mogą stać się celem ataków hakerskich. W ostatnim czasie odnotowano przypadki wycieków danych, które trafiły w niepowołane ręce, prowadząc do licznych nadużyć.

Wyłudzenia danych i phishing

Cyberprzestępcy coraz częściej stosują metody manipulacji, aby skłonić ofiarę do dobrowolnego podania swojego PESEL-u. Mogą to być np. fałszywe wiadomości SMS czy e-maile informujące o rzekomych zaległościach finansowych lub konieczności weryfikacji danych.

Podanie numeru PESEL - kiedy jest uzasadnione?

Udostępnić swój numer PESEL możesz w wielu sytuacjach, takich jak:

• składanie wniosków w urzędzie gminy,

• sporządzanie aktu urodzenia,

• zawieranie umowy kredytowej lub pożyczki wymaganej przez banki,

• ewidencja ludności i procedury związane z dowodem osobistym.

Pamiętaj, aby nie udostępniać numeru PESEL bez wyraźnej potrzeby. Jeśli instytucja żąda jego podania, warto sprawdzić, czy rzeczywiście jest to wymagane przepisami prawa.

Podawanie numer PESEL przez telefon

Coraz częściej dochodzi do prób wyłudzenia danych osobowych przez oszustów podszywających się pod banki, urzędy oraz inne instytucje. Przestępcy dzwonią do swoich ofiar, podając się za przedstawicieli banku, informując o rzekomych podejrzanych transakcjach, konieczności weryfikacji tożsamości lub aktualizacji danych.

W trakcie rozmowy mogą prosić o dane wrażliwe, takie jak:

• numer PESEL,

• numer dowodu osobistego,

• imiona rodziców,

• miejsce urodzenia,

• adres zamieszkania.

Niekiedy stosują bardziej zaawansowane metody, np. wysyłając SMS-y z linkami przekierowującymi do fałszywych stron bankowych, gdzie użytkownik nieświadomie wpisuje swoje dane.

Oszuści wykorzystują fakt, że wiele osób nie podejrzewa zagrożenia i uważa, że podanie jedynie numeru PESEL nie stanowi ryzyka. Tymczasem tylko podanie numeru PESEL, zwłaszcza w połączeniu z innymi danymi osobowymi, może umożliwić kradzież tożsamości, a nawet zawarcie umowy kredytowej czy pożyczki. W dobie cyfryzacji i spraw informatyzacji banki oraz instytucje publiczne nigdy nie proszą telefonicznie o przekazanie pełnych danych wrażliwych, dlatego każda prośba tego typu powinna wzbudzić czujność. Jeśli kontaktuje się z nami bank lub pokrewna instytucja, poprośmy o weryfikację tożsamości poprzez aplikację bankową, którą większość z nas ma na swoich smartfonach.

Jak chronić swój numer PESEL?

Aby ograniczyć ryzyko związane z nieuprawnionym wykorzystaniem numeru PESEL, warto stosować się do poniższych zasad:

• Podanie numer PESEL tylko w zaufanych instytucjach – unikaj przekazywania danych osobom trzecim i nieautoryzowanym podmiotom.

• Nie udostępniaj numer PESEL przez telefon, e-mail czy SMS – instytucje państwowe i banki nigdy nie proszą o podanie pełnego numeru PESEL w wiadomościach.

• Monitoruj swoje dane – warto regularnie sprawdzać historię kredytową w Biurze Informacji Kredytowej (BIK), aby upewnić się, że nikt nie zaciągnął zobowiązania na Twoje nazwisko.

• Zastrzeż numer PESEL – od 2024 roku w Polsce możliwe jest zastrzeżenie numeru PESEL, co dodatkowo zabezpiecza przed nieautoryzowanym wykorzystaniem.

• Unikaj udostępniania kopii dowodu osobistego – jeśli konieczne jest przesłanie skanu, zakryj niepotrzebne dane, np. numer porządkowy.

Co zrobić w przypadku podejrzenia wycieku PESEL?

Jeśli masz podejrzenie, że Twój numer PESEL trafił w niepowołane ręce i wyciekły Twoje dane wrażliwe, podejmij następujące kroki:

1. Sprawdź historię kredytową – możesz to zrobić w Biurze Informacji Kredytowej (BIK) lub Krajowym Rejestrze Długów (KRD).

2. Zastrzeż swój numer PESEL – zgłoś się do urzędu gminy lub banku i poproś o aktywację mechanizmu zastrzegania.

3. Powiadom instytucje finansowe – jeśli istnieje ryzyko wyłudzenia kredytu, poinformuj banki, w których masz konta.

4. Zgłoś sprawę na policję – jeśli doszło do kradzieży tożsamości, niezwłocznie zawiadom organy ścigania.

5. Ustaw alerty bezpieczeństwa – warto aktywować powiadomienia SMS z banków oraz instytucji kredytowych, aby szybko reagować na podejrzane transakcje.

Czym jest numer PESEL i dlaczego jest tak ważny?

Numer PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) to 11-cyfrowy identyfikator nadawany każdej osobie fizycznej w Polsce. Składa się z daty urodzenia, numeru porządkowego, oznaczenia płci oraz cyfry kontrolnej. Jego główną funkcją jest jednoznaczna identyfikacja obywateli w systemach administracyjnych, bankowych oraz ubezpieczeniowych.

Jest on niezbędny do wielu formalności, takich jak:

• sporządzanie aktu urodzenia,

• wydanie dowodu osobistego lub paszportu,

• zawarcie umowy kredytowej,

• rejestracja w systemie opieki zdrowotnej,

• prowadzenie spraw w urzędzie gminy.

Mimo że sam numer PESEL jest powszechnie używany, jest bardzo wrażliwą daną osobową, a jego niekontrolowane udostępnianie może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji.

Czy podawanie pesel jest bezpieczne? Podsumowanie

Numer PESEL to podstawowy element tożsamości każdej osoby fizycznej, ale jego niewłaściwe udostępnienie może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak kradzież tożsamości czy wyłudzenie pożyczki. W dobie cyfryzacji istnieje bardzo wysokie ryzyko naruszenia praw i dlatego tak ważna jest ostrożność w sprawach dotyczących ochrony danych osobowych.

Podając numer PESEL, należy upewnić się, że jest to konieczne i że osoba lub instytucja, która go żąda, ma do tego uzasadnione prawo. Stosując się do zasad bezpieczeństwa, można znacząco zmniejszyć ryzyko nadużyć i zapewnić sobie większą kontrolę nad swoimi danymi.

Pamiętaj – Twoje dane są cenne, dlatego zawsze warto je chronić, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji w przyszłości.