Osoba poszkodowana w wypadku bardzo często nie wie, czego może domagać się od ubezpieczyciela sprawcy i jak się zabrać za zgłoszenie roszczeń. Nagle pojawia się przedstawiciel kancelarii odszkodowawczej i proponuje, że wszystkim się zajmie. Jaką pewność może mieć poszkodowany, że firma uzyska dla niego odpowiednie odszkodowanie, skoro nad kancelariami nie ma żadnego nadzoru?
Działalność kancelarii odszkodowawczych, w przeciwieństwie do innych profesji związanych z ubezpieczeniami, nie jest uregulowana w przepisach polskiego prawa. Aby zostać agentem ubezpieczeniowym i sprzedawać polisy, trzeba zdać egzamin i uzyskać licencję KNF.
Do reprezentowania klientów przed sądem potrzebne są studia prawnicze i uprawnienia adwokackie lub radcowskie. A taki doradca odszkodowawczy, aby dochodzić odszkodowań w imieniu swoich klientów, nie musi mieć żadnych kwalifikacji - wystarczy że założy zwykłą działalność gospodarczą i uzyska od poszkodowanego pełnomocnictwo do dochodzenia roszczeń - i już może inkasować prowizję od wywalczonych kwot. Ta nierównowaga jest solą w oku ubezpieczeniowców i prawników, którzy postulują, aby kancelarie odszkodowawcze zostały wreszcie objęte regulacjami.
ReklamaZawód: doradca do spraw odszkodowań
Dzięki staraniom samych kancelarii odszkodowawczych zrzeszonych w samorządach takich jak Polska Izba Doradców i Pośredników Odszkodowawczych zawód "doradca do spraw odszkodowań" został wpisany w 2014 roku do Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy.
Doradca do spraw odszkodowań (kod 261909) - zajmuje się kompleksową obsługą klientów w zakresie spraw odszkodowawczych; udziela klientom porad, opinii i wyjaśnień oraz pomocy w dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych; sporządza i prowadzi dokumentację niezbędną do prowadzenia sprawy odszkodowawczej; występuje w imieniu i na rzecz klientów do firm ubezpieczeniowych; współpracuje z agencjami ubezpieczeniowymi oraz kancelariami prawnymi prowadzącymi sprawy o odszkodowanie.
W Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007) jest podklasa 66.21.Z - Działalność związana z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat - która obejmuje m. in. dochodzenie roszczeń odszkodowawczych. Działalność ta jest wyraźnie oddzielona od działalności brokerskiej (brokerzy również mogą dochodzić roszczeń w imieniu klientów) i od działalności prawniczej.
Sami pracownicy kancelarii odszkodowawczych wyróżniają dwa rodzaje swojej działalności:
-
doradca odszkodowawczy - to pracownik merytoryczny", odpowiednik likwidatora w zakładzie ubezpieczeń. Określa metody postępowania w danej sprawie, zgłasza roszczenia do ubezpieczyciela, pisze pisma odwoławcze i skargi.
-
pośrednik odszkodowawczy, czyli odpowiednik agenta ubezpieczeniowego. Znajduje i pozyskuje klientów, przedstawia im ofertę firmy, kompletuje dokumenty szkodowe, utrzymuje stały kontakt z klientem.
Oprócz tego firmy odszkodowawcze coraz częściej zatrudniają prawników lub wchodzą we współpracę z kancelariami prawnymi, aby móc zagwarantować klientom pełną obsługę na etapie likwidacyjnym a także później, w postępowaniu sądowym.
Regulacja czy deregulacja?
Postulaty uregulowania działalności firm odszkodowawczych spotykają się z tendencją wręcz przeciwną, czyli dążeniem do deregulacji zawodów. Dlatego pomimo że niektóre kancelarie są gotowe i otwarte na poddanie się regulacjom, w najbliższym czasie może nie być klimatu" do uchwalenia odpowiednich przepisów.
Przedstawiciele kancelarii, co zrozumiałe, nie chcą, aby dostęp do ich zawodu był regulowany i uzależniony od zdawania egzaminów i uzyskiwania uprawnień. - W ocenie naszej Izby właściwe egzekwowanie obowiązujących regulacji prawnych może zapewnić odpowiednią ochronę konsumentów w relacjach z doradcami odszkodowawczymi. Jednocześnie podmioty obsługujące 50% klientów podlegają nadzorowi KNF jako spółki giełdowe.- mówi Justyna Halaś, Dyrektor Biura PIDiPO.
Specjaliści z Biura Rzecznika Ubezpieczonych są przeciwnego zdania i uważają, że konieczne jest zarówno uregulowanie samego dostępu do zawodu doradcy odszkodowawczego jak i objęcie tej działalności nadzorem i określenie zasad jej wykonywania. - Nie kwestionujemy co zasady racji bytu tych podmiotów, które już mocno wrosły w rynek ubezpieczeniowy, stając się na nim liczącym się graczem. Uważamy jednak, iż dla bezpieczeństwa klientów korzystających z usług tych podmiotów należy tę działalność ująć w ogólne ramy prawne- mówi Krystyna Krawczyk, Dyrektor Biura Rzecznika Ubezpieczonych i wymienia przykładowe kwestie wymagające regulacji ustawowej:
-
wprowadzenie reglamentacji tej działalności wraz z systemem weryfikacji umiejętności osób, które prowadzą czy zamierzają prowadzić tego typu działalność,
-
nadzór ze strony organów Państwa, które weryfikowałyby przygotowanie i rękojmię prowadzenia tej działalności oraz prowadziłyby ogólnie dostępny rejestr podmiotów,
-
ograniczenie dowolności w kształtowaniu wysokości wynagrodzeń,
-
nałożenie na te podmioty obowiązków informacyjnych w zakresie praw przysługujących konsumentom, w szczególności o przysługujących uprawnieniach i roszczeniach,
-
ustanowienie instrumentu mającego zapewnić konsumentowi naprawienie szkody - w przypadku błędu kancelarii.
-Najwyższy czas, by kwestię działalności kancelarii i doradców odszkodowawczych przestać zamiatać pod dywan i podjąć prace legislacyjne nad odpowiednią ustawą regulującą ich działalność. Można przypuszczać, iż koniec kadencji Sejmu RP nie jest najszczęśliwszym terminem - ale kiedyś przecież trzeba zacząć, nie bacząc na wieczne trudności i przeszkody- dodaje Krystyna Krawczyk.
Mec. Andrzej Chróścicki na konferencji zorganizowanej przez izby pośredników Kancelarie odszkodowawcze jako uczestnicy rynku ubezpieczeniowego - wczoraj, dziś i jutro" zaprezentował projekt ustawy o doradztwie odszkodowawczym, który zakłada określenie zasad świadczenia tego typu usług, a także zasad nadzoru nad kancelariami.
Ekspert, podobnie jak wielu przedstawicieli firm odszkodowawczych, postuluje, aby działalność odszkodowawcza była objęta nadzorem finansowym, czyli podlegała Ministerstwu Finansów i KNF. Projekt zakłada obowiązkową przynależność każdego doradcy do samorządu branżowego, czyli Krajowej Izby Doradców Odszkodowawczych. Samorząd ten miałby również przeprowadzać egzaminy na doradców i prowadzić ich rejestr. Osoby dochodzące odszkodowań podlegałyby obowiązkowemu ubezpieczeniu OC z tytułu wykonywanej działalności.
Zasługi i grzechy kancelarii odszkodowawczych
Firmy odszkodowawcze pojawiły się na polskim rynku w odpowiedzi na praktykę zaniżania odszkodowań przez ubezpieczycieli. Można powiedzieć, że same towarzystwa ubezpieczeniowe wytworzyły branżę odszkodowawczą, która "żeruje" na ich decyzjach. Nieprawidłowa likwidacja szkód, czyli po prostu zaniżanie odszkodowań, wynika z wojny cenowej w ubezpieczeniach OC, którą ubezpieczyciele prowadzą od wielu lat. Gdy ceny polis nie są odpowiednie do ryzyka, firmy ubezpieczeniowe zbierają za mało składki, a później próbują zaoszczędzić na odszkodowaniach. Przekonanie o tym, że ubezpieczyciele "oszukują" rozpowszechniło się tak bardzo, że w wynikach Światowego badania klientów firm ubezpieczeniowych firmy doradczej EY w rankingu zaufania zakłady ubezpieczeń znalazły się na szarym końcu, razem z koncernami farmaceutycznymi a za bankami.
Dodatkowo rozwój firm odszkodowawczych wspomaga niska świadomość ubezpieczeniowa Polaków. Magdalena Barcicka, dyrektor biura TUW TUW" na wspomnianej już konferencji wskazała, że konsumenci zgłaszają coraz więcej coraz wyższych roszczeń, ale w dalszym ciągu nie znają swoich praw. Przeciętny Kowalski, który doznał poważnych obrażeń ciała w wypadku, nie jest w stanie określić i udokumentować swoich roszczeń. Działalność kancelarii odszkodowawczych doprowadziła do poprawy jakości likwidacji szkód. Magdalena Barcicka zauważyła, że jeszcze 10 lat temu wypłata kwoty bezspornej była rzadkością, teraz jest regułą.
Choć kancelarie odszkodowawcze niewątpliwie pomagają poszkodowanym dochodzić roszczeń, to jednak w ich działaniu wciąż można spotkać następujące nieprawidłowości:
-
przypadki niewypłacalności firm odszkodowawczych,
-
kredytowanie działalności na świadczeniach poszkodowanych,
-
wysokość pobieranego wynagrodzenia wyczerpująca znamiona wyzysku,
-
skłonność do zawierania szybkich, nieprzemyślanych ugód,
-
stosowanie w umowach postanowień rażąco naruszających interesy konsumenta,
-
agresywna i czasami nieetyczna akwizycja.
- Spotkałam się z przypadkiem, gdy przedstawiciel firmy odszkodowawczej dotarł do osoby po poważnym wypadku, w sytuacji, kiedy poszkodowany i jego rodzina byli w szoku i nie byli w stanie podejmować racjonalnych decyzji. Zawarto umowę, która zakładała oddanie 1/4 wszystkich świadczeń firmie odszkodowawczej. Poszkodowany był nieprzytomny i nie mógł sam się podpisać, więc pracownicy kancelarii wzięli odcisk jego palca jako potwierdzenie, a potem przekonywali, że tej umowy nie da się unieważnić - opowiada Edyta Skórka z porównywarki ubezpieczeń mfind.
W ostatnich latach nastąpił dynamiczny rozwój i profesjonalizacja branży odszkodowawczej. Firmy odszkodowawcze zajmują się już nie tylko dochodzeniem odszkodowań z ubezpieczenia komunikacyjnego OC, ale coraz częściej podejmują się również spraw związanych z błędami medycznymi czy odzyskiwaniem opłat likwidacyjnych z ubezpieczeń inwestycyjnych, popularnie zwanych polisolokatami. Klientami takich firm są często ludzie poszkodowani w wypadkach, którzy doznali ciężkich uszczerbków na zdrowiu lub stracili kogoś bliskiego. Takie osoby powinny móc liczyć nie tylko na godziwe odszkodowanie, ale też na profesjonalną obsługę ze strony kancelarii.
Dominika Grabek
