Od kiedy rozpoczyna się okres kwalifikowalności kosztów?
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 przewiduje obniżenie współfinansowania dla tzw. projektów generujących dochód w odniesieniu do inwestycji w infrastrukturę lub innych projektów, w przypadku gdy możliwe jest obiektywne oszacowanie dochodu z wyprzedzeniem. Projekt generujący dochód oznacza jakąkolwiek operację obejmującą inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających; jakąkolwiek operację pociągającą za sobą sprzedaż,dzierżawę,najem gruntu lub budynków; jakiekolwiek inne odpłatne świadczenie usług. Dla tej kategorii projektów kwalifikowane wydatki nie przekraczają bieżącej wartości kosztu inwestycji pomniejszonej o bieżącą wartość dochodu netto z inwestycji. Tej zasady nie stosuje się do projektów podlegających zasadom pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 Traktatu Wspólnoty Europejskiej.
Co jest pomocą publiczną
Dla projektów podlegającym zasadom pomocy publicznej nie stosuje się przepisów Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 dotyczących obniżenia poziomu dofinansowania z funduszy UE. Nie oznacza to jednak, że projekty te będą współfinansowane na poziomie 85 proc. kosztów kwalifikowanych. Wręcz przeciwnie, podlegają one reżimowi, który z góry określa dla tego typu przedsięwzięć odpowiednio obniżone poziomy finansowania. Wyjaśnijmy samo pojęcie pomocy publicznej.
Otóż jest nią transfer zasobów publicznych, w dowolnej formie, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki: transfer ten skutkuje przysporzeniem na rzecz określonego podmiotu, na warunkach korzystniejszych niż rynkowe; transfer ten jest selektywny – np. dotyczy określonych podmiotów lub wytwarzania określonych produktów; transfer ten narusza lub może naruszyć warunki konkurencji; transfer ten wpływa lub może wpływać na wymianę gospodarczą między krajami członkowskimi UE. Spełnienie wszystkich warunków łącznie decyduje o tym, czy dany instrument stanowi pomoc publiczną. Jeżeli jeden z wymienionych warunków nie zostanie spełniony dany instrument nie stanowi pomocy publicznej.
Nie tylko przedsiębiorcy
System pomocy publicznej wynika z art. 87 ust. 1 TWE, który wskazuje, że z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w Traktacie wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.
Niezmiernie ważne jest, iż pomoc publiczna nie zależy od formy prawej podmiotu otrzymującego pomoc i celu dofinansowanej działalności. Błędne jest częste rozumowanie, że pomoc publiczna dotyczy tylko przedsiębiorców. Zgodnie z orzecznictwem europejskim pomoc publiczna występuje w odniesieniu do przedsiębiorców, przy czym za przedsiębiorcę uważa się podmiot prowadzący działalność gospodarczą, niezależnie od formy organizacyjnej i prawnej czy źródeł finansowania oraz niezależnie od tego, czy podmiot ten będzie działał w celu osiągnięcia zysku.
Jednocześnie za działalność gospodarczą uznaje się oferowanie dóbr i usług na danym rynku. Tak więc przedsiębiorcą może więc być zarówno osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, spółka prawa handlowego, spółka cywilna, przedsiębiorstwo państwowe, jak i stowarzyszenie, fundacja, gospodarstwo pomocnicze, zakład budżetowy czy organ administracji publicznej – jeżeli prowadzi działalność gospodarczą. Co więcej, działalność gospodarcza nie musi być nastawiona na zysk, dlatego przedsiębiorcą może być też organizacja non-profit.
Mapa pomocy regionalnej
Maksymalny poziom finansowania dla znacznej części projektów objętych pomocą publiczną i współfinansowanych z funduszy UE w latach 2007-2013 został określony w tzw. mapie pomocy regionalnej. Zgodnie z zatwierdzoną przez Komisję Europejską mapą całe terytorium Polski kwalifikuje się do otrzymywania krajowej pomocy regionalnej na mocy odstępstwa określonego w art. 87 ust. 3 lit. a) Traktatu WE. Dla projektów objętych pomocą publiczną poziom współfinansowania kształtować się będzie między 30 a 70 proc. - w zależności od beneficjenta i regionu. Kwestie pomocy publicznej w konkretnych typach projektów regulować będą rozporządzenia w sprawie udzielania pomocy publicznej.
Poniżej wskazano wybrane inwestycje, w ramach których przewiduje się wystąpienie pomocy publicznej: inwestycje w zakresie transportu intermodalnego, kombinowanego i multimodalnego, nowe inwestycje dla przedsiębiorców, inwestycje w zakresie publicznego transportu miejskiego, inwestycje w zakresie portów lotniczych inwestycje w zakresie energetyki, inwestycje w zakresie infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, inwestycje w zakresie infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej.
Oblicz lukę finansową
Wiemy już jakim obostrzeniom, jeśli chodzi o poziom współfinansowania, podlegać będą inwestycje objęte pomocą publiczną. Czy projekty nie objęte zasadami pomocy publicznej mogą liczyć na współfinansowanie na poziome 85 proc.? Jak wcześniej wspomnieliśmy, Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 przewiduje obniżenie współfinansowania dla projektów generujących dochód w odniesieniu do inwestycji w infrastrukturę lub innych projektów, w przypadku gdy możliwe jest obiektywne oszacowanie dochodu z wyprzedzeniem.
Służyć temu będzie tzw. luka finansowa, którą stosuje się dla projektów generujących dochód pod warunkiem, iż wsparcie nie stanowi pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 TWE, a wartość bieżąca przepływów pieniężnych netto generowanych w ramach projektu jest dodatnia. Metoda luki w finansowaniu ma na celu określenie poziomu wydatków kwalifikowanych, stanowiącego podstawę ustalenia poziomu dofinansowania.
Z jednej strony gwarantuje to, że projekt będzie miał wystarczające zasoby finansowe na jego realizację, z drugiej zaś pozwala uniknąć przyznania nienależnych korzyści odbiorcy pomocy, czyli finansowania projektu w wysokości wyższej niż jest to konieczne. W celu obliczenia luki w finansowaniu należy odnieść się do przepływów pieniężnych, uwzględniając następujące kategorie zdyskontowanych przepływów pieniężnych: nakłady inwestycyjne projektu, przychody projektu, koszty operacyjne projektu, wartość rezydualna.
Koszty operacyjne
W celu wyliczenia wskaźnika luki w finansowaniu w dochodach uwzględnia się wartość rezydualną, natomiast nakłady inwestycyjne koryguje się o rezerwy na nieprzewidziane wydatki, których nie należy uwzględniać przy wyliczaniu tego wskaźnika. Jeżeli chodzi o koszty operacyjne to przyjmuje się, że są to koszty poniesione w związku z realizacją i eksploatacją inwestycji, w tym koszty zwykłej i nadzwyczajnej eksploatacji, jednak z wyłączeniem amortyzacji i kosztów kapitałowych. Jest to bardzo ważna kwestia, gdyż amortyzacja jako koszt, który nie stanowi wydatku, stanowi bardzo często istotną pozycję wpływającą na zyskowność projektu.
Natomiast wartość rezydualna rozumiana jest jako wartość bieżąca netto majątku w ostatnim roku okresu odniesienia przyjętego do analizy, obliczana jako wartość bieżąca przewidywanych przepływów pieniężnych netto w tych latach gospodarczego życia projektu, które wykraczają poza okres odniesienia. Jednakże wartość rezydualna nie powinna być niższa od wartości netto aktywów projektu dofinansowanego z funduszy UE i związanych z nim inwestycji odtworzeniowych na koniec ostatniego roku okresu odniesienia przyjętego do analizy.
Generowane więc przez projekty przychody będą miały bezpośredni wpływ na poziom dofinansowania z funduszy UE. Dla projektów objętych zasadami „luki finansowej” poziom współfinansowania uzależniony będzie od osiąganych przychodów i generowanych kosztów. Obliczanie poziomu współfinansowania projektów umożliwi efektywniejsze wykorzystanie środków unijnych oraz przestrzeganie jednej z zasad polityki strukturalnej UE, jaką jest zasada dodatkowości.
Stanowi ona , że dla osiągnięcia autentycznego oddziaływania gospodarczego pomoc wspólnotowa ma być jedynie uzupełnieniem środków wydatkowanych przez państwa członkowskie. Oznacza, że pomoc Unii Europejskiej uzupełnia środki zgromadzone na dane działanie przez władze lokalne, regionalne lub krajowe.
Okres kwalifikowalności kosztów
Jednym z warunków zakwalifikowania wydatku do współfinansowania jest poniesienie go w wyznaczonym w przepisach wspólnotowych okresie. Początkiem okresu kwalifikowalności wydatków jest 1 stycznia 2007 r. Końcową datą kwalifikowalności wydatków jest 31 grudnia 2015 r. W przypadku projektów rozpoczętych przed początkową datą kwalifikowalności wydatków, do współfinansowania kwalifikują się jedynie wydatki faktycznie poniesione od tej daty.
Wydatki poniesione wcześniej nie stanowią wydatku kwalifikowanego. Powyższe zasady nie mają zastosowania w przypadku projektów objętych pomocą de minimis, wyłączeniem blokowym (grupowym), programem pomocowym zatwierdzonym przez Komisję Europejską, a także projektów otrzymujących wsparcie w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej oraz projektów współfinansowanych na podstawie zatwierdzonej przez Komisję Europejską pomocy indywidualnej.
W przypadku projektów objętych zasadami pomocy publicznej, które nie dotrzymają określonych warunków, ich wcześniejsze rozpoczęcie może spowodować, że projekt w całości nie będzie kwalifikował się do pomocy z funduszy UE. Pomoc powinna stanowić rzeczywistą zachętę oraz wspierać inwestycje, które w przeciwnym razie nie zostałyby zrealizowane w regionach objętych pomocą, i aby stanowiła ona bodziec do podejmowania nowych rodzajów działalności.
Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) NR 1628/2006 z dnia 24 października 2006 r. rozpoczęcie prac oznacza podjęcie prac budowlanych lub pierwszego prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia urządzeń, z wyłączeniem wstępnych studiów wykonalności. Za rozpoczęcie prac nie będzie również uważane przygotowanie dokumentacji technicznej i kosztorysów inwestorskich.
Wojciech Ptak
Menedżer Departamentu Funduszy Strukturalnych DGA S.A.
Warunki finansowania
Wydatkiem kwalifikującym się do współfinansowania z funduszy EU jest wydatek spełniający łącznie następujące warunki:
* został poniesiony w okresie kwalifikowalności wydatków
* jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa wspólnotowego oraz prawa krajowego
* jest zgodny z postanowieniami programu operacyjnego
* jest zgodny z kategoriami wydatków wynikającymi z postanowień umowy o dofinansowanie projektu
* jest niezbędny do realizacji projektu i został poniesiony w związku z realizacją projektu
* został dokonany w sposób oszczędny, tzn. w oparciu o zasadę dążenia do uzyskania założonych efektów przy jak najniższej kwocie wydatku
* został należycie udokumentowany
* nie podlega wyłączeniom określonym w odpowiednich wytycznych
* nie podlega wyłączeniom ustanowionym przez instytucję zarządzającą programem
Wysokość pomocy dla firm
Krajowa mapa pomocy regionalnej
*Region poziomu NUTS II PL12 Mazowieckie proponuje się objąć odstępstwem określonym w art. 87 ust. 3 lit. a) w całym okresie obejmującym lata 2007 – 2013 z początkowym pułapem pomocy od dnia 1 stycznia 2007 r. na poziomie 40% EDB, a następnie obniżonym do 30% EDB z dniem 1 stycznia 2011 r., z wyjątkiem głównego regionu poziomu NUTS III PL127 Miasto Warszawa, który w całym okresie lat 2007 – 2013 utrzyma pułap pomocy na poziomie 30% EDB. Podwyższonych pułapów dla MSP nie stosuje się w przypadku, gdy prowadzą one działalności transportową.
Źródło:
