W ostatnich miesiącach na arenie międzynarodowej notowania amerykańskiej waluty znacznie spadły. Dolar zanotował swoje kilkuletnie, w niektórych przypadkach nawet historycznie minima w stosunku do wielu kluczowych walut.
Zdaniem większości analityków spadek wartości dolara był nieunikniony. W ich odczuciu tylko w ten sposób istniała szansa, aby sprawa ogromnego deficytu handlowego - jednego z problemów najbardziej trapiących Stany Zjednoczone została, chociaż w pewnym stopniu rozwiązana. Osłabienie „zielonego” to oczywiście również efekt napiętej sytuacji geopolitycznej oraz najniższego od kilkudziesięciu lat poziomu stóp procentowych w USA.
Ci, którzy jeszcze parę miesięcy temu podjęli decyzję o grze przeciwko amerykańskiej walucie zacierają obecnie ręce z zadowolenia. Deprecjacji dolara, co prawda się spodziewano, ale nikt chyba nie sądził, że będzie ona przebiegła w tak zawrotnym tempie. Cena euro do dolara, która jeszcze w styczniu 2003 r. wynosiła 1,0360 w ciągu roku wzrosła o 24,5 proc. i osiągnęła najwyższy poziom w historii - 1,2900.
Wiarygodny indeks
W ostatnich miesiącach inwestorzy bardzo chętnie podejmowali decyzje o otwieraniu krótkich pozycji w amerykańskiej walucie na bardzo wielu parach walutowych. Na rynku nie brakowało jednak również takich, którzy postanowili podejść do sprawy całościowo i spróbować szczęścia grając na indeksie dolarowym. Wartość indeksu USDX w okresie styczeń 2003 - styczeń 2004 spadła z 103,00 do 84,80 i znalazła się na najniższym od 7 lat poziomie. W ciągu roku indeks zniżkował o 17,5 proc. Warto dodać, że jeszcze w lipcu 2001 r. wynosił on nawet 121,00.
Na rynku powszechnie uważa się, że indeks USDX jest jednym z dwóch (obok tego sporządzanego przez FED) wskaźników w najlepszym stopniu mierzących siłę amerykańskiej waluty na arenie międzynarodowej. Bardzo często mówi się, że odzwierciedla on równie dobrze, jak indeks Dow Jones Industrial Average stan amerykańskiego rynku akcji. Indeks USDX kalkulowany jest na bieżąco (24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu) przez agencję Reuters na podstawie danych kursowych z około 500 światowych banków, a następnie rozpowszechniany do wszystkich wiodących dostarczycieli danych rynkowych poprzez FINEX - utworzoną w 1985 r. i zajmującą się produktami finansowymi częścią giełdy New York Board of Trade.
Obecnie wartość indeksu USDX liczona jest jako ważona średnia geometryczna z 6 walut krajów, będących największymi partnerami handlowymi Stanów Zjednoczonych. Waluty te to: euro, japoński jen, brytyjski funt, kanadyjski dolar, szwedzka korona oraz szwajcarski frank. Największy, bo ponad 50-proc. udział w indeksie ma europejska waluta. Przed wprowadzeniem euro indeks liczony był jako ważona średnia geometryczna z 10 walut. Wspólna waluta zastąpiła niemiecką markę, francuskiego franka, włoskiego lira, holenderskiego guldena oraz belgijskiego franka. Wcześniej waluty te miały indywidualny udział w indeksie.
Dla USDX kursem bazowym jest 100. Oznacza to, że w przypadku, gdy wartość indeksu jest wyższa niż 100 to wartość dolara wzrosła w stosunku do okresu bazowego. Jako okres bazowy postanowiono przyjąć marzec roku 1973. Dlaczego akurat tę, a nie inną datę? Odpowiedź na to pytanie jest prosta. Marzec 1973 r. to jeden z najbardziej istotnych momentów w historii współczesnych rynków walutowych. Wtedy to w Smithsonian Institution w Waszyngtonie podpisano porozumienie o uwolnieniu kursów walutowych. Zastąpiło ono porozumienie zawarte 29 lat wcześniej w Bretton Woods, w stanie New Hampshire, które wprowadzało w życie wymienialność dolara na złoto i innych walut na dolara (tzw. system dolarowy).
Indeks dolarowy, (dane tygodniowe)

Źródło: www.fxstreet.com
Procentowy udział poszczególnych walut w indeksie USDX
Euro | 57,6 |
Jen | 13,6 |
Funt | 11,9 |
Dolar | 9,1 |
Korona | 4,2 |
Frank | 3,6 |
Źródło: www.nybot.com
Reduktor ryzyka
Kontrakty terminowe na indeks USDX oraz opcje na te kontrakty dostępne są wyłącznie na FINEX-ie. Kontrakty futures zostały wprowadzone do obrotu giełdowego w listopadzie 1985 r., a opcyjne we wrześniu 1986 r. Handel nimi odbywa się przez 15 godzin dziennie. Wartość i wielkość jednego kontraktu futures stanowi 1000-krotność indeksu USDX. Oznacza to, że w przypadku, gdy indeks wynosi 85, to każdy kontrakt ma wartość 85 tys. dolarów. Miesiącami wykonania dla kontraktów są marzec, czerwiec, wrzesień oraz grudzień. Minimalny krok notowania to 0,1 punktu indeksowego, a wartość minimalnego kroku notowania wynosi 10 dolarów. Co do opcji to opiewają one na jeden kontrakt futures.
W ostatnich 10 latach wartość indeksu USDX poruszała się w przedziale pomiędzy poziomami 80 i 100. Najniższą jego wartość w historii zanotowano w 1992 r. Wtedy to indeks spadł do 78,19. Z kolei najwyższy poziom USDX osiągnął w 1985 r. Było to aż 164,72.
W materiałach informacyjnych giełda New York Board of Trade wyraźnie podkreśla, że wykorzystanie kontraktów terminowych futures na indeks USDX przez osoby kierujące działami finansowymi na całym świecie może im pomóc w zredukowaniu ryzyka płynącego z niekorzystnych ruchów dolara. Gwałtowne zmiany wartości amerykańskiej waluty mogą bowiem negatywnie wpłynąć na wartość ich aktywów i zysk netto. Z kolei duże korporacje mogą wykorzystać kontrakty do ograniczenia ich ekspozycji na fluktuacje „zielonego” na arenie międzynarodowej.
Marek Nienałtowski
Warszawska Grupa Inwestycyjna S.A.