Zakładanie firmy jest procesem złożonym. Po pierwsze, jednoosobową działalność gospodarczą należy zarejestrować w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Po drugie, każdy przedsiębiorca, który nie jest ubezpieczony z innego tytułu (np. pracy na etacie) ma obowiązek opłacania składek ZUS - na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Nie można zapominać również o podatku dochodowym, który osoba prowadząca firmę opłaca zgodnie w wybraną przez siebie formą opodatkowania.
Składki ZUS zależą od formy opodatkowania
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą muszą opłacać składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Sposób ustalania składki zdrowotnej uzależniony jest od wybranej przez przedsiębiorcę formy opodatkowania. Składka jest ustalana inaczej w przypadku dla jednoosobowych działalności korzystającej z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, a inaczej dla osób stosujących ze stawki liniowej, czy będących „na skali”.
Natomiast wysokość składek na ubezpieczenie społeczne ustalane jest w takim sam sposób, niezależnie od formy opodatkowania.
Zwolnienie ze składek ZUS na pół roku
Polskie przepisy prawa podatkowego przewidują preferencje umożliwiające obniżenie wysokości składek na ubezpieczenia społeczne dla osób, które dopiero rozpoczynają przygodę z prowadzeniem własnego biznesu. Pierwszą z nich jest tzw. ulga na start. Z preferencji mogą skorzystać osoby, które:
- podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy lub ponownie po co najmniej 60 miesiącach kalendarzowych od ostatniego zawieszenia, lub zakończenia działalności gospodarczej,
- nie będą w ramach działalności wykonywać dla byłego pracodawcy tego, co robiły dla niego jako pracownik, w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym.
„Ulga na start” zwalnia z płacenia składek na ubezpieczenie społeczne przez sześć pełnych miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Tutaj pojawia się ważna kwestia. Jeżeli przedsiębiorca zakłada firmę w trakcie miesiąca to nie wlicza tego miesiąca do okresu 6 miesięcy, w trakcie których można korzystać z ulgi na start.
Natomiast osoby fizyczne, które za datę założenia firmy przyjmują pierwszy dzień miesiąca muszą pamiętać, że ten miesiąc wlicza się do sześciu miesięcy, w których mogą korzystać z ulgi. W związku z tym w praktyce mogą "stracić" jeden miesiąc.
Preferencyjne składki ZUS – przykład
Przykładowo odnosząc się do pełnych sześciu miesięcy, zakładając działalność 2 października 2023 r. ze zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne można skorzystać przez siedem miesięcy tj. październik, listopad, grudzień, styczeń, luty, marzec i kwiecień.
Natomiast jeżeli firma zostałby założona 1 października 2023 r. to „ulga na start” obejmuje sześć miesięcy. W naszym przykładzie - bez kwietnia 2024 r., czyli o jeden miesiąc krócej niż przy założeniu działalności w 2 października.
Warto pokreślić, że przedsiębiorcy korzystający z preferencji nie opłacają składek na ubezpieczenie społeczne, ale muszą opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Jej wysokość uzależniona jest od formy opodatkowania.
Firmy na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych
Przedsiębiorcy korzystający z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych płacą składkę zdrowotną w kwocie uzależnionej od wysokości rocznych przychodów. Składka zdrowotna dla każdego z trzech przedziałów ustalana jest na podstawie średniego wynagrodzenia za IV kwartał roku podawanego przez GUS.
|
Składka zdrowotna ZUS – firmy "na ryczałcie" |
|
|---|---|
|
Przychody (zł) |
Składka zdrowotna (%) |
|
poniżej 60 000 |
9% od 60% przeciętnego wynagrodzenia |
|
od 60 000 do 300 000 |
9% od 100% przeciętnego wynagrodzenia |
|
powyżej 300 000 |
9% od 180% przeciętnego wynagrodzenia |
|
Źródło: opracowanie własne |
|
Stawki składki na ubezpieczenie zdrowotne na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych w 2023 roku wynoszą:
- przy przychodach do 60 tys. zł – 376,16 zł miesięcznie,
- przy przychodach pomiędzy 60 000 zł a 300 000 zł – 626,93 zł miesięcznie,
- przy przychodach powyżej 300 000 zł – 1128,48 zł miesięcznie.
Stawka składki na ubezpieczenie zdrowotne zawsze wynosi 9 proc. Zmienia się natomiast podstawa, od której jest ustalana jej wysokość - w zależności od rocznego przychodu.
Firmy opodatkowane według stawki liniowej
Przedsiębiorcy rozliczający się według formuły liniowej opłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4,9 proc. od dochodu. Dochód ustala się poprzez pomniejszenie przychodów o koszty uzyskania przychodu i o zapłacone składki społeczne ZUS, o ile nie zostały uwzględnione w kosztach. Do ustalania kwoty składki zdrowotnej za dany miesiąc pod uwagę bierze się dochód za miesiąc poprzedni.
Warto podkreślić, że wysokość składki zdrowotnej dla firm na podatku liniowym nie może być niższa niż 9 proc. minimalnego wynagrodzenia. Danina liczona dla tej kwoty w 2023 r. wynosi 314,10 zł miesięcznie. Dopiero po przekroczeniu tej wysokości przedsiębiorcy płacą według stawki 4,9 proc.
Firmy na skali podatkowej
Wysokość miesięcznej składki zdrowotnej dla przedsiębiorców zatrudnionych na zasadach ogólnych wynosi 9 proc. od dochodu ustalanego jako różnica przychodów a kosztów uzyskania przychodu i zapłaconymi składkami ZUS. Przy obliczaniu składki zdrowotnej za dany miesiąc bierze się pod uwagę dochód uzyskany w miesiącu poprzednim.
Kwota składki zdrowotnej dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą nie może być niższa niż 9 proc. minimalnego wynagrodzenia. W praktyce oznacza to, że wysokość świadczenia wynosi co najmniej 314,10 zł, nawet jeżeli osiągnięty dochód jest niższy niż minimalna pensja obowiązującą w danym roku.
O czym pamiętać zakładając firmę?
Do rozliczania firmy można wybrać biuro rachunkowe lub księgowość online (takie rozwiązania dostępne są np. w banku). Przedsiębiorcy mogą również samodzielnie prowadzić ewidencję przychodów i kosztów działalności gospodarczej. Również konto firmowe jest istotnym elementem.
