Re: Pismo do RPO

Marsh napisał: "Dlaczego sztywna podstawa wymiaru składek została ustalona tylko i wyłącznie dla tej grupy ubezpieczonych?" Czemu tak napisałeś?
Przecież całe pismo jest na temat tego, że tylko prowadzący działalność płacą składki nieuzależnione od dochodu. Prawdę mówiąc, nie rozumiem Twoich wątpliwości - czy mógłbyś je opisać?
Ponieważ dokonałem kilku zmian, wklejam ponownie całe pismo.

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
al. Solidarności 77
00-090 Warszawa

Szanowny Panie Rzeczniku Praw Obywatelskich,

Na podstawie art. 80 Konstytucji RP, w związku z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 2a ust. 1 i ust. 2 pkt 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 1998 r. nr 137, poz. 887, ze zmianami), proszę uprzejmie o zapoznanie się, dokonanie wnikliwej oceny i ewentualnie zaskarżenie do Trybunału Konstytucyjnego artykułu 18 ustęp 8 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej Uosus, jako niezgodnego z przytoczonym artykułem 32 ustęp 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak i artykułem 2a ustęp 1 i ustęp 2 punkt 2 samej Uosus.

Gdyby Pan Rzecznik nie zechciał podjąć odpowiednich kroków w tej sprawie, będę wdzięczny za wyjaśnienie, co należy zrobić, by można zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego przedmiotowy zapis Uosus.


Uzasadnienie:

Osoby prowadzące działalność gospodarczą, jako jedyna grupa wymieniona w art. 6 ust. 1 pkt 5 Uosus, zostały zobowiązane, zapisem art. 18 ust. 8, do naliczania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, od podstawy, której wysokość nie ma żadnego związku z dochodami uzyskiwanymi w wyniku prowadzonej działalności. Podstawa naliczania składek nie ma także powiązania z przychodem, choć Uosus, w zbiorze pojęć zawartych w artykule 4, zawiera ustęp 9, wyraźnie określający jego znaczenie. Jednak jak wynika z zapisów ustawy, nie ma on najmniejszego wpływu na wysokość opłacanych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.

Wszyscy wymienieni w art. 18 ubezpieczeni obliczają i opłacają składki od rzeczywistego, otrzymywanego przez ubezpieczonego: wynagrodzenia, świadczenia, uposażenia, stypendium, zasiłku. Są też wymienieni ubezpieczeni, dla których podstawą jest minimalne wynagrodzenie, ustalane na podstawie odpowiednich przepisów. Natomiast dla prowadzących działalność gospodarczą, i tylko dla tej grupy ubezpieczonych, ustawodawca przewidział podstawę w wysokości 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, wyliczanego i podawanego przez Główny Urząd Statystyczny. Zatem jest to kwota, do obliczenia której wykorzystuje się szereg wskaźników niemających żadnego związku z osobą prowadzącą działalność - osiąganymi przez nią wynikami ekonomicznymi, stratami, zyskami, przychodami, czy dochodami - oraz ulegająca ciągłym zmianom wskutek obliczeń statystycznych.

O ile jest to korzystne dla przedsiębiorców osiągających z działalności dochody znacznie przekraczające ową podstawę, o tyle dla osób, które nie mają możliwości jej osiągnięcia, jest bardzo krzywdzące, gdyż ponoszą one znacznie większe obciążenie finansowe, w stosunku do osiąganych dochodów, niż wszyscy inni, wymienieni w Uosus, ubezpieczeni. Problem ten dotyka zwłaszcza prowadzących działalność jednoosobowo, którzy podjęli ją z konieczności, nie mogąc znaleźć innego zatrudnienia, z różnych względów, głównie bardzo wysokiego bezrobocia. Te osoby mają, szczególnie w ostatnich latach, poważne trudności z opłacaniem tak wyliczonych składek, w wysokości często przekraczającej ich rzeczywiste dochody, co niejednokrotnie zmusza je do likwidacji działalności i ubiegania się o zasiłki lub, w wielu przypadkach, do przejścia do szarej strefy. Nie leży przecież w interesie publicznym uniemożliwianie pracy osobom samozatrudnionym osiągającym niewielki dochód, i utrzymywanie ich na koszt podatników, tylko dlatego że ten dochód nie pozwala im na opłacanie składek na ubezpieczenia w narzuconej przez ustawodawcę wysokości.

Chciałbym też zwrócić uwagę Pana Rzecznika na to, że minimalna podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, dla osób prowadzących działalność gospodarczą (1517,17 zł w marcu, kwietniu i maju 2006 r.), jest na poziomie ponad dwukrotnie wyższym niż wynosi ustawowe najniższe wynagrodzenie (719,28 zł brutto w 2006 r. – w pierwszym roku pracy) dla pracujących w Polsce, a same składki (735,08 zł łącznie z obowiązkową składką na ubezpieczenie zdrowotne, bez składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) na poziomie przewyższającym to wynagrodzenie. Dlaczego sztywna, niezależna od dochodu, podstawa wymiaru składek została ustalona tylko i wyłącznie dla tej grupy ubezpieczonych?

Na koniec pragnę jeszcze poruszyć sprawę niezwiązaną z zapisami Uosus, ale także budzącą wiele kontrowersji - jest kwestia zarówno podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, jak i sposobu jej obliczania. Wszyscy ubezpieczeni, obliczając składkę od kwot wynikających z faktycznie otrzymanych dochodów, odejmują od kwoty brutto wyliczone składki na ubezpieczenia społeczne, a dopiero od tak wyliczonego dochodu obliczana jest składka na ubezpieczenie zdrowotne. Zatem podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest zawsze niższa od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Natomiast osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą opłacać składkę zdrowotną od podstawy znacznie przewyższającej tę, od której oblicza się składki na ubezpieczenia społeczne.

Łączę wyrazy szacunku i pozostaję z nadzieją na pomoc Pana Rzecznika w rozwiązaniu tego problemu, dotykającego coraz większą grupę drobnych przedsiębiorców.