Ranking kont IKE i IKZE w rachunku maklerskim

Już dzisiaj wysokość emerytury jest prawie o połowę niższa niż wielkość ostatniego otrzymanego wynagrodzenia za pracę. Statystyki na kolejne lata są jeszcze bardziej drastyczne. Szacuje się, że za niespełna 30 lat emerytury będą wysokości około 30% ostatniego wynagrodzenia, a tendencja spadkowa w tej kwestii będzie się utrzymywać. Biorąc pod uwagę te dane, należy przyznać, że potrzeba samodzielnego odkładania na własną emeryturę powinna być obowiązkowym elementem odpowiedzialności finansowej. Jednym ze sposobów na gromadzenie oszczędności są konta emerytalne w typie IKE oraz IKZE prowadzone przez biura i domy maklerskie. Chociaż założeniem funkcjonowania tych kont jest zbieranie funduszy na dodatkową emeryturę, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby wypłacić je zdecydowanie wcześniej.

Żeby dobrze zrozumieć istotę funkcjonowania kont IKE oraz IKZE, należy zapoznać się ze strukturą i sytuacją systemu emerytalnego. Ten składa się z trzech filarów:

1. konta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych;

2. subkonta w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych oraz rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym;

3. instrumenty dobrowolne: IKE (Indywidualne Konto Emerytalne), IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego), PPE (Pracownicze Plany Emerytalne) oraz PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe).

Uczestnictwo w dwóch pierwszych filarach systemu emerytalnego jest obowiązkowe. Oznacza to, że nasze wynagrodzenia za pracę obciążone są składkami emerytalnym. Mają one charakter obligatoryjny i służą finansowaniu wypłaty bieżących świadczeń emerytalnych. Nie pracujemy więc w sposób bezpośredni na własną emeryturę, ale na emeryturę naszych rodziców, dziadków i wszystkich innych osób pobierających obecnie świadczenie.

Do trzeciego filaru przystępuje się dobrowolnie. Środki zgromadzone w ramach produktów wchodzących w skład tego filaru są pieniędzmi prywatnymi. Właściciele tych pieniędzy mają nad nimi pełną kontrolę i mogą je wypłacić w dowolnym momencie, chociaż w założeniu powinno się dążyć do tego, aby gromadzić tam oszczędności aż do samej emerytury.

Analizy publikowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych są bezlitosne. Wskazują one, że obecny wskaźnik stopy zastąpienia, czyli stosunek wysokości pierwszej emerytury do ostatniego wypłaconego wynagrodzenia za pracę wynosi 53,8%. Jeszcze 10 lat temu wskaźnik ten był o prawie 10% wyższy. Co więcej, szacuje się, że parametr będzie regularnie obniżał swoją wartość: w 2030 roku wyniesie 47,1%, w roku 2040 – 37,6%, w roku 2050 – 28,7%, a w roku 2080 – 23,1%. W praktyce oznacza to, że emerytury Polaków będą coraz niższe, a już dzisiaj wielu emerytów narzeka na zbyt niskie świadczenia, które nie pozwalają im na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.

Mając na uwadze powyższe dane, osoby tworzące rynek pracy, szczególnie te, które dopiero rozpoczynają swoją karierę zawodową,  powinny zastanowić się nad przyszłością. Chociaż obecnie płacone przez nie składki emerytalne stanowią sporą część wynagrodzenia, to wcale nie gwarantują dostatniego życia na starość. Pieniądze te są na bieżąco wypłacane dzisiejszym emerytom. Z tego względu powstał III filar systemu ubezpieczeń społecznych, którego elementami są konta emerytalne IKE i IKZE.

Analitycy Bankiera.pl stworzyli ranking Indywidualnych Kont Emerytalnych oraz Ranking Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego, żebyś mógł wybrać swoją inwestycyjną ścieżkę ku godnemu życiu na emeryturze. Sprawdziłeś porównywarkę, ale masz problem z samodzielnym podjęciem decyzji? Poproś o pomoc naszego doświadczonego eksperta finansowego!

Indywidualne Konto Emerytalne oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego to elementy III filary polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Instrumenty powstały po to, aby umożliwić i ułatwić samodzielne gromadzenie środków, które posłużą w przyszłości za dodatkową emeryturę. Chociaż IKE i IKZE mają ten sam cel i regulowane są tym samym aktem prawnym, to znacznie się między sobą różnią.+

Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) funkcjonują od 2005 roku na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. 2004 nr 116 poz. 1205). Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego to produkt młodszy. Został on wprowadzony ustawą z dnia 25 marca 2011 roku o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, która wymusiła nowelizację ustawy o IKE.

IKE oraz IKZE to różne produkty, które można posiadać jednocześnie. Różnią się one pomiędzy sobą przede wszystkim sposobem opodatkowania oraz zastosowanym modelem oszczędzania.

Podstawowym celem funkcjonowania Indywidualnych Kont Emerytalnych oraz Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego jest gromadzenie i pomnażanie środków po to, aby budować „poduszkę finansową”, z której możliwe będzie wypłacanie drugiej emerytury. Nie oznacza to jednak, że środków zgromadzonych na kontach IKE i IKZE nie będzie można wypłacić przed emeryturą. Będzie to możliwe, ale powiązane z utratą preferencji w opodatkowaniu.

Na rynku funkcjonuje wiele podmiotów, które mogą posiadać w swojej ofercie konta emerytalne. To instytucje funkcjonujące w różnorodny sposób i inwestujące w odmienne instrumenty. Z tego względu produkty przez nie oferowane cechują się różnym poziomem ryzyka, kosztami i potencjalnym zyskiem.

Prowadzenie IKE i IKZE jest dobrowolne. Ustawodawca otwiera przed przyszłymi emerytami pewne drzwi, ale nie każe przez nie przechodzić. Kiedy jednak zdecydujesz się na założenie rachunku emerytalnego, to będą Cię obowiązywać roczne limity wpłat i ograniczenie co do posiadania tylko jednego konta z każdego rodzaju. Jeśli konto to nie spełni Twoich oczekiwań, to będziesz mógł przenieść je do innej instytucji, ale prawnie nie ma możliwości, aby w tym samym czasie inwestować równolegle przez kilka kont IKE czy IKZE. 

Z uwagi na preferencyjny sposób opodatkowania, konta emerytalne IKE i IKZE można traktować jako rachunki inwestycyjne prowadzone na bardzo korzystnych warunkach.

Konta IKZE oraz IKE mogą założyć osoby, które ukończyły 16. rok życia. Niepełnoletni właściciele kont emerytalnych będą mogli jednak wpłacać na rachunek jedynie środki pochodzące z samodzielnie wykonywanej na podstawie umowy o pracę pracy zarobkowej. Wpłaty będą mogły być dokonywane jedynie w latach obowiązywania umowy. W praktyce oznacza to, że tylko nieliczna grupa szesnasto- i siedemnastolatków założy konta emerytalne.

Osoby pełnoletnie mogą wpłacać środki na konta emerytalne z dowolnych źródeł. Bez znaczenia są tutaj: status zawodowy, forma zatrudnienia czy forma prowadzonej działalności gospodarczej. IKE i IKZE mogą bez problemu zasilać również osoby figurujące jako bezrobotne.

Właścicielem rachunku IKE oraz konta IKZE może być każdy obywatel państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, czyli krajów Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii oraz Liechtensteinu. Jeśli posiadasz polskie obywatelstwo, ale mieszkasz w państwie spoza EOG, to również nie ma żadnych przeciwwskazań, żebyś założył konto emerytalne. Ustawa przewiduje jednak preferencje podatkowe jedynie dla osób rozliczających podatki w Polsce.

W jednym czasie można posiadać tylko po jednym rachunku IKE i IKZE. Z tego względu najważniejszą kwestią przed założeniem konta emerytalnego, jest zastanowienie się, jaką formę powinno przyjąć i który podmiot powinien je utrzymywać. W praktyce oznacza to przede wszystkim podjęcie decyzji co do akceptowalnego ryzyka inwestycyjnego i poziomu oczekiwanych zysków. Co do zasady, im wyższe ryzyko, tym większa szansa na osiągnięcie wysokich zysków.

W dokonaniu porównań poszczególnych ofert pomoże Ci przygotowany przez nas ranking IKZE oraz IKE oferowanych przez domy i biura maklerskie. Zanim jednak podpiszesz umowę, zwróć uwagę na:

1. tabelę opłat i prowizji;

2. szczegółowy opis oferty;

3. treść dokumentów stanowiących załączniki do oferty;

4. opinie innych właścicieli kont o instytucji prowadzącej produkt oraz o samym produkcie.

W większości instytucji konta można założyć w pełni zdalnie, a umowę podpisać podpisem zaufanym lub elektronicznym podpisem kwalifikowanym. Zdarzają się sytuacje, kiedy kurier pośredniczy przy podpisywaniu umowy o założenie rachunku. Jeśli jesteś zwolennikiem tradycyjnych metod, to nie ma żadnych przeciwwskazań, abyś wybrał instytucję, która umożliwia podpisanie umowy stacjonarnie.

Musisz być przygotowany na to, że oprócz umowy o założenie rachunku możesz zostać poproszony o wypełnienie ankiety MIFID II. Znajduje się w niej około 20 łatwych pytań, które mają na celu ocenienie Twojej wiedzy na temat inwestowania oraz odporności na ryzyko inwestycyjne. Każdorazowo zakładając nowe konto w ramach IKE lub IKZE, konieczne jest podpisanie oświadczenia, że nie posiadasz innego rachunku tego typu w innej instytucji lub że zakładasz drugie konto, ale jedynie w celu przeniesienia środków z pierwszego.

Pamiętaj, że przedstawione w naszym rankingu oferty kont w typie IKE oraz IKZE cechują się dość wysokim poziomem ryzyka inwestycyjnego. Jeśli nie jesteś gotowy na jego podjęcie, spójrz na nasz ranking IKE/IKZE oferowanych przez banki lub Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych.

Ustawodawca zarówno dla kont IKE, jak i IKZE ustala roczne limity wpłat. Limity te są identyczne dla wszystkich rodzajów kont IKE/IKZE. W obydwu przypadkach kształtują się one jednak inaczej.

Limity wpłat na Indywidualne Konto Emerytalne

Do końca 2013 roku limity wpłat na IKZE były uzależnione od wysokości wynagrodzenia, a dokładniej – od kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne w ZUS. Początek roku 2014 przyniósł stałe limity, które pod koniec każdego roku są ustalane i ogłaszane w drodze rozporządzenia przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej.

W przypadku IKZE limity są dwa:

1. limit podstawowy dla posiadaczy kont IKZE, którzy nie są właścicielami pozarolniczej działalności gospodarczej, wynoszący 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, które określane jest w ustawie budżetowej; w roku 2023 limit ten wynosi 8 322 złote;

2. limit dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, który wynosi 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok; w 2023 roku wynosi on 12 483 złote.

Za osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą uznaje się na przykład: właścicieli jednoosobowych działalności gospodarczych, twórców, artystów, osoby wykonujące wolne zawody, wspólników jednoosobowej spółki z o.o., wspólników spółek: jawnej, komandytowej i partnerskiej. Pełen wykaz tych podmiotów znajduje się w art. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Limity wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego

Istnieje tylko jeden roczny limit wpłat na IKE. Wynosi on 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. W roku 2023 jest to 20 805 złotych. Co ważne, ustawa przewiduje, że kolejno ustalane wysokości limitów wpłat na Indywidualne Konto Emerytalne nie mogą się zmniejszać. Z tego względu pewnym jest, że w kolejnych latach limity będą utrzymywane na takim samym lub wyższym poziomie.

Wpłaty na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – dodatkowe informacje

Wpłaty na konta emerytalne mogą być dokonywane dowolną ilość razy w danym roku czy miesiącu. Ważne jednak, aby ich sumaryczna wysokość nie przekroczyła limitu rocznego. Oznacza to, że nie istnieje żaden limit ilościowy.

Ustawodawca nie określa też żadnych dolnych limitów wpłat. Zdarza się jednak, że poszczególne instytucje narzucają swoje wewnętrzne limity minimalne. Jest to bardzo rzadko stosowana praktyka, a jeśli już tak się dzieje, to limity te są niewysokie i sięgają kwot rzędu od 50 do 300 złotych.

Szczególnym przypadkiem są osoby niepełnoletnie. One mogą wpłacać na konta emerytalne jedynie środki zarobione w danym roku na podstawie umowy o pracę. dodatkowo nastolatków też obowiązują roczne limity wpłat.

Jeśli wpłacisz na konto emerytalne więcej środków, niż przewiduje to ustawowy roczny limit, to instytucja prowadząca rachunek, będzie zobowiązana do zwrotu nadpłaty. Pieniądze zostaną przekierowane na konto wskazane we wniosku o założenie rachunku IKE lub IKZE.

Przeglądając nasz ranking IKE i IKZE musisz wiedzieć, że konta emerytalne różnią się pomiędzy sobą sposobem opodatkowania.

Opodatkowanie IKE

Środki zgromadzone na koncie emerytalnym IKE są zwolnione z konieczności opłacania podatku dochodowego od zysków kapitałowych, czyli tak zwanego podatku Belki, ale dopiero po spełnieniu dwóch warunków:

1. nie można wypłacić środków przed osiągnięciem wieku emerytalnego;

2. trzeba dokonywać wpłat na konto IKE przez co najmniej 5 dowolnych lat kalendarzowych

lub

dokonać wpłaty ponad połowy wszystkich środków zgromadzonych na IKE nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.

Jeśli te dwa warunki nie zostaną spełnione, konieczne będzie zapłacenie podatku od zysków kapitałowych, którego stawka obecnie wynosi 19%. Taka konstrukcja opodatkowania na skłaniać właścicieli kont emerytalnych do długoterminowego gromadzenia środków na emeryturę.

Opodatkowanie IKZE

Środki zgromadzone na IKZE nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym (podatkiem Belki). Nie oznacza to jednak, że środki z rachunku można wypłacić całkowicie bezpłatnie w dowolnym momencie. Jeśli zdecydujesz się na wypłatę przed emeryturą, to zapłacisz zryczałtowany podatek dochodowy. 10% stawka podatku zostanie policzona zarówno dla zgromadzonego kapitału, jak i odsetek, które ten wypracował.

Warto jednak podkreślić, że wysokość wpłat na IKZE można odliczyć od płaconego podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Otrzymany zwrot można wpłacić na konto emerytalne.

Jak zostało wspomniane wcześniej, rachunki emerytalne IKE oraz IKZE to jedynie pewnego rodzaju „opakowanie” dla różnego rodzaju produktów inwestycyjnych charakteryzujących się odmiennym poziomem ryzyka i sprzedawanych przez różne podmioty. Ustawa dopuszcza, aby IKE i IKZE były zakładane przez:

• powszechne towarzystwa emerytalne (PTE);

• towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI);

• biura i domy maklerskie;

• banki;

• towarzystwa ubezpieczeniowe (TU).

Najprostszą i najbezpieczniejszą formą rachunków emerytalnych są konta oszczędnościowe proponowane przez banki. Niskie ryzyko wiąże się jednak z niskim potencjałem zarobkowym. Często oprocentowanie takich kont jest niższe od poziomu inflacji, co oznacza, że środki realnie tracą swoją wartość nabywczą.

Towarzystwa ubezpieczeniowe pod postacią IKZE i IKE sprzedają produkty inwestycyjne wyeksponowane na ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe. Niejednokrotnie rachunki emerytalne są powiązane z możliwością wykupienia dodatkowej opcji ubezpieczenia na życie.

Dobrowolne fundusze emerytalne inwestują w jeden powszechny fundusz emerytalny, który jest zarządzany przez doświadczonych specjalistów. Kupując IKE lub IKZE w PFE, tak naprawdę kupujesz jednostki uczestnictwa w konkretnym profesjonalnie zarządzanym funduszu emerytalnym. Za zarząd tym funduszem będziesz musiał dodatkowo zapłacić.

Towarzystwa funduszy inwestycyjnych sprzedają jednostki uczestnictwa w funduszach polskich, zagranicznych lub mieszanych. Te fundusze są zarządzane przez pracowników TFI, za co trzeba dodatkowo zapłacić.

Za pośrednictwem biur i domów maklerskich możesz stać się właścicielem IKE lub IKZE inwestujących w: akcje podmiotów notowanych na giełdzie czy fundusze ETF z Polski i świata. Dodatkowo IKE mogą występować pod postacią obligacji skarbowych.

Konta emerytalne IKE/IKZE prowadzone przez domy i biura maklerskie pozwalają inwestorom na posiadanie pełnej kontroli nad swoimi oszczędnościami. To produkty dedykowane osobom, które chciałyby dołączyć do grona inwestorów indywidualnych. Warto jednak podkreślić, że osoby te powinny posiadać chociaż podstawową wiedzę o funkcjonowaniu rynków inwestycyjnych.

Rachunki IKE i IKZE w typie maklerskim pozwalają na podejmowanie za ich pośrednictwem samodzielnych inwestycji w różnorodne instrumenty finansowe. Najczęściej są to: akcje, obligacje, fundusze ETF, certyfikaty strukturyzowane oraz certyfikaty inwestycyjne.

Takie rachunki można założyć w większości biur i domów maklerskich. Zanim jednak otworzysz rachunek, zastanów się, czy chciałbyś inwestować jedynie na rynku krajowym, czy może również zewnętrznym. Decyzja ta będzie kluczową, ponieważ nie wszystkie instytucje operują na produktach z giełd zagranicznych. Nie polecam ograniczać się jedynie do polskiego rynku, kiedy chciałbyś inwestować długoterminowo.

Prowadzenie rachunku IKE lub IKZE nie jest darmowe. Wszystkie instytucje pobierają opłatę za złożenie każdego zlecenia kupna i sprzedaży poszczególnych instrumentów finansowych. Opłaty te będą niższe, jeśli inwestycja będzie obejmować działania na polskiej giełdzie i wyższa, kiedy w grę będą wchodzić giełdy zagraniczne.

Jednak opłata za dokonywane transakcje to nie wszystko. Część domów i biur maklerskich pobiera opłatę za samo prowadzenie rachunku. Czasami też trzeba będzie zapłacić za przechowywanie aktywów z giełd zagranicznych.

Na wstępie należy wyraźnie podkreślić, że wachlarz instrumentów inwestycyjnych, którymi mogą posługiwać się właściciele kont maklerskich w typie IKE/IKZE jest zdecydowanie węższy niż ma to miejsce w przypadku tradycyjnych kont maklerskich. Przez IKE/IKZE:

• nie zainwestujesz na rynku Forex;

• nie kupisz kontraktów terminowych;

• nie będziesz miał dostępu do opcji;

• nie złożysz zleceń z odroczoną płatnością;

• nie skorzystasz z krótkiej sprzedaży.

Ograniczenia te nie oznaczają, że IKE i IKZe maklerskie nie dają możliwości inwestowania agresywnego. Dla wprawionych inwestorów do dyspozycji pozostają akcje spółek-debiutantów, ryzykowne akcje czy uprawianie daytradingu. Limit dokonywanych transakcji tutaj nie istnieje. Możesz zatem kupować i sprzedawać wielokrotnie w ciągu jednego dnia.

Jeśli zależy Ci na nieco spokojniejszej taktyce budowania kapitału na emeryturę, postaw na inwestowanie pasywne w jednostki funduszy ETF z warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych lub giełd światowych lub kupuj akcje stabilnych spółek dywidendowych. W ten sposób wartości dywidendy będa systematycznie dopisywane do Twojego rachunku IKE, a jeśli będą to firmy notowane na GPW, to nie zostanie od nich potrącony podatek od zysków kapitałowych.

Podstawowe różnice pomiędzy kontami emerytalnymi IKE i IKZE zostały przedstawione w poniższej tabeli: