SMART > Poradniki > Rachunki bankowe > Centralna informacja o rachunkach bankowych – może się przydać każdemu

Centralna informacja o rachunkach bankowych – może się przydać każdemu

Zdarza się, że po latach zapominamy o dawnym koncie lub lokacie, a po czyjejś śmierci nie wiemy, w jakim banku przechowywał oszczędności. Właśnie po to powstała Centralna informacja o rachunkach bankowych – system, który porządkuje ten chaos. Dzięki niemu wnioskodawca może jednym ruchem odkryć, gdzie prowadzony był rachunek jego lub bliskiej osoby.

Centralna informacja o rachunkach bankowych – może się przydać każdemu
Spis treści
więcej Ikona strzałki
Wybierz najlepsze konta osobiste

Centralna informacja o rachunkach bankowych - co warto wiedzieć?

Centralna informacja o rachunkach bankowych to narzędzie, które powstało, by ułatwić obywatelom dostęp do informacji o swoich rachunkach bankowych, rachunkach osób zmarłych oraz tzw. rachunkach uśpionych. Dzięki niej wnioskodawca nie musi już wysyłać indywidualnych zapytań do każdego banku z osobna – wystarczy, że złoży wniosek w dowolnym banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK), a w ciągu kilku dni otrzyma zbiorczą informację o tym, gdzie dany rachunek był lub jest prowadzony.

System ten stanowi przykład, jak znowelizowane przepisy ustawy – Prawo bankowe z 2015 roku ułatwiły życie zarówno klientom indywidualnym, jak i instytucjom publicznym. Wprowadzenie Centralnej informacji to również odpowiedź na problem zaginionych środków finansowych – rachunków, do których od lat nie było żadnych dyspozycji, lub kont osób, których posiadacze zmarli, a spadkobiercy nie wiedzą, gdzie szukać oszczędności.

Podstawy prawne prowadzenia Centralnej informacji

Centralna informacja o rachunkach powstała na mocy zmiany ustawy z dnia 9 października 2015 r. – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw. Przepisy te nakładają na banki komercyjne, banki spółdzielcze oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe obowiązek uczestnictwa w systemie. To oznacza, że każda instytucja finansowa prowadząca rachunki bankowe musi umożliwić przekazywanie danych do Centralnej informacji.

W praktyce Centralną informację obsługuje Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR) – podmiot, który od lat świadczy bankom usługi rozliczeniowe i komunikacyjne. To właśnie KIR odpowiada za techniczne funkcjonowanie bazy danych, do której trafiają zapytania o rachunki oraz generowane są zbiorcze raporty.

Czym jest Centralna informacja o rachunkach bankowych?

Centralna informacja o rachunkach to baza danych obejmująca informacje o rachunkach prowadzonych w bankach i SKOK-ach, a także o rachunkach już zamkniętych, rozwiązanych lub nieaktywnych z powodu śmierci posiadacza rachunku albo braku dyspozycji dotyczących rachunku przez 10 lat.

System ma na celu ułatwić odszukanie własnych rachunków bankowych, a także rachunków osób zmarłych, w tym rachunków terminowej lokaty oszczędnościowej, rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych czy rachunków technicznych, które mogły pozostać po produktach bankowych prowadzonych przed laty.

Dzięki temu rozwiązaniu osoba będąca posiadaczem rachunku może w prosty sposób ustalić, gdzie są prowadzone jej konta osobiste, rachunki oszczędnościowe lub rachunki powiązane z kartami kredytowymi. Spadkobiercy natomiast mogą, po stwierdzeniu nabycia spadku, uzyskać informację o rachunkach osób zmarłych i rozpocząć formalności spadkowe.

Kto może złożyć wniosek celem uzyskania informacji?

Prawo do skorzystania z Centralnej informacji o rachunkach osób fizycznych mają różne grupy wnioskodawców.

➡️ Osoby fizyczne

Każda osoba fizyczna może złożyć wniosek o odszukanie własnych rachunków bankowych. To rozwiązanie przydaje się, gdy ktoś zakładał konta wiele lat temu, korzystał z różnych banków, przenosił rachunki osobiste między instytucjami lub po prostu chce upewnić się, że nikt nie otworzył konta na jego dane bez zgody.

➡️ Spadkobiercy

Osoba, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku, może wystąpić o odszukanie rachunków osoby zmarłej. Aby to zrobić, musi przedstawić dokument potwierdzający tytuł prawny do spadku – np. akt poświadczenia dziedziczenia lub prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.

➡️ Organy i instytucje uprawnione

Z Centralnej informacji korzystają również sądy, komornicy, policja, prokuratura i inne organy, które potrzebują danych o rachunkach w toku postępowań. Mogą oni kierować indywidualnym zapytaniem do bazy, uzyskując wskazanie podmiotów, które prowadziły poszukiwane rachunki.

Jak działa system krok po kroku?

Proces korzystania z Centralnej informacji o rachunkach bankowych jest stosunkowo prosty, choć formalny.

Krok 1. Złożenie wniosku

Aby rozpocząć procedurę, należy złożyć wniosek w placówce banku lub SKOK-u. Nie ma znaczenia, czy dana osoba jest klientem tej instytucji – liczy się to, że jest to dowolny bank uczestniczący w systemie.

Bank przyjmuje wniosek, weryfikuje tożsamość, a w przypadku spadkobierców – tytuł prawny do spadku. Następnie przekazuje zapytanie do Krajowej Izby Rozliczeniowej, która zarządza bazą danych i wysyła zapytania do wszystkich instytucji znajdujących się w systemie.

Krok 2. Pozyskanie informacji z banków i SKOK-ów

Każda instytucja finansowa, która prowadziła lub prowadzi rachunek danej osoby, ma obowiązek przekazać odpowiedź. Dotyczy to zarówno banków komercyjnych, banków spółdzielczych, jak i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

Krok 3. Generowanie zbiorczej informacji

Po otrzymaniu odpowiedzi KIR tworzy zbiorczą informację o rachunkach bankowych. Taki dokument zawiera:

  • nazwę instytucji, która prowadziła lub prowadzi rachunek,

  • numer rachunku,

  • informację, czy rachunek jest nadal prowadzony,

  • informację, czy był to rachunek wspólny,

  • dane o umowach rachunku bankowego rozwiązanych lub wygasłych z przyczyn określonych w Prawie bankowym – np. z powodu śmierci posiadacza rachunku lub braku aktywności przez 10 lat.

Warto wiedzieć, że zbiorcza informacja nie zawiera szczegółowych danych, takich jak wysokość salda czy historia transakcji. Te dane można uzyskać dopiero w konkretnym banku, w którym prowadzony był rachunek.

Krok 4. Odbiór raportu

Raport trafia z powrotem do banku lub SKOK-u, w którym złożono wniosek. Wnioskodawca informacji może go odebrać w tej samej placówce lub w inny sposób, jeśli bank to umożliwia (np. pocztą). Po uzyskaniu takiej informacji wnioskodawca może z łatwością uzyskać dodatkowe informacje w banku, który prowadził rachunek.

Jakie rachunki obejmuje Centralna informacja?

Centralna informacja umożliwia dostęp do szerokiego zakresu danych, obejmujących:

✔️ rachunki osobiste i konta oszczędnościowe,

✔️  rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe,

✔️  rachunki terminowej lokaty oszczędnościowej,

✔️  rachunki techniczne, służące do rozliczeń kredytów lub innych produktów bankowych,

✔️  imienne rachunki członka SKOK,

✔️  rachunki uśpione, które od lat nie były używane,

✔️  rachunki osób zmarłych, w tym rozwiązane umowy rachunku bankowego z powodu śmierci posiadacza rachunku.

❌ Nie obejmuje natomiast rachunków maklerskich, kont inwestycyjnych, funduszy czy polis ubezpieczeniowych – te dane nie są objęte zakresem prowadzenia Centralnej informacji.

Koszty i opłaty – ile kosztuje uzyskanie informacji?

Każdy bank lub SKOK pobiera opłatę za wykonanie usługi. Koszt wygenerowania takiej informacji jest różny – wynika z tabeli opłat i prowizji danej instytucji. Przepisy mówią jednak, że opłata nie może być wyższa niż koszt faktyczny, jaki ponosi bank przy przekazywaniu danych.

W praktyce ceny wahają się od kilku do kilkudziesięciu złotych. Warto wcześniej zapytać w placówce właściwego banku o obowiązującą stawkę, aby uniknąć zaskoczenia.

Co dzieje się po uzyskaniu raportu?

Po otrzymaniu zbiorczej informacji wnioskodawca dowiaduje się, w których instytucjach prowadzony był rachunek danej osoby. Następnie może:

📍 zwrócić się do danego banku o udzielenie informacji szczegółowych,

📍  sprawdzić saldo, zamknięcie rachunku lub inne dane,

📍  w przypadku spadkobierców – wystąpić o wypłatę środków po stwierdzeniu nabycia spadku.

W sytuacji, gdy raport wskazuje, że rachunek jest nadal prowadzony, wnioskodawca może od razu przejść do działań spadkowych lub formalności finansowych.

Kiedy rachunek staje się „uśpiony”?

Zgodnie z przepisami Prawa bankowego, rachunek staje się nieaktywny (uśpiony), jeśli przez okres co najmniej 10 lat nie ma na nim żadnych operacji ani dyspozycji. Wtedy bank ma prawo rozwiązać umowę rachunku bankowego. Informacja o takich przypadkach trafia do Centralnej informacji.

Rachunki uśpione mogą dotyczyć zarówno rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych, jak i terminowych lokat oszczędnościowych. Dzięki temu systemowi możliwe jest odzyskanie środków, które w innym przypadku mogłyby zostać zapomniane lub utracone.

Znaczenie systemu w praktyce

Centralna informacja o rachunkach bankowych ma ogromne znaczenie praktyczne:

➡️ dla obywateli – bo pozwala im uporządkować sprawy finansowe i odszukać własne rachunki bankowe sprzed lat,

➡️  dla spadkobierców – bo ułatwia odszukanie rachunków osób zmarłych i umożliwia skuteczne dochodzenie praw do majątku,

➡️ dla banków i instytucji publicznych – bo standaryzuje proces udzielania informacji i upraszcza procedury.

System ma również wymiar etyczny – pozwala uniknąć sytuacji, w której środki finansowe giną w systemie bankowym po śmierci posiadacza rachunku.

Ograniczenia Centralnej informacji

Choć system działa sprawnie, nie obejmuje wszystkich możliwych przypadków. Do głównych ograniczeń należą:

❌ brak możliwości sprawdzenia rachunków maklerskich i biur maklerskich,

❌ konieczność osobistego złożenia wniosku w placówce banku,

❌ brak danych o saldzie rachunku,

❌ różne opłaty w zależności od instytucji,

❌ możliwość, że bank nie posiada już dokumentacji archiwalnej rachunku.

Kto odpowiada za prowadzenie Centralnej informacji?

Za prowadzenie Centralnej informacji o rachunkach odpowiada Krajowa Izba Rozliczeniowa, która świadczy bankom tę usługę na podstawie przepisów prawa. To KIR wysyła zapytania, zbiera odpowiedzi i przygotowuje informacje zbiorcze dla instytucji, w których złożono wnioski.

Jest to zatem system zbudowany przez sektor bankowy, ale działający w interesie obywateli. KIR nie przechowuje środków finansowych, lecz koordynuje przepływ informacji.

Dlaczego warto znać temat rachunków bankowych?

Znajomość działania Centralnej informacji jest przydatna nie tylko w kontekście spadków. Coraz częściej korzystają z niej również osoby prowadzące działalność gospodarczą, które chcą sprawdzić, czy ich rachunki firmowe nadal są aktywne, oraz osoby prywatne pragnące uporządkować historię swoich produktów bankowych.

❗ To także sposób na ochronę przed nadużyciami – sprawdzenie, czy w Twoim imieniu ktoś nie otworzył rachunku w jakiejś instytucji finansowej.

Centralna informacja o rachunkach bankowych (we własnym imieniu lub przez osoby mająće stosowne uprawnienia) dostęp do danych, które dawniej wymagały długotrwałych, kosztownych poszukiwań. Dziś wystarczy jeden wniosek – i kilka dni cierpliwości – by dowiedzieć się, gdzie prowadzone są lub były rachunki bankowe, konta osobiste i rachunki oszczędnościowe osób fizycznych.

Publikacja zawiera linki afiliacyjne.

Firmy, instytucje, bazy

Komentarze

Potwierdź że nie jesteś robotem!
Dziękujemy za zadanie pytania!
Nasi Redaktorzy odpowiedzą tak szybko jak to możliwe a informację o udzieleniu odpowiedzi prześlemy na podany adres e-mail .
Coś poszło nie tak. Prosimy spróbować ponownie później.

Poradniki