ODMOWA ZAWIESZENIA PRZEZ SĄD SPŁATY RAT KREDYTU INDEKSOWANEGO DO CHF

ODMOWA ZAWIESZENIA PRZEZ SĄD SPŁATY RAT KREDYTU INDEKSOWANEGO DO CHF

https://comparic.pl/tsue-odmowa-zawieszenia-przez-sad-splaty-rat-kredytu-indeksowanego-do-chf-moze-naruszac-prawo-unii/

TSUE: Odmowa zawieszenia przez sąd spłaty rat kredytu indeksowanego do CHF może naruszać prawo Unii.

https://comparic.pl/tsue-odmowa-zawieszenia-przez-sad-splaty-rat-kredytu-indeksowanego-do-chf-moze-naruszac-prawo-unii/

Odmowa zawieszenia przez sąd spłaty rat kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF może naruszać prawo Unii, uznał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Sprawa – zainicjowana pytaniem prejudycjalnym Sądu Okręgowego w Warszawie – dotyczy wykładni dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich w kontekście stosowania środków tymczasowych polegających na zawieszeniu spłaty kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF.

Przed Sądem Okręgowym w Warszawie konsumenci domagają się stwierdzenia nieważności umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF ze względu na zawarte w tej umowie niedozwolone postanowienia oraz zasądzenia od banku kwoty rat miesięcznych, które uiścili do dnia wytoczenia powództwa wraz z odsetkami za opóźnienie. Jednocześnie wystąpili z wnioskiem o zastosowanie środków tymczasowych na czas trwania postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności umowy. W ramach tego wniosku zażądali, między innymi, wstrzymania obowiązku spłaty comiesięcznych rat hipoteki.

Wniosek został oddalony w pierwszej instancji ze względu na brak interesu prawnego. W ocenie sądu konsumenci nie wykazali, że nieprzyznanie żądanych środków tymczasowych uniemożliwi lub znacząco utrudni im wykonanie wyroku, który ma zapaść w postępowaniu dotyczącym nieważności umowy. Sąd rozpoznający zażalenie konsumentów na tę odmowę powziął wątpliwość co do wykładni prawa Unii i wystąpił do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym. W pytaniu tym wyjaśnił, że sądy krajowe, z uwagi na dominującą wykładnię pojęcia “interesu prawnego”, rzadko uwzględniają wnioski konsumentów o zastosowanie środków tymczasowych w okolicznościach takich jak rozpatrywane w niniejszej sprawie.

Tymczasem, według polskich zasad proceduralnych, konsument może żądać od banku zwrotu jedynie kwot zapłaconych do dnia złożenia pozwu o stwierdzenie nieważności umowy. W przypadku braku zawiedzenia spłaty rat na początku tego postępowania konsument byłby zmuszony wszcząć przeciwko bankowi nowe postępowanie, którego przedmiotem byłby zwrot rat spłaconych w okresie między rozpoczęciem a zakończeniem tego postępowania. Zdaniem sądu, taka sytuacja stawia konsumenta w niekorzystnej sytuacji i narusza effet utile dyrektywy 93/13.

Trybunał Sprawiedliwości przypomniał, że ochrona zagwarantowana konsumentom przez dyrektywę 93/13 wymaga, aby sąd krajowy miał możliwość zarządzenia odpowiedniego środka tymczasowego, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia w przedmiocie nieuczciwego charakteru warunków umownych. W ocenie Trybunału, odmowa zawieszenia spłaty rat kredytu w ramach środków tymczasowych, może uczynić, przynajmniej w części, nieskutecznym ostateczne orzeczenie do co nieważności umowy.

Orzeczenie to nie prowadziłoby bowiem do przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej, w jakiej konsument znajdowałby się w braku nieuczciwej klauzuli, skoro następnie musiałby on wystąpić z kolejnym powództwem o zapłatę kwot uiszczonych, w toku pierwszego procesu na podstawie unieważnionej umowy. Innymi słowy, skutek restytucyjny wyroku stwierdzającego nieważność umowy nie zostałby w pełni osiągnięty.

Doszłoby w ten sposób do ograniczenia skuteczności ochrony przewidzianej w dyrektywie 93/13.

Zdaniem Trybunału zawieszenie spłaty rat wydaje się tym bardziej konieczne, gdy konsument wypłacił bankowi kwotę wyższą od kwoty pożyczonej jeszcze przed wszczęciem postępowania.

Przy braku zarządzenia środka tymczasowego przedłużające się postępowanie sądowe doprowadzi do pogorszenia sytuacji finansowej konsumenta do tego stopnia, że nie będzie on miał już możliwości wszczęcia niezbędnych działań w celu zwrotu kwot, do których ma prawo na podstawie unieważnionej umowy.

W ocenie TSUE zwiększyłoby to także ryzyko, że konsument nie będzie w stanie spłacać kredytu, co z kolei mogłoby skłonić bank do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie umowy kredytu, która może zostać unieważniona.

W konsekwencji Trybunał stwierdził, że przepisy dyrektywy 93/13 stoją na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym sąd krajowy może oddalić złożony przez konsumenta o zawieszenie spłaty rat miesięcznych kredytu, do czasu ostatecznego unieważnienia zawartej przez konsumenta umowy z powodu nieuczciwych warunków.

Trybunał zastrzegł jednak, że orzecznictwo krajowe może zostać uznane za niezgodne z prawem Unii wtedy, gdy sąd krajowy stwierdzi, iż zarządzenie zawieszenia spłat jest konieczne w celu zagwarantowania pełnej skuteczności przyszłego ostatecznego orzeczenia.

Z jednej strony, sąd musi dysponować wystarczającymi wskazówkami co do nieuczciwego charakteru warunków umownych, w związku z czym jest prawdopodobne, że dana umowa kredytu jest nieważna lub przynajmniej będzie musiał zostać zasądzony zainteresowanemu konsumentowi zwrot miesięcznych rat należnych z tytułu tej umowy. Z drugiej strony, do sądu tego należy ustalenie czy zawieszenie obowiązku spłaty rat miesięcznych na czas trwania postępowania jest konieczne dla zapewnienia przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej, jaka istniałaby w braku tego warunku albo tych warunków.