Pytaniem, czy ochrona przedemerytalna i wynikający z niej zakaz wypowiedzenia obejmuje pracownika, któremu umowa na czas określony kończy się przed osiągnięciem wieku emerytalnego - ma zająć się latem Sąd Najwyższy. Dotychczas sądy rozbieżnie rozstrzygały takie sprawy.
W uzasadnieniu pytania zaznaczono, że jego rozstrzygnięcie jest w interesie pracowników i pracodawców, zwłaszcza w związku z pojawiającymi się w orzecznictwie i prawnych opracowaniach odmiennymi interpretacjami zapisów Kodeksu pracy w tej kwestii.
Pytanie, które w kwietniu br. trafiło do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN, sformułował w związku z jedną z rozpoznawanych spraw Sąd Okręgowy w Katowicach. Chodziło o mężczyznę zatrudnionego na czas określony - zgodnie z umową - do 15 listopada 2023 roku. Jednak z końcem marca 2023 roku firma, z zachowaniem miesięcznego wypowiedzenia, zwolniła mężczyznę. Jako powód zwolnienia podano zmniejszoną liczbę zamówień. Tymczasem mężczyzna ten 22 czerwca 2026 roku osiągnie wiek emerytalny, więc - jak wskazywał - w momencie zwolnienia był już w okresie ochrony przedemerytalnej.
Zgodnie bowiem z Kodeksem pracy (art. 39) "pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku".
Bytomski sąd rejonowy uznał powództwo mężczyzny i zasądził wobec niego ponad 21 tys. zł odszkodowania. Firma odwołała się do II instancji, a SO w Katowicach zdecydował się zadać pytanie do SN. "Czy zakaz wypowiedzenia z art. 39 Kodeksu pracy dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony także wówczas, gdy umowę zawarto na okres, który upływa przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego" - głosi to pytanie zarejestrowane w końcu kwietnia w Izbie Pracy SN.
Jak zaznaczył katowicki sąd, w sprawie tej umowa na czas określony także bez wypowiedzenia wygasałaby jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracownika. "Pracodawca nie miał obowiązku zawierania kolejnej umowy o pracę, a okres zatrudnienia nie gwarantował powodowi dopracowania u tego pracodawcy do emerytury. Powstaje zatem pytanie, czy w takiej sytuacji powód był objęty zakazem wypowiedzenia umowy o pracę" - wskazano w uzasadnieniu tego pytania, do którego dotarła PAP.
Sąd rejonowy wydając orzeczenie w sprawie korzystne dla pracownika powołał się na wyrok SN z grudnia 2014 roku. Wówczas SN uznał, że wykładnia przepisu o ochronie przedemerytalnej "nie uprawnia do wprowadzenia dodatkowego warunku, stosowanie do którego ochrona zatrudnienia obejmuje tylko umowy o pracę na czas określony, które zostały zawarte na czas nie krótszy niż pozostały do osiągnięcia wieku emerytalnego".
Jednak firma - składając odwołanie od wyroku I instancji - przywołała inny wyrok SN, z lipca 2011 roku, w którym sąd doszedł do odmiennych wniosków. Uznał wówczas, że w przepisie chodzi o to, aby objęty nim pracownik "mógł bez przeszkód uzyskać uprawnienia emerytalne, bez potrzeby poszukiwania zatrudnienia u innego pracodawcy, ale tylko wówczas, gdy kontynuowanie zatrudnienia u aktualnego pracodawcy pozwoli mu na osiągnięcie wieku emerytalnego oraz na uzyskanie prawa do emerytury".
Katowicki sąd ocenił w uzasadnieniu pytania, że "oba kierunki wykładni wydają się być uprawnione, aczkolwiek w ocenie SO bardziej przekonywująca wykładnia została przedstawiona w wyroku SN z 2014 roku".
W takich sprawach rozbieżne wyroki zapadały także przed sądami powszechnymi.
Jak poinformował PAP zespół prasowy SN w Izbie Pracy wyznaczony został już termin rozpoznania tego zagadnienia. Trzech sędziów tej izby pod przewodnictwem Roberta Stefanickiego ma zająć się pytaniem katowickiego sądu 14 sierpnia br. (PAP)
autor: Marcin Jabłoński
mja/ itm/
