Finanse w spódnicy: Jak kobiety w Polsce radzą sobie z pieniędzmi?

Raporty takie jak "European Consumer Payment Report" firmy Intrum, "Finansowy portret Polek" Velo Banku czy analiza "Biznes na wysokich obcasach" Polskiego Instytutu Ekonomicznego, a także badanie przeprowadzone przez firmę Mastercard, dostarczają cennych danych na temat stosunku kobiet do finansów w Polsce. 

Poniżej przedstawimy szczegóły tego, jak dzisiaj wygląda stosunek kobiet do finansów, pieniędzy, zarobków i poczucia bezpieczeństwa, jakie one im dają. 

Przeczytaj także: Skąd wziąć pieniądze? 

Obawy finansowe kobiet

W dzisiejszych, niepewnych czasach obawy finansowe dotykają wielu osób, jednak badania pokazują, że kobiety w Polsce w szczególności odczuwają zwiększony niepokój związany z ich sytuacją finansową. Jak wykazało badanie Intrum, ponad 90 proc. kobiet ma świadomość wzrostu cen i  wyraża poważne obawy inflacją,  a 60 proc. z nich martwi się, że straci pracę. Co więcej, jedna trzecia kobiet (32%), w porównaniu do zaledwie 18% mężczyzn, zgłasza, że ich obecna sytuacja finansowa jest znacznie gorsza niż była rok temu. 

Natomiast badanie przeprowadzone przez Mastercard ujawnia, że 37% kobiet jest zdania, iż dysproporcje płacowe mają negatywny wpływ na ich sytuację ekonomiczną. Dodatkowo tylko 29% ankietowanych kobiet sądzi, że ich pracodawcy wdrażają polityki sprzyjające ich finansowemu dobrobytowi, na przykład przez wprowadzenie równości wynagrodzeń.

Zobaczmy co ma dużo większy wpływ na negatywny nastrój kobiet. Trzy czwarte kobiet (75%) postrzega wzrost opłat za usługi jako czynnik negatywnie wpływający na ich samopoczucie, co stanowi wyraźnie większy odsetek niż w przypadku mężczyzn (64%). Z drugiej jednak strony co piąty mężczyzna przyznaje, że nie orientuje się, jakie ma długi. Wśród kobiet odsetek ten wynosi 14%. 

Kończąc to wstępne podsumowanie, jedynie 15% Polek przyznało, że ma całkowitą kontrolę i sprawczość finansową, a 57% osiągnęło ten status „w pewnym stopniu”. 

Co Polki robią z pieniędzmi?

Dostępne dane pokazują, że zachowania kobiet w Polsce charakteryzują się ostrożnością i dążeniem do stabilności. 

Dane zgromadzone przez Velo Bank pokazują, że kobiety w Polsce częściej niż mężczyźni gromadzą środki finansowe na rachunkach bankowych, utrzymując saldo powyżej 1 tys. zł na koncie oszczędnościowym (39% kobiet wobec 35% mężczyzn) oraz na lokatach (18% kobiet wobec 16% mężczyzn). Choć różnica nie jest aż tak zasadnicza. Równocześnie, są one mniej skłonne do korzystania z produktów kredytowych, takich jak pożyczki, karty kredytowe czy limity na kontach. 

Odnośnie oceny swojej sytuacji finansowej, blisko jedna na trzy Polki (32%) stwierdza, że ich wydatki miesięczne równają się zarobkom, co uniemożliwia im oszczędzanie, inwestowanie lub wydawanie pieniędzy na cele inne niż podstawowe potrzeby. Z kolei jedna na pięć ankietowanych (21%) odczuwa dostateczną stabilność finansową, by nie martwić się o swoje finanse. Jednak 43% kobiet w Polsce sceptycznie podchodzi do możliwości osiągnięcia finansowego dobrobytu w przyszłości. 

Kiedy natomiast kobiety czują, że wszystko jest w porządku?
Dla 37% kobiet w Polsce finansowa stabilność oznacza możliwość większego skupienia się na życiu rodzinnym niż na sprawach finansowych. 28% ankietowanych uważa, że jest to brak stresu przy weryfikacji salda na koncie bankowym, natomiast dla 27% to swoboda korzystania z doświadczeń takich jak koncerty, spotkania towarzyskie, podróże czy wyjścia do restauracji bez martwienia się o koszty. 

43% kobiet zaznacza, że nie czują się pewnie, podejmując decyzje dotyczące finansów, a 56% z nich unika ryzyka w kwestiach pieniężnych. Blisko jedna na trzy (32%) przyznaje, że kwestie finansowe przytłaczają ją, natomiast 30% doświadcza stresu i zaniepokojenia na myśl o finansach.

Z kolei kobiety automatyzują swoje procesy. Częściej niż mężczyźni zlecają polecenia zapłaty w bankach, ale za to dużo rzadziej korzystają z bankomatów (62 proc. kobiet i 73 proc. mężczyzn). 

Ostatnia rzecz jest już dużo bardziej oczywista. Kobiety wydają średnio 45% więcej na produkty związane z urodą, 40% więcej na ubrania oraz 18% więcej na zdrowie. Mężczyźni natomiast przeznaczają wyższe kwoty na samochód (ok. 74%), podróże (61%) i remonty (ok. 30%). 

Czy Polki są przedsiębiorcze? 

Teraz czekają nas dwie ciekawe informacje. Analiza Polskiego Instytutu Ekonomicznego wskazuje, że kobiety w Polsce wciąż rzadziej niż mężczyźni, ale jednocześnie częściej niż płeć piękna w Unii Europejskiej, decydują się na zakładanie własnych działalności gospodarczych. 

W końcu 2023 roku kobiety były właścicielkami 34% wszystkich jednoosobowych działalności gospodarczych w Polsce. Jest to wynik wyższy niż średnia unijna, gdzie na własną firmę decyduje się 10% pracujących kobiet. 

Inny ciekawy fakt niesie za sobą poniższy wykres:

Z drugiej jednak strony widać, że są one statystycznie mniej pewne siebie i swoich umiejętności. 47% mężczyzn zapowiedziało, że zgłosi się w obecnym roku po podwyżkę. Tę samą deklarację podjęło 36% kobiet. Zgodnie z raportem Mastercard, 43% kobiet w Polsce wyraża brak pewności siebie w podejmowaniu decyzji finansowych. 

Z kim kobiety rozmawiają o pieniądzach?

Mimo że kwestie finansowe są istotnym elementem codziennego życia, dla wielu kobiet w Polsce rozmowy na temat pieniędzy wciąż pozostają tematem tabu. Według badań, 45% kobiet przyznaje, że otwarte rozmowy o pieniądzach nie są powszechne w ich otoczeniu. 

Poczucie krępującej natury dyskusji o finansach jest silniejsze wśród kobiet niż mężczyzn. To, że 31% kobiet obawia się bycia źle odebranymi podczas rozmów o własnej sytuacji finansowej, a 17% uważa, że rozmowy te są niezręczne, podkreśla potrzebę zmiany społecznych norm i postaw w zakresie komunikacji finansowej. 

Raport wskazuje również, że kobiety, poszukując porady finansowej, najczęściej zwracają się do doradców finansowych (57%). Następne z kolei są dla nich matki (22%) oraz przyjaciółki i koleżanki (17%). 

Podsumowując, obraz finansowy kobiet w Polsce jest zarówno złożony, jak i momentami nieoczywisty. Pomimo że dotknęliśmy jedynie części dostępnych danych i pokazane zachowania mają jedynie znaczenie statystyczne. 

Z pewnością jednak, z jednej strony potwierdza się skłonności większości z nich do ostrożniejszego postępowania z pieniędzmi, ale też pokazuje daleko idącą ambicję w postępowaniu. Co może się ze sobą kłócić, a może bardzo uzupełniać. Ostateczne wnioski na temat całości obrazu niech jednak każdy wyciągnie sam.