Z zaprezentowanego przez Instytut Energetyki Odnawialnej raportu „Rynek fotowoltaiki w Polsce” wynika, że sektor ten rozwijał się w 2024 r. równie prężnie jak rok wcześniej, utrzymując czołową pozycję wśród wszystkich innych OZE, jeśli chodzi o tempo rozwoju i nowe moce zainstalowane.
Na tle innych krajów Unii Europejskiej Polska zajęła 5. miejsce pod względem przyrostu mocy PV w 2024 roku i umocniła się na 6. miejscu pod względem skumulowanej mocy zainstalowanej, daleko wyprzedzając kolejne kraje z TOP10.
Zdaniem Grzegorza Wiśniewskiego, prezesa IEO nie sprawdziły się zapowiedzi wieszczące załamanie rynku energetyki solarnej.
- Polska fotowoltaika na koniec roku 2024 osiągnęła moc zainstalowaną 21,157 GW, a 21,994 GW na koniec pierwszego kwartału 2025 roku (wzrost o 637 MW, nieco niższy niż w 2024 roku). Przyrost nowych mocy w wartościach bezwzględnych był podobny, jak w roku 2022 i wynosił ok. 4,1 GW, ale niższy od rekordowego w 2023 roku – ponad 4,6 GW – mówił Wiśniewski, prezentując raport.
Struktura rynku uległa wyraźniej zmianie. Udział mikroinstalcji (< 50 kW) spadł z 64% na koniec 2024 roku do 60% na koniec I kw. 2025 roku i odpowiednio małych instalacji (50-1000 kW) z 25,1% do 21,9%. Wzrósł za to zdecydowanie w tym okresie dział farm PV (> 1 MW) z 11% do 20%.
Dla inwestorów w duże farmy PV był to rekordowy rok. W 2024 roku przyłączono do sieci niemal 2,4 GW dużych farm PV (149% dynamiki wzrostu względem 113% w roku poprzednim).
Wzrosły wyraźnie udziały energii z PV w bilansach zużycia energii z OZE (do 38,5%), energii elektrycznej (do 10,6%) oraz w całkowitym zużyciu paliw i energii (do 2,2%).
Prezes Instytutu zwracał uwagę, że co prawda rynek rośnie, ale przychody branży PV i proste rezerwy rozwojowe się wyczerpują, a nowe modele działania dopiero się tworzą.
W 2024 roku udział PV w zapotrzebowaniu na energię elektryczną w UE (10,6%) był niższy niż w Polsce, ale udział PV w niemieckim systemie energetycznym był wyższy (13,7%). Fotowoltaika i energetyka wiatrowa łącznie osiągały 23,5% udziału w zużyciu energii elektrycznej w Polsce w 2024 roku (wzrost o 3 p.p. w stosunku do 2023 roku), co znalazło odbicie w skali tzw. redysponowań.
Grzegorz Wiśniewski prezentując raport zwracał uwagę, że ograniczenia generacji farm fotowoltaicznych nie są już zjawiskiem nowym czy przejściowym. - Curtailmenty PV obecne są w polskim systemie elektroenergetycznym od ponad dwóch lat, jednak dane z lat 2024 i 2025 wyraźnie pokazują, że mechanizm redysponowania źródeł OZE stał się regularnym narzędziem bilansowania systemu, a nie incydentalnym środkiem awaryjnym. Skala i częstotliwość ograniczeń fotowoltaiki rosną z miesiąca na miesiąc, a Polska dołącza do grona krajów, w których nadmiar mocy z PV w krajowym systemie energetycznym stanowi realne wyzwanie operacyjne – mówił prezes IEO.
Już przez pierwsze pół roku 2025 roku (do połowy czerwca) operator systemu przesyłowego zredukował około 600 GWh energii z PV. Porównując ten sam okres z 2024 roku, stanowi to przyrost blisko 34%
Problem tzw. redysponowań nierynkowych farm PV nakłada się na dodatkowy problem niskich cen energii w okresach nie tylko trwania curtailmentów, ale też w innych okresach, w szczególności przed i po redysponowaniu – czytamy w raporcie. - Ceny profilu PV na rynku energii spadają nie tylko w stosunku do średniej ceny energii (indeks RDN), ale też w stosunku do cen energii godzinnych i miesięcznych z wiatru (TGeWIATRm). W efekcie spada tempo rozwoju nowych inwestycji, co może zagrozić realizacji celów transformacji energetycznej, w tym dalszego obniżania cen energii. Od końca 2024 roku daje się zauważyć spadek tempa pozyskiwania nowych pozwoleń na budowę – zwracają uwagę autorzy raportu.
Kluczowe rekomendacje raportu „Rynek fotowoltaiki w Polsce 2025”:
- Łączenie rozwoju sektorów PV i ciepłownictwa jako elastycznego odbiorcy energii słonecznej,
- Dynamiczne taryfy dla wszystkich odbiorców energii i zmiana filozofii pobierania opłat dystrybucyjnych, aby zachęcić odbiorców do korzystania z najtańszej energii nadwyżkowej,
- Dostosowanie do potrzeb rozwoju OZE (PV) instytucji cable pooling i linii bezpośredniej,
- Inwestycje w hybrydy PV z farmami wiatrowymi i magazynami bateryjnymi.
Autorzy raportu podkreślają potrzebę zmian w systemie regulacyjnym i wzywają do tworzenia nowego modelu rynku energii oraz proponują zmiany w systemie taryfowym, aby zbliżyć odbiorców taniej i czystej energii do wytwórców energii z PV.
Raport do bezpłatnego pobrania w wersji elektronicznej znajduj się na stronie ieo.pl/raporty
