Zwykle jest to zapomniany mandat, ale nierzadko budzimy się z pustymi kontami, gdzie po zalogowaniu się, przy każdym z nich widnieje astronomiczna z zaznaczonym przed nią minusem.
Dlaczego bank może zablokować nam konto?
Czasem z powodu pomyłki komornika. Czasem uprawomocnienia się wyroku. Czasem z powodu zaległych rachunków, które przy doliczeniu kosztów windykacji potrafią wzrosnąć do niebotycznych sum. A czasem z powodu roszczenia alimentacyjnego, którego zasadności nie trzeba uzasadniać do czasu zablokowania konta bankowego potencjalnego dłużnika.
Wszystko jedno, czy roszczenie jest słuszne, czy nie, możemy znaleźć się w sytuacji zajętego konta bankowego. I to nie jednego, a zwykle wszystkich, które posiadamy.
I zanim nie wyprostujemy spraw, jesteśmy właściwie wyrzuceni z funkcjonującego systemu finansowego.
Czy coś możemy na to poradzić?
Komornik sądowy dostał parę lat temu do ręki potężne narzędzie. Jest nim istniejący od 2007 roku międzybankowy system Ognivo, który umożliwia m. in. łatwą identyfikację właścicieli poszczególnych konta bankowych. W kolejnych latach zostały do niego wciągnięte kolejne jednostki i grupy finansowe w Polsce.
Np. dopiero z końcem 2020 roku do systemu zostały dołączone Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe, czyli tzw. SKOK-i. Tym samym, obecnie organy egzekucyjne mają obowiązek wysyłać także do SKOK-ów zawiadomienia o zajęciu rachunku.
Jak donosi serwis Zadluzenia.com, w połowie 2022 roku w systemie Ognivo było zarejestrowanych:
-
38 banków komercyjnych,
-
509 banków spółdzielczych,
-
28 SKOK-ów,
co łącznie daje liczbę 575 uczestników pozaurzędowych.
A w roku 2021 przeprowadzono w Polsce 8 mln zajęć komorniczych. Oczywiście nie wszystkie dotyczyły rachunku bankowego, jednak ponieważ zajęcie na kontach dłużnika to najprostsza forma windykacji, jest ona stosowana jako pierwsza i najbardziej dotkliwa. A liczba wskazuje na skalę zjawiska.
Czy komornik od razu zajmuje nowe konto?
Z punktu widzenia samego dłużnika, właściwie tak. Gdyż on sam dowiaduje się o tym fakcie dopiero w chwili, gdy już nie dysponuje środkami zajętego konta bankowego. A właściwie wszystkich kontach dłużnika w Polsce.
Na czym polega zajęcie rachunku bankowego?
Zwykle na tym, że po zalogowaniu się, na danym koncie widnieje kwota zadłużenia, a nie kwota dostępnych środków. Zakładając, że obecne tam przed windykacją należności, nie pokrywały kwoty roszczeń.
Dłużnik dowiaduje się z pisma, które dociera do niego zwykle później, jaka jest podstawa prawna oraz warunki zajęcia. Zakładając, że komornik zna jego miejsce zamieszkania.
I tutaj już szczegóły blokady na rachunkach bankowych mogą się między sobą różnić. Bowiem w zależności od tytułu windykacji i późniejszych umów, na podstawie których będziemy zarabiać pieniądze, komornik może zająć albo całość przelewów, albo ich część. Często zajmuje 100 proc. wpływających środków na poczet spłaty długu, a dopiero potem możemy je odzyskać w konsekwencji wniesionej skargi.
Jest więc całkiem realne, że można zostać z dnia na dzień pozbawionym środków do życia, ale co gorsza, również możliwości zarabiania, gdyż wszystkie wpływy zostaną przejęte w całości mimo, że teoretycznie istnieje kwota wolna od zajęcia.
Czy założyć nowe konto bankowe? Czyli kiedy komornik dowiaduje się o nowym koncie?
To jest dość kluczowa kwestia, jeśli chodzi o istotę ominięcia systemu Ognivo i możliwości przyjęcia wynagrodzenia za swoją pracę.
W momencie rozpoczęcia egzekucji, komornik zajmuje wszystkie konta, którymi w danej chwili dysponujemy. By jednak się o nich dowiedzieć, musi wykonać zapytanie do systemu. I co ważne, nie jest ono dla niego darmowe, więc nie wykonuje je tylko wtedy, gdy liczy na pozytywną odpowiedź.
Możemy być pewni, że w przypadku podpisania nowej umowy z pracodawcą, która dotrze do komornika przez Urząd Skarbowy lub Zakład Ubezpieczeń Społecznych, takie zapytanie o nowe konta bankowe zostanie wznowione. Niemniej pierwsza pensja powinna dotrzeć do nas bez uszczerbku.
A jeśli by nasze przychody nie były poparte odprowadzanymi podatkami lub składkami ubezpieczeniowymi, szansa na to, że nikt nowymi kontami bankowymi nie będzie się interesował, jest spora.
Jakiego konta nie zablokuje komornik?
Każdy polski bank jest uczestnikiem systemu Ognivo, wobec tego nie należy liczyć, że jest on odporny na natychmiastową blokadę, gdyby o taką wystąpił urząd. Czasem dopiero wielotygodniowe, albo wielomiesięczne, albo co gorsza, wieloletnie przepychanki z urzędem komornika, mogą cokolwiek w tej sytuacji zmienić.
fot. Andrey_Popov/shutterstock
Revolut, a komornik
Jeśli bezpieczeństwo konta bankowego w kraju są tak niskie, co w takim razie pozostaje nam w alternatywie. Zakładamy, że każdy ma dobrą wolę i chce legalnie funkcjonować w systemie finansowym.
Czy komornik może zająć konta dłużnika za granicą?
Czy podlega ono egzekucji komorniczej?
I tak, i nie.
Zagraniczne podmioty nie są uczestnikiem systemu Ognivo, wobec tego automatyczna egzekucja z rachunku bankowego im nie grozi.
Jest to szczególnie ważne w przypadku firm w Unii Europejskiej, bo poprzez posiadanie numeru IBAN, możemy na takie konto bankowe otrzymywać wynagrodzenie. Takie przelewy objęte są jednak kosztami przelewu międzynarodowego. Nie powstrzymuje to także przed mechanizmem wezwaniem pracodawcy w Polsce do odprowadzania określonego procenta wypłaty bezpośrednio na konto komornika.
Dlatego jednak np. konto założone w banku Revolut, który formalnie znajduje się na Litwie podlega temu mechanizmowi. Warto także zainteresować się innymi rozwiązaniami, jak Wise, Skrill, N26, Nuri, czy podobnymi instytucjami funkcjonującymi w innych krajach.
Na tym możliwości komornika się nie kończą. Istnieje prawna możliwość wystąpienia do władz innego kraju o ujawnienie dochodów uzyskanych w danej jurysdykcji. I jednocześnie objęcie tych kwot zajęciem komorniczym. Jest to jednak już proces i długi i żmudny, wobec tego w praktyce stosowany przy większych możliwych, do odzyskania, kwotach.
A może zostać pełnomocnikiem konta bankowego?
Jest jeszcze jedna metoda na uniknięcie w jakimś stopniu zajęcia komorniczego. Można posiadać rachunek bankowy, którego właścicielem jest osoba A, a pełnomocnikiem osoba B. Wtedy nie jest możliwe postępowanie komornicze względem osoby B.
I ponieważ całość rachunku bankowego jest własnością osoby A, przelewy mogą formalnie wpływać z imieniem i nazwiskiem osoby B, czyli pełnomocnika.
Podsumowując
Zajęcie konta bankowego jest zawsze problemem. I to często większym, niż się wydaje osobom, które tego nie doświadczyły. Uniemożliwia normalne funkcjonowanie w systemie. Często zwykle regulowanie rachunków lub zarabianie na utrzymanie siebie i bliskich.
Warto, by uniknąć egzekucji, mieć czas by zgromadzić środki na rozwiązanie swoich problemów. I przy tym wykorzystać możliwości, które wciąż obowiązują w systemie zanim będziemy zmuszeni przez prawdziwe lub fikcyjne długi, do wyjechania z kraju.
