Rośnie liczba transakcji oszukańczych dokonywanych za pomocą kart płatniczych i przelewów. W głównej mierze są to operacje dokonywane w internecie – w przypadku kart bez fizycznego użycia plastiku. I choć skala tych operacji jest coraz większa, to NBP uspokaja. Na tle wszystkich transakcji jest to wciąż niewielki margines.
Narodowy Bank Polski opublikował raport na temat transakcji oszukańczych dokonywanych za pomocą bezgotówkowych instrumentów płatniczych. Nowe dane obejmują ostatnie trzy miesiące ubiegłego roku. Jak wynika z opracowania, liczba tzw. fraudów zwiększyła się w analizowanym okresie aż o 21,6 proc. w porównaniu z III kwartałem 2023 r. Wzrosła także wartość transakcji – w tym przypadku aż o 24,3 proc. NBP podaje, że średnia wartość transakcji oszukańczej w czwartym kwartale 2023 roku wyniosła 1085 zł.
W okresie tym odnotowano transakcje dokonywane za pomocą kart płatniczych i poleceń przelewów. Bank centralny uspokaja, że mimo wzrostu liczby i wartości transakcji oszukańczych ich skala nadal jest niewielka. To jedynie 0,003 proc. liczby i 0,0006 proc. wartości wszystkich operacji realizowanych kartami płatniczymi i poleceniami przelewu.
Polska należy do najbezpieczniejszych krajów
„Biorąc pod uwagę te wskaźniki, Polska jest jednym z liderów w rankingu najbezpieczniejszych krajów w UE pod względem skali oszustw z wykorzystaniem tych instrumentów płatniczych. W maju 2023 r. EBC opublikował krótki raport o transakcjach oszukańczych, który wskazuje na tendencję spadkową transakcji oszukańczych w UE w ostatnich latach” – czytamy w opracowaniu.
Według danych przekazanych przez banki w IV kw. 2023 r. dokonano ponad 86,3 tys. operacji oszukańczych kartami płatniczymi na kwotę prawie 24,9 mln zł, co w porównaniu z III kw. oznacza wzrost liczby takich transakcji o 23,3 proc. i ich wartości o 2,8 proc. Z opracowania wynika, że wpływ na te zmiany miała przede wszystkim rosnąca skala transakcji oszukańczych dokonanych poza Polską kartami wydanymi przez banki krajowe.
Udziały liczby oraz wartości transakcji oszukańczych we wszystkich transakcjach kartami płatniczymi nieznacznie zwiększyły się względem poprzedniego okresu i wyniosły, odpowiednio, 0,003 proc. i 0,008 proc. „Wskaźniki te sugerują, że Polska pozostaje jednym z najbezpieczniejszych krajów w UE pod względem skali oszustw z użyciem kart płatniczych” – czytamy dalej.
Operacje oszukańcze w internecie
Z udostępnionych przez banki danych wynika, że większość transakcji oszukańczych (pod względem ich liczby) przy użyciu kart płatniczych wydanych poza Polską dokonywana jest bez fizycznego udziału karty (CNP – card not present), a więc najprawdopodobniej w internecie (58,2 proc.). Wartość transakcji oszukańczych typu CNP stanowiła 80,5 proc. oraz 86,5 proc. oszukańczych transakcji płatniczych dokonanych kartami wydanymi, odpowiednio, poza Polską oraz w Polsce.
Jeśli chodzi o przelewy, to w czwartym kwartale 2023 roku odnotowano 9 392 oszustw przy użyciu tego instrumentu na łączną kwotę ponad 79,0 mln zł. W porównaniu z poprzedzającym kwartałem nastąpił wzrost liczby (o 7,4 proc.) oraz wartości (o 33,1 proc.) transakcji oszukańczych. Oszustwa przy użyciu polecenia przelewu stanowiły 0,00084 proc. liczby i 0,00047 proc. wartości wszystkich operacji dokonanych tym instrumentem płatniczym.
Z opracowania wynika, że oszustwa te dokonywane były jedynie w środowisku internetowym – za pomocą przeglądarek lub aplikacji. W analizowanym okresie nie zanotowano żadnych transakcji oszukańczych przy użyciu polecenia zapłaty oraz czeków.
Opracowano na podstawie raportu NBP „Informacja o transakcjach oszukańczych dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych w IV kwartale 2023 r.”.
