Witam

Jako ?e moja analiza konfliktu koncesyjnego na linii Prairie Mining vs. Pa?stwo Polskie zosta?a ju? tutaj wklejona bez podania ?ród?a, bez przypisów (które s? istotne), a co najwa?niejsze bez podania mnie jako autora, pozwol? sobie utworzy? swój autorski w?tek. ?atwiej mi si? b?dzie odnosi? do moich przemy?le? w swoim w?tku, co chyba oczywiste. Po?wi?ci?em sporo czasu na research w tym temacie, by rozezna? szanse Prairie w tym arbitra?u i móc racjonalnie zdecydowa? o zainwestowaniu swoich pieni?dzy w t? spó?k?.

Oryginaln? publikacj? znajdziecie na facebooku. Niestety Bankier nie pozwala wklei? linka w ca?o?ci, dlatego do adresu facebook com musicie doklei? sobie poni?szy link:
/permalink.php?story_fbid=1266633043700793&id=100010623280927

Poni?ej wklej? jeszcze wi?kszo?? tekstu, tym razem sformatowanego w akapity, bo bez nich jest to nie do przeczytania.
Kto? pyta? o tl:dr - ka?dy z projektów jest w tek?cie krótko podsumowany z osobna, a na ko?cu znajduje si? podsumowanie ogólne.
W splagiatowanym w?tku kto? pos?dzi? mnie o naganianie, bo nikt nie pisze czego? takiego bezinteresownie. Ja napisa?em, bo sprawa jest tak wielow?tkowa i skomplikowana, ?e bez spisania tego nie pouk?ada?bym sobie tego w g?owie. I nie odtworzy?bym tego, gdybym zacz?? traci? wiar? w swoj? inwestycj? - a tak to mog? do tej analizy wróci? i znów wierz? w powodzenie. Z reszt? szkoda mi te? by?o zachowywa? to tylko dla siebie.

Jeszcze krótko o mnie. Jestem in?ynierem górnikiem od  prawie 10 lat zwi?zanym z przemys?em wydobywczym, pocz?tkowo jako student, potem pracuj?c na kopalni najpierw jako sta?ysta, nast?pnie sztygar, obecnie nadsztygar. Pomimo ?e w pracy zajmuj? si? in?ynieri? strzelnicz?, to mam szerokie spektrum zainteresowa? bran?owych, jak chocia?by aspekty ?rodowiskowe i prawne dzia?alno?ci górniczej. Cz?sto przygl?dam si? konfliktom surowcowym pomi?dzy przedsi?biorcami górniczymi zamierzaj?cymi zbudowa? nowe kopalnie a lokalnymi spo?eczno?ciami wspieranymi przez ekologów. Udziela?em si? kiedy? m.in. na stronie "W Obronie Polesie", która sprzeciwia?a si? budowie Jana Karskiego kiedy by?y jeszcze na to szanse. Kiedy dowiedzia?em si? o arbitra?u postanowi?em zg??bi? ten temat, upatruj?c w tym potencja? na dobr? inwestycj?. Wspieram dzia?alno?? obywatelskich ruchów maj?cych na celu obron? polskich zasobów naturalnych - opracowanie napisa?em równie? z my?l? o nich, ?eby byli przygotowani merytorycznie do afery jaka wybuchnie kiedy Prairie moim zdaniem wygra, ?eby wiedzieli ?e najprawdopodobniej to Prairie jest w ?wietle prawa pokrzywdzone przez nieudolnych rz?dz?cych, a nie próbuje ograbi? nas Polaków z naszych w?asnych bogactw (przynajmniej nie mo?na im udowodni? z?ej woli).

Jeszcze na koniec podkre?l? - nie jestem ani profesjonalnym doradcom finansowym/inwestycyjnym, ani ekspertem od prawa geologicznego i górniczego. Wszystko co pisz? o Prairie Mining i ich sporze arbitra?owym z Pa?stwem Polskim to tylko i wy??cznie moja interpretacja, moje zdanie w ramach ciekawej dyskusji, a nie ?adna porada. Mog? si? myli? i je?li si? myl? bardzo ch?tnie poznam merytoryczne kontrargumenty. Nie namawiam nikogo do inwestycji ani w Prairie Mining, ani w jakiekolwiek inne aktywa - ka?dy musi podj?? w?asn? decyzj?! ;)

Poni?ej kopiuj-wklej mojego opracowania w postaci sformatowanego tekstu z przypisami:

**************************************************************************************************

#PrairieMining – górniczy junior na którym wyp?yn?, albo pop?yn?!

To b?dzie najd?u?szy, ale i najbardziej merytoryczny wpis, jaki kiedykolwiek wrzuci?em na FB. Je?li nie interesujesz si? tematyk? specjalistyczn? zwi?zan? z górnictwem, to szkoda Twojego czasu na rozwijanie tej ?ciany tekstu, lepiej od razu przewi? ten post.

Porusz? w nim kwesti? zasadno?ci wielomiliardowych roszcze? odszkodowawczych Prairie Mining w mi?dzynarodowym arbitra?u przeciwko Pa?stwu Polskiemu oskar?anemu o utrudniane australijskich inwestycji w budow? nowych kopal? w?gla w naszym kraju. Od jakiego? ju? czasu media si? o tym rozpisuj?, ale s? to informacje zaledwie tylko pobie?ne, nierzetelne, niekompletne, niemerytoryczne. Na w?asne potrzeby dokona?em wi?c gruntownej analizy fundamentalnej tego konfliktu koncesyjnego, by odpowiedzie? sobie na pytanie kto ma w nim wi?ksze szanse wygra? i czy mo?na na tym zarobi?. Po?wi?ci?em na to sporo czasu i lepszego opracowania za darmo w sieci nie znajdziecie. Po co to publikuj?? ?eby mie? do portfolio i móc powiedzie? "a nie mówi?em" je?li b?d? mia? racj?.

Zanim jednak przejdziemy do rzeczy, ma?y disclaimer: nie jestem profesjonalnym doradcom inwestycyjnym i nie udzielam tutaj ?adnej porady czy te? rekomendacji zwi?zanej z akcjami Prairie Mining. Nie jestem te? prawnikiem specjalizuj?cym si? w arbitra?ach mi?dzynarodowych b?d? te? w Prawie Geologicznym i Górniczym (PGiG). Poni?sze opracowanie napisa?em zgodnie z moj? najlepsz? wiedz? w oparciu o dost?pne w sieci informacje, a wszelkie ich interpretacje to tylko i wy??cznie moje zdanie, nie jest to prawda objawiona. Uwaga: mog? si? myli?!

Prairie Mining to australijska spó?ka poszukiwawczo-wydobywcza notowana na gie?dach w Australii, Londynie i Warszawie, która realizuje w Polsce swoje dwa projekty budowy nowych kopal? w?gla kamiennego: Jan Karski na Lubelszczy?nie oraz D?bie?sko na Górnym ?l?sku. Nie b?d? rozpisywa? si? na temat wspania?o?ci tych przedsi?wzi??, jakiego to oni dobrego w?gla tam wydobywa? nie b?d?, jakiej wydajno?ci nie osi?gn? – kto chce, poczyta o nich na stronie Spó?ki: http://pdz.com.pl/ Z reszt? te kopalnie ju? raczej nie powstan?, zostan? tylko na papierze, a ca?y problem w tym, ?e za ten stan rzeczy Australijczycy obwiniaj? polski rz?d. Czy maj? racj??

We wrze?niu 2020r. spó?ka straci?a cierpliwo?? i rozpocz??a oficjalnie mi?dzynarodowe post?powanie arbitra?owe przeciwko Polsce. Prairie twierdzi, ?e nasz kraj podejmuj?c dzia?ania na rzecz zablokowania projektów Jan Karski i D?bie?sko naruszy? swoje zobowi?zania wynikaj?ce z Traktatu Karty Energetycznej, jak i umowy o wspieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji Australia–Polska, pozbawiaj?c tym samym Australijczyków ca?o?ci warto?ci ich inwestycji w Polsce. Wcze?niej 6 lutego 2019r. Prairie zawiadomi?a polski rz?d o zamiarze dochodzenia swoich praw w mi?dzynarodowym arbitra?u, je?li z polskiej strony nie b?dzie ch?ci do nawi?zania wspó?pracy i znalezienia polubownego rozwi?zania, do czego te? w zawiadomieniu nawo?ywa?a. Polskie w?adze nie nawi?za?y jednak ?adnej wspó?pracy z Australijczykami, odmawiaj?c jakichkolwiek rozmów [38].

Czym jest ten ca?y Traktat Karty Energetycznej? To porozumienie gospodarcze zawarte pomi?dzy krajami posiadaj?cymi surowce energetyczne ale potrzebuj?cymi inwestycji, a krajami posiadaj?ce kapita? i ch?? importowania tych surowców. Ma ono na celu zabezpieczenie interesów obu stron, poprzez przepisy chroni?ce inwestycje i tranzyt. Polska jest jednym spo?ród 55 sygnatariuszy – podpisa?a traktat w 1994r., a nast?pnie ratyfikowa?a go w 2000r. Daje on mo?liwo?? rozstrzygania sporów pomi?dzy pa?stwami a inwestorami zagranicznymi w mi?dzynarodowym arbitra?u przed którym strony mog? dochodzi? swoich praw [42]. Czym natomiast jest umowa o wspieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji Australia–Polska? Okre?la ona, jak sama nazwa wskazuje, polsko–australijskie warunki wspó?pracy biznesowej. Znajdziemy j? w Dzienniku Ustaw [43], nie jest d?uga, warto j? przejrze? p?d k?tem sprawy Prairie, nie mniej jednak postaram si? stre?ci?. W umowie strony zobowi?zuj? si? dopuszcza? i wzajemnie chroni? swoje inwestycje poprzez uczciwe i sprawiedliwe ich traktowanie, a tak?e nie nacjonalizowa? b?d? wyw?aszcza? z inwestycji drugiej strony. Wszelkie spory maj? by? rozwi?zywane w toku niezw?ocznych i przyjaznych konsultacji i negocjacji, a je?li nie uda si? wypracowa? konsensusu w 6 miesi?cy, pokrzywdzony b?dzie móg? dochodzi? swoich praw przed trybuna?em arbitra?owym. Jak wi?c widzimy Prairie wywi?za?o si? z tego d???c do polubownego rozwi?zania sporu.

Na obecnym etapie sporu Prairie nie chce oficjalnie okre?li? wysoko?ci roszczenia odszkodowawczego, ani czasu w jakim spodziewa si? rozstrzygni?cia post?powania. Wiadomo tylko, ?e roszczenie mo?e obejmowa? nie tylko warto?? poniesionych przez Australijczyków wydatków na projekty Jan Karski i D?bie?sko, ale równie? utracone w wyniku bezprawnych dzia?a? polskich w?adz skutkuj?ce wyw?aszczeniem Australijczyków z ich projektów zyski. Do tego oczywi?cie dochodzi? b?d? koszty jakie ponie?li na arbitra? i odsetki [38]. Dziennikarze szacuj?, ?e warto?? roszczenia mo?e si?ga? 12 mld z?, tudzie? oko?o 3 mld USD [40]. Prairie ju? w 2017r. sygnalizowa?a, ?e koszty poniesione na projekt Jak Karski si?gaj? 100 mln z? [41], a od tego czasu min??y trzy lata podczas których trzeba by?o przecie? zatrudnia? pracowników, menad?erów, ekspertów i prawników, którzy swojej pracy nie wykonuj? za darmo. Sam zakup projektu D?bie?sko kosztowa? spó?k? oko?o 8 mln z? [25], a równie? i on wymaga? profesjonalnej, wieloletniej obs?ugi.

W celu sfinansowania sporu s?dowego Prairie zawar?a w czerwcu 2020r. umow? z Litigation Capital Management Ltd., pozyskuj?c tym samym 18 mln AUD (oko?o 50 mln z?) po?yczki z ograniczonym zwrotem, której sp?ata nast?pi zgodnie z umow? tylko je?li Australijczycy wywalcz? od Polski odszkodowanie. Taki model finansowania arbitra?u mo?e ?wiadczy? o tym, ?e Prairie ma po swojej stronie na tyle silne argumenty, ?e po?yczkodawca ocenia szans? na wygran? jako wysoce prawdopodobn?, skoro przysta? na umorzenie d?ugu w przypadku przegranej. Natomiast je?li Prairie wygra LCM ma otrzyma? zwrot po?yczki w wysoko?ci od dwu– do pi?ciokrotno?ci wykorzystanej w arbitra?u puli, w zale?no?ci od czasu trwania procesu [38].

W arbitra?u Prairie b?dzie reprezentowane przez specjalizuj?c? si? w tego typu sporach mi?dzynarodow? kancelari? prawn? LALIVE, posiadaj?c? ju? rozleg?e do?wiadczenie w zakresie arbitra?y surowcowych pomi?dzy spó?kami wydobywczymi a pa?stwami [38]. LALIVE chwali si?, ?e ma "do?wiadczenie w doradzaniu firmom górniczym, zarówno juniorom jak i du?ym graczom, na ka?dym etapie wydobycia surowców mineralnych w zakresie zapobiegania i rozwi?zywania sporów, poczynaj?c od tych handlowych, po konflikty z Pa?stwami wynik?e z narusze? ich zobowi?za? mi?dzynarodowych. Zespó? kancelarii nie tylko rozumie prawne aspekty sporów górniczych, ale posiad? równie? bran?ow? wiedz? techniczn? i biznesow?, zdobywaj?c do?wiadczenie na ca?ym ?wiecie: od Ameryki Po?udniowej, po Azj? ?rodkow?, Afryk? Subsaharyjsk? i Europ?" [39]. Nie s? to puste s?owa, bowiem na stronie kancelarii mo?emy znale?? bardzo wiarygodny zespó? sk?adaj?cy si? z osób o niezwykle bogatym CV i wszechstronnych kompetencjach, a tak?e bardzo imponuj?ce portfolio samej kancelarii, na które sk?ada si? doradztwo i reprezentowanie stron w kilku wielomiliardowych arbitra?ach dotycz?cych m.in. wydobycia ropy, gazu, z?ota, miedzi, kobaltu czy te? boksytu [39]. Polsk? najpewniej reprezentowa? b?dzie natomiast Prokuratura Generalna.

Prairie wskazuje równie? [38] na kilka przyk?adów arbitra?y mi?dzynarodowych zako?czonych korzystnie dla przedsi?biorców górniczych. W 2012r. ameryka?skie Occidental Petroleum Corporation wywalczy?o 1 mld USD od rz?du Ekwadoru, który wypowiedzia? firmie 30-letni kontrakt na udzia? w z?o?u ropy. W 2016r. Crystallex International Corporation przyznano 1,4 mld USD od Wenezueli za niesprawiedliwe traktowanie firmy i bezprawne wyw?aszczenie jej z kopalni z?ota Las Cristianas. W 2019r. przyznano 5,8 mld USD spó?ce Barrick/Antofagasta od Pakistanu za bezprawn? odmow? ustanowienia u?ytkowania górniczego dla projektu kopalni miedzi. Równie? Polska by?a wielokrotnie pozywana w mi?dzynarodowych sporach biznesowych, je?li kogo? to interesuje polecam artyku?y:
https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/1078916,zagraniczni-inwestorzy-roszczenia-wobec-polski-umowy-bit.html
https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/inwestorzy;walcza;o;miliardy,172,0,233900.html

Aby odpowiedzie? sobie na pytanie, czy Australijczycy maj? racj? w tym sporze musimy prze?ledzi? wydarzenia przy ich projektach. Zaczniemy od Jana Karskiego, a potem przeanalizujemy D?bie?sko.

Kopalnia Jan Karski – http://pdz.com.pl/projekty/kopalnia-wegla-lublin/
Kalendarium:
– 31.07.12 – Prairie pozyskuje 4 koncesje poszukiwawcze w tym 23/2012/p na z?o?e K-6-7,
– 05.09.13 – Bogdanka dokumentuje z?o?e K-6-7 dodatkiem, zyskuj?c pierwsze?stwo do u?ytkowania górniczego przez 5 lat,
– 05.09.14 – Minister ?rodowiska odmawia Bogdance koncesji wydobywczej z uwagi na u?ytkowanie górnicze w ramach koncesji poszukiwawczej przez Prairie,
– 02.04.15 – Prairie dokumentuje z?o?e Lublin pokrywaj?ce si? cz??ciowo ze z?o?em K-6-7, zyskuj?c pierwsze?stwo do u?ytkowania górniczego przez 3 lata (znowelizowano to prawo),
– 02.05.15 – Prairie pomimo udokumentowania z?o?a przed?u?a koncesj? poszukiwawcz? o kolejne 3 lata,
– 23.12.17 – Prairie wnioskuje o ustanowienie u?ytkowania górniczego na mocy pierwsze?stwa na co Ministerstwo ?rodowiska ma 3 miesi?ce,
– 23.03.18 – mija termin na ustanowienie u?ytkowania górniczego dla Prairie,
– 02.04.18 – wygasa pierwsze?stwo Prairie do u?ytkowania górniczego z?o?a Lublin,
– ??.04.18 – S?d Okr?gowy w Warszawie zabezpiecza roszczenia Prairie zakazuj?c Ministrowi ?rodowiska wydawania innym podmiotom koncesji do czasu wyja?nienia sprawy,
– 02.05.18 – wygasa koncesja poszukiwawcza Prairie a wraz z ni? u?ytkowanie górnicze,
– 11.05.18 – Bogdanka wnioskuje o koncesj? wydobywcz? na z?o?e K-6-7,
– 05.09.18 – wygasa pierwsze?stwo Bogdanki do u?ytkowania górniczego z?o?a K-6-7,
– 09.04.19 – S?d Apelacyjny w Warszawie cofa zakaz S?du Okr?gowego udzielenia Ministrowi ?rodowiska koncesji na wydobycie innym podmiotom ni? Prairie,
– 20.12.19 – Bogdanka otrzymuje koncesj? wydobywcz? nr 10/2019 na z?o?e K-6-7,

Ca?a ta wieloletnia i jak?e wielow?tkowa historia konfliktu koncesyjnego w Lubelskim Zag??biu W?glowym zaczyna si? od pozyskania przez Prairie w dniu 31 lipca 2012r. czterech koncesji poszukiwawczych w bezpo?rednim s?siedztwie obszaru górniczego, na którym operuje Bogdanka. S? to koncesje na pola K-4-5, K-6-7, K-8 i K-9, których po?o?enie mo?emy zobaczy? na mapie:
http://pdco.pl/wp-content/uploads/2013/08/Mapa-koncesji2015-1-624x441.png

To w?a?nie z?o?e K-6-7 jest sporne, bowiem poza Prairie zabiega?a o nie równie? Bogdanka. 5 wrze?nia 2013r. na podstawie reinterpretacji informacji geologicznej zakupionej od Pa?stwa Bogdanka udokumentowa?a z?o?e poprzez zatwierdzenie dodatku nr 2 do dokumentacji geologicznej z?o?a w?gla kamiennego „LZW – obszar K-6 i K-7”. Zyska?a tym samym pierwsze?stwo w ubieganiu si? o ustanowienie u?ytkowania górniczego, a co za tym idzie pozyskania koncesji wydobywczej na ten obszar przez najbli?sze 5 lat. [2] Pomimo to rok pó?niej, bo 5 wrze?nia 2014r. Minister ?rodowiska odmawia Bogdance udzielenia koncesji i u?ytkowania górniczego. By?o to niemo?liwe, bowiem u?ytkowanie górnicze na z?o?e K-6-7 zosta?o ju? wcze?niej ustanowione dla Prairie w ramach koncesji poszukiwawczej. Gdyby koncesja wydobywcza zosta?a przyznana wówczas Bogdance, koncesja poszukiwawcza Prairie sta?aby si? bezprzedmiotowa, co by?oby jednoznaczne z wyw?aszczeniem Australijczyków z tego z?o?a [4, 5].

Bogdanka musia?a wi?c grzecznie czeka?, a? sko?czy si? u?ytkowanie górnicze ustanowione dla Prairie. Australijczycy po wykonaniu w sumie 7 otworów badawczych na swoich obszarach koncesyjnych udokumentowali z?o?a K-4-5, K-8 i K-9. Chcieli równie? udokumentowa? z?o?e K-6-7 poprzez dodatek nr 3, jednak?e Minister ?rodowiska odrzuci? ten wniosek, poniewa? by?oby to jednoznaczne z "nadpisaniem" dodatku nr 2 udokumentowanego przez Bogdank? i "wyzerowanie" jej z?o?a i zasobów [7, 8, 9]. Odwo?anie od tej decyzji by?o bezowocne, Minister ?rodowiska j? utrzyma?. Jest to bardzo kontrowersyjne w mojej ocenie, bo przecie? Prairie mia?o ustanowione u?ytkowanie górnicze w ramach koncesji poszukiwawczej na z?o?e K-6-7, a co za tym idzie wy??czno?? na korzystanie z tej przestrzeni, któr? zapewnia jej art. 16 PGiG. Przepis wyszczególnia m.in. roboty geologiczne jako przyk?ad wy??czno?ci, ale wyliczenie to nie wydaje si? by? zamkni?te – w ogólno?ci mo?na by jak si? wydaje rozszerzy? je na prace geologiczne. Celem koncesji poszukiwawczej jest udokumentowanie z?o?a, tj. opracowanie i zatwierdzenie dokumentacji geologicznej – zatwierdzenie dodatku nr 2 do dokumentacji tego z?o?a przez Bogdank? w oparciu o sam? tylko informacj? geologiczn? uniemo?liwi?o Prairie udokumentowanie z?o?a do którego mieli ustanowione u?ytkowanie górnicze. Koncesja Prairie sta?a si? tak jakby bezprzedmiotowa, to z?o?a Australijczyków wraz z koncesj? zosta?y "wyzerowane". Nikt nie porusza tego wa?nego w moim odczuciu aspektu, a to w?a?nie tutaj powinni?my szuka? pierwszych niezgodno?ci w tym konflikcie.

Prairie obesz?o niekorzystn? dla siebie decyzj? odmawiaj?c? jej udokumentowania z?o?a K-6-7 poprzez udokumentowanie z?o?a Lublin, w sk?ad którego wesz?y wszystkie cztery obszary koncesyjne w tym K-6-7 [14]. Wydaje si? to czym? bezsensownym, ale takie nie jest. Udokumentowanie z?o?a polega w gruncie rzeczy na zestawieniu zasobów oszacowanych na podstawie informacji geologicznej i robót geologicznych w toku prac geologicznych. Mo?na wi?c dowolnie ??czy? b?d? te? dzieli? z?o?a, wydziela? z nich cz??ci, tworz?c tym samym stare–nowe z?o?a, które mog? si? ze sob? pokrywa? [8, 9]. W rezultacie tego istnieje zarówno z?o?e K-6-7 do którego pierwsze?stwo ma Bogdanka przez 5 lat oraz z?o?e Lublin (zawieraj?ce w sobie zasoby z?o?a K-6-7) do którego pierwsze?stwo ma Prairie przez 3 lata. Jest to jak widzimy bardzo skomplikowane – dwa podmioty maj? pierwsze?stwo do tego samego w?gla, który zosta? udokumentowany w ramach osobnych z?ó?. Ma?o tego, ich pierwsze?stwa maj? ró?ny termin wa?no?ci, bo nabyte zosta?y przy obowi?zywaniu ró?nego brzmienia przepisów PGiG. Wyja?nimy sobie jak to jest z tym pierwsze?stwem.

Kwesti? pierwsze?stwa do u?ytkowania górniczego reguluje nowelizowany na przestrzeni lat art. 15 PGiG. W swoim pierwotnym brzmieniu (wchodz?c w ?ycie wraz z Ustaw? 01.01.2012r.) mówi? on, ?e "Ten, kto rozpozna? z?o?e kopaliny, stanowi?ce przedmiot w?asno?ci górniczej, i udokumentowa? je w stopniu umo?liwiaj?cym sporz?dzenie projektu zagospodarowania z?o?a oraz uzyska? decyzj? zatwierdzaj?c? dokumentacj? geologiczn? tego z?o?a, mo?e ??da? ustanowienia na jego rzecz u?ytkowania górniczego z pierwsze?stwem przed innymi. Roszczenie to wygasa z up?ywem 5 lat od dnia dor?czenia decyzji zatwierdzaj?cej dokumentacj? geologiczn?.". Po nowelizacji Ustawy w dniu 11.07.2014r. wchodz?cej w ?ycie 01.01.2015r. poza drobnymi zmianami nie maj?cymi dla naszej sprawy znaczenia dodano tam istotn? modyfikacj? – skrócono czas po jakim roszczenie wygasa z 5 na 3 lata, oraz uczyniono zawarcie umowy o u?ytkowanie górnicze obligatoryjnym w terminie nie pó?niejszym ni? 3 miesi?ce od zg?oszenia roszczenia. To w?a?nie ze wzgl?du na udokumentowanie przez Prairie z?o?a po wej?ciu w ?ycie nowelizacji ma ona krótszy czas (3 lata) na zg?oszenie roszcze? do pierwsze?stwa do ustanowienia u?ytkowania górniczego ni? Bogdanka (5 lat), ale za to ustanowienie u?ytkowania górniczego dla niej jest obligatoryjne w terminie 3 miesi?cy od zg?oszenia zasadnego roszczenia, co nie mia?o miejsca w otoczeniu prawnym dla pierwsze?stwa Bogdanki.

Kolejna nowelizacja PGiG, znacznie komplikuj?ca art. 15 do obecnego brzmienia, mia?a miejsce 15.06.2018r. i wesz?a w ?ycie 29.08.2018r. Z punktu widzenia rozpatrywanego sporu koncesyjnego nie ma ona ju? znaczenia, bowiem roszczenia stron do pierwsze?stwa w u?ytkowaniu górniczym powsta?y przed t? dat?. Nie mniej jednak warto zwróci? uwag? na jedn? ciekaw? zmian?, mianowicie fragmentu: "Ten, kto rozpozna? z?o?e kopaliny" na: "Ten, kto w wyniku wykonywania robót geologicznych udokumentowa? z?o?e kopaliny". Ró?nica jest wbrew pozorom kolosalna i ?eby zrozumie? o co chodzi musimy wyja?ni? sobie fundamentalne poj?cia zdefiniowane przez Ustaw?. Po pierwsze, rozpoznaniem "jest wykonywanie prac geologicznych na obszarze wst?pnie udokumentowanego z?o?a kopaliny". No dobra, ale czym jest ta "praca geologiczna"? To "projektowanie i wykonywanie bada? oraz innych czynno?ci, w celu ustalenia budowy geologicznej kraju, a w szczególno?ci poszukiwania i rozpoznawania z?ó? kopalin, (…), a tak?e sporz?dzanie map i dokumentacji geologicznych". Pojawia si? teraz pytanie, czy "praca geologiczna" potrzebna do rozpoznania z?o?a daj?cego pierwsze?stwo w starym brzmieniu ustawy to to samo, co "robota geologiczna" wymagana w nowym? Otó? nie – robot? geologiczn? "jest wykonywanie w ramach prac geologicznych wszelkich czynno?ci poni?ej powierzchni terenu". Roboty geologiczne s? wi?c jedn? z prac geologicznych. Krótko i prosto mówi?c – aby móc ro?ci? sobie prawo do pierwsze?stwa do u?ytkowania górniczego przed 29.08.2018r. wystarczy?o kupi? informacj? geologiczn? od Pa?stwa, a nast?pnie w toku papierologii b?d?cej równie? prac? geologiczn? rozpozna? i udokumentowa? z?o?e, podczas gdy po tej dacie konieczne sta?o si? wykonanie robót geologicznych, tudzie? kolokwialnie mówi?c trzeba pobrudzi? si? grzebi?c troch? w ziemi [20]. Gdyby wi?c Bogdanka chcia?a dzi? udokumentowa? z?o?e K-6-7 na podstawie samej reinterpretacji informacji geologicznej zakupionej od Pa?stwa, jak zrobi?a to w 2013r., wówczas owszem, mog?aby to zrobi? i zatwierdzi? dokumentacj? geologiczn?, ale nie da?oby to jej prawa pierwsze?stwa do ustanowienia na jej rzecz u?ytkowania górniczego. Gdyby natomiast Prairie udokumentowa?o dzi? z?o?e Lublin w taki sam sposób jak w 2015r., czyli w oparciu nie tylko o zakupion? od Pa?stwa informacj? geologiczn?, ale równie? o roboty geologiczne w postaci otworów wiertniczych, to nadal mia?oby prawo do pierwsze?stwa w nowym stanie prawnym.

Pojawia si? w tym miejscu pytanie, dlaczego Bogdanka nie zg?osi?a swojego pierwsze?stwa po udokumentowaniu z?o?a przez Prairie, które równie? daje Australijczykom pierwsze?stwo? Przecie? jakby nie by?o jej pierwsze?stwo by?o "pierwsiejsze". Nie by?o to mo?liwe, poniewa? Prairie wykona?o ?wietny ruch wnioskuj?c o przed?u?enie swoich koncesji poszukiwawczych, a co za tym idzie u?ytkowania górniczego na tych obszarach o kolejne 3 lata, co zosta?o zaakceptowane. W ramach tych koncesji Prairie zyska?o fakultatywn? mo?liwo?? wykonania kolejnych odwiertów w razie potrzeby przedstawienia bardziej szczegó?owych danych instytucjom finansowym. Wykonano dodatkowe otwory, jednak?e na Australijczykach nie ci??y? taki obowi?zek prawny – byli zobligowani tylko do 7 otworów w ramach pierwszych koncesji i wywi?zali si? z tego dokumentuj?c z?o?a 02.04.2015 [6]. Sprawa sta?a si? kontrowersyjna po tym jak g?os na ten temat zabra? prof. J?drysek pe?ni?cy funkcj? G?ównego Geologa Kraju. Oskar?y? on Prairie o niewywi?zywanie si? z ustale? koncesji, która jego zdaniem obligowa?a Spó?k? do wykonania ??cznie 23 otworów wiertniczych [13, 16]. Profesor podzieli? si? te? swoim odczuciem, ?e dokumentacja geologiczna z?o?a Lublin zatwierdzona przez Prairie nie wnosi niczego merytorycznego w odniesieniu do danych i opracowa? ju? istniej?cych, które wykona? Skarb Pa?stwa, a które Australijczycy zakupili jako informacj? geologiczn?. Owszem, warto tutaj podkre?li?: na obszarze koncesyjnym Prairie wykonane zosta?o w latach 70 ubieg?ego wieku przez Skarb Pa?stwa w ramach badania Lubelskiego Zag??bia W?glowego przesz?o 100 otworów badawczych, w do?? g?stej siatce – widzimy je na przytoczonej ju? wcze?niej mapce koncesji. Wykonuj?c najpierw 7 w?asnych otworów, a pó?niej kilka dodatkowych Prairie nie wykona?o nawet 10% robót geologicznych, jakie musia? wykona? dawniej Skarb Pa?stwa. Rozumiem, ?e mo?e to budzi? jakie? kontrowersje u laików, ale u osób zwi?zanych z bran?? nie powinno – jest to bowiem normalna praktyka i nie w tym nic z?ego z formalnego punktu widzenia, tyle otworów wymagano w koncesji poszukiwawczej i tyle by?o wystarczaj?ce, by dokumentacja geologiczna z?o?a zosta?a zatwierdzona. Nie mniej jednak dziwne, ?e udokumentowanie z?o?a na podstawie zaledwie 7 otworów budzi kontrowersje u GGK, a udokumentowanie go na podstawie samej informacji geologicznej, bez ani jednego otworu badawczego, jak zrobi?a to Bogdanka na z?o?u K-6-7 takich kontrowersji nie budzi. Prof. wyrazi? równie? w?tpliwo?ci co do szans szybkiej budowy kopalni – jego zdaniem, gdyby Australijczycy chcieli to zrobi?, wnioskowaliby o koncesj? wydobywcz? posiadaj?c zatwierdzon? dokumentacj? geologiczn? z?o?a Lublin, a nie przed?u?aliby koncesj? poszukiwawcz?. Owszem, mogli, tylko ?e gdyby zeszli ze z?o?a, to nic nie powstrzymywa?oby Bogdanki przed ponownym z?o?eniem swojego gotowego i kompletnego wniosku o koncesj?, po tym jak zosta? on odrzucony 05.09.2014r. przez u?ytkowane górnicze Prairie. Australijczycy kupili wi?c sobie t? koncesj? czas na spokojne skompletowanie swojego wniosku o udzielenie koncesji wydobywczej. Dziwi? mo?e jedynie, ?e kto? zgodzi? si? przed?u?y? koncesje poszukiwawcze Prairie, bo gdyby tego nie zrobi?, Bogdance najpewniej otworzy?aby si? droga do tych z?ó? ju? w 2015r. GGK poinformowa? nawet, ?e „ca?y proces wydawania koncesji na rozpoznawanie z?ó? w?gla kamiennego w LZW na rzecz firmy PD Co Sp. z o.o., obj?ty jest post?powaniem prokuratorskim”, która mog?a sugerowa?, ?e mog?o tutaj doj?? do nieprawid?owo?ci. Prezes Prairie w o?wiadczeniu do zarzutów prof. J?dryska napisa?, ?e: "spó?ka i jej przedstawiciele nie s? stron?, a tym bardziej nie s? oskar?eni lub podejrzani w ramach jakiegokolwiek tocz?cego si? post?powania prokuratorskiego. Nie akceptujemy sytuacji, w której urz?dnik Ministerstwa ?rodowiska insynuuje dzia?ania o charakterze karnym, tym samym ra??co naruszaj?c regu?y konkurencji wolnego rynku” [17].

Maj?c 3 lata czasu Prairie na spokojnie kompletowa?a sobie dokumentacj? niezb?dn? do przed?o?enia w celu pozyskania koncesji wydobywczej. W maju 2017r. OUG w Lublinie zatwierdzi? projekt zagospodarowania z?o?a, natomiast w sierpniu 2017r. Spó?ka poinformowa?a o uchwaleniu przez Rad? Miejsk? w Siedliszczu planu zagospodarowania przestrzennego umo?liwiaj?cego budow? kopalni Jan Karski, która by?a poprzedzona decyzj? Ministra Rolnictwa dopuszczaj?c? odrolnienie gruntów i przeznaczenie ich na cele zwi?zane z wydobyciem [10]. W pa?dzierniku 2017r. z?o?ony zosta? do RDO? w Lublinie Raport o oddzia?ywaniu przedsi?wzi?cia na ?rodowisko, zwracaj?c si? o wydanie decyzji o uwarunkowaniach ?rodowiskowych. RDO? wyda?a zawiadomienie o terminie za?atwienia sprawy do 30 czerwca 2018r. oraz potwierdzi?a uzyskanie wszelkich niezb?dnych uzgodnie?. [11]

Przed?u?one koncesje poszukiwawcze wraz z u?ytkowaniem górniczym Prairie wygasa?y w maju 2018r. 23 grudnia 2017r. Australijczycy z?o?yli wniosek o ustanowienie na ich rzecz u?ytkowania górniczego z?o?a Lublin na mocy prawa pierwsze?stwa jakie daje im udokumentowanie go. O ile co do zasady mo?na odmówi? przedsi?biorcy górniczemu zawarcia umowy o u?ytkowanie górnicze nawet bez podania przyczyny, o tyle art. 15 PGiG obliguje organ do jej zawarcia w ci?gu 3 miesi?cy od zg?oszenia takiego roszczenia [20]. Na mocy art. 13 PGiG z kolei przedsi?biorca, który w takim trybie uzyska? u?ytkowanie górnicze ma rok na uzyskanie koncesji wydobywczej, w przeciwnym wypadku umowa o u?ytkowanie górnicze wygasa. 19 marca 2018r., czyli na kilka dni przed up?ywem terminu 3 miesi?cy na zawarcie umowy o u?ytkowanie górnicze Minister ?rodowiska za??da? od Prairie przekazania dodatkowych dokumentów [18], co zdaniem Spó?ki by?o dzia?aniem bezprawnym. Australijczycy utrzymuj?, ?e jedyne wymagania prawne jakie musieli sprosta?, to zatwierdzenie dokumentacji geologicznej z?o?a, sporz?dzenie projektu zagospodarowania z?o?a i z?o?enie wniosku w terminie [15]. Prairie twierdzi, ?e wszystkie te wymagania spe?ni?a i rzeczywi?cie w mojej ocenie trudno doszukiwa? si? w art. 15 PGiG innych obostrze?. Ministerstwo utrzymuje równie?, ?e Prairie nie wywi?za?o si? z zadania jakim jest rozpoznanie i udokumentowanie z?o?a kopaliny w stopniu umo?liwiaj?cym sporz?dzenie projektu jego zagospodarowania, gdy? by?o ono ju? w cz??ci udokumentowane w tym stopniu. Zdaniem Ministerstwa Australijczykom nie przys?uguje prawo pierwsze?stwa do u?ytkowania górniczego z?o?a "Lublin", bowiem zosta?o ono utworzone z ju? istniej?cych, rozpoznanych i udokumentowanych na koszt Skarbu Pa?stwa z?ó? K-4-5, K-6-7, K-8 oraz K-9 (cz???) w stopniu umo?liwiaj?cym sporz?dzenie projektu zagospodarowania z?o?a [19]. W mojej ocenie stanowisko to jest bardzo naci?gane, ?eby nie powiedzie? b??dne – fakt, ?e udokumentowania z?o?a dokonano w du?ej mierze na podstawie informacji geologicznej zakupionej od Skarbu Pa?stwa (uzupe?nionej o 7 w?asnych otworów), nie powinien mie? tutaj znaczenia.

23 marca 2018r. min?? termin zawarcia z Prairie umowy o u?ytkowanie górniczego po zg?oszeniu 3 miesi?ce wcze?niej roszczenia [12]. Nie mniej jednak u?ytkowanie górnicze w ramach przed?u?onych koncesji poszukiwawczych jeszcze nie wygas?o – by?o one wa?ne do maja 2018r., dzi?ki czemu Bogdanka nadal by?a zablokowana ze z?o?eniem swojego wniosku o koncesj? wydobywcz?. Czas przesta? ju? by? sprzymierze?cem Prairie: zosta? jej miesi?c z hakiem do zej?cia ze z?ó?, a u?ytkowanie górnicze nie zosta?o przyznane. Australijczycy wyst?pili wi?c do s?du o zabezpieczenie ich roszcze? i s?dowy nakaz zawarcia umowy o u?ytkowanie górnicze z nimi [12]. W kwietniu 2018r. S?d Okr?gowy w Warszawie przychyla si? do wniosku Prairie i zabezpiecza jej interes zakazuj?c Ministrowi ?rodowiska wydawa? jakiekolwiek koncesje na sporne z?o?a innym podmiotom ni? Prairie do czasu wyja?nienia sprawy na drodze s?dowej. W uzasadnieniu do postanowienia S?d stwierdzi?, ?e „na podstawie dowodów mo?na obecnie stwierdzi?, ?e Prairie przys?uguje prawo ??dania zawarcia umowy o ustanowienie u?ytkowania górniczego na obszar z?o?a „Lublin” wynikaj?ce z art. 15 ustawy PGiG” [11].
 
S?d pozwoli? wi?c Australijczykom jeszcze przez jaki? czas spa? w miar? spokojnie. Nie mniej jednak po wyga?ni?ciu u?ytkowania górniczego w ramach koncesji poszukiwawczych Bogdanka z?o?y?a 11.05.2018r. wniosek o udzielenie jej koncesji na wydobycie w?gla ze z?o?a K-6-7. Je?li bra? pod uwag? jej pierwsze?stwo na 5 lat uzyskane w 2013r. po udokumentowania z?o?a dodatkiem nr 2, wygasaj?ce 05.09.2018r., to wyrobi?a si? ona w terminie, jednak?e stan prawny w jakim to pierwsze?stwo zosta?o pozyskane nie dawa? Bogdance obligatoryjnego prawa do zawarcia umowy w 3 miesi?ce. Oczywi?cie Minister ?rodowiska nie móg? takiej koncesji udzieli? ze wzgl?du na zakaz S?dowy. Zakaz ten zosta? zdj?ty 09.04.2019r. przez S?d Apelacyjny w Warszawie, niestety nie mog? znale?? ?adnego uzasadnienia. Nic nie sta?o wi?c na przeszkodzie, by Bogdanka otrzyma?a koncesj? wydobywcz?, co sta?o si? 20.12.2019r.

No dobra, ale dlaczego w?a?ciwie Prairie nie z?o?y?o mimo wszystko swojego wniosku o udzielenie koncesji na wydobycie nawet bez pierwsze?stwa? Poniewa? RDO?, która pocz?tkowo wyznaczy?a termin na zatwierdzenie Australijczykom Raportu oddzia?ywania na ?rodowisko i wydanie decyzji o ?rodowiskowych uwarunkowaniach na 30 czerwca 2018r. przeci?gn??a spraw? przesuwaj?c termin kilkukrotnie a? do 20 grudnia 2019r. t?umacz?c si? ci?gle "skomplikowanym charakterem sprawy". Có? za przypadek, ?e w?a?nie w ten dzie? Bogdanka otrzyma?a koncesj? na wydobycie… Nie pozosta?o wi?c nic innego jak umorzy? post?powanie Prairie w sprawie wydania decyzji ?rodowiskowej, co na wniosek Australijczyków mia?o miejsce 4 lutego 2020r.

Czy wobec tego mo?na obwinia? RDO? o opiesza?o?? i utrudnianie Prairie skompletowanie dokumentacji niezb?dnej do z?o?enia wniosku o koncesj? wydobywcz? poprzez uczynienie za?atwienia sprawy zbytnio przewlek?ym? Z ca?? pewno?ci? w post?powaniu arbitra?owym taki zarzut si? pojawi i nie b?dzie ?atwo stwierdzi?, czy jest zasadny. Z jednej strony nawet komentarz do nowelizacji PGiG z 2014r. skracaj?cej pierwsze?stwo do ustanowienia u?ytkowania górniczego mówi, ?e okres 4 lat i 3 miesi?cy (3 lata pierwsze?stwa, 3 miesi?ce na ustanowienie u?ytkowania górniczego i 1 rok na pozyskanie koncesji od czasu tego ustanowienia) jest "wystarczaj?cym okresem na przygotowanie inwestycji, zebranie koniecznych zgód i uzyskanie koncesji" [3]. Pytanie tylko, czy jednak nie jest, czy nie jest tylko kiedy si? ten proces utrudnia? Bogdance uda?o si? przej?? ca?? ?cie?k? koncesyjn? znacznie szybciej, ale trzeba w tym miejscu zaznaczy?, ?e udost?pnienie z?o?a K-6-7 przez t? kopalnie mia?o si? odby? z infrastruktury ju? istniej?cej, bez budowy nowego zak?adu górniczego, co znacznie upraszcza spraw?. Z drugiej natomiast strony mo?na ?atwo wskaza? przyk?ad odwlekania w niesko?czono?? wydania decyzji przez RDO? spó?ce pa?stwowej powo?uj?c si? na "skomplikowany charakter sprawy" – tak jest w przypadku projektowanej KWB Z?oczew, sprawa ci?gnie si? latami, oraz zagospodarowania przez KWK Piast–Ziemowit z?o?a Imielin–Pó?noc.

Reasumuj?c:
W mojej ocenie bardzo dyskusyjne jest udokumentowanie z?o?a K-6-7 dodatkiem nr 2 podczas gdy Prairie mia?o u?ytkowanie górnicze w ramach koncesji poszukiwawczej w tym obszarze, przez co uniemo?liwiono im udokumentowanie z?o?a dodatkiem nr 3. Prairie zrobi?o ?wietny ruch blokuj?c Bogdank? poprzez przed?u?enie swoich koncesji poszukiwawczych, Ministerstwo pope?ni?o ogromny b??d zgadzaj?c si? na to, wystarczy?o odmówi?, nie dziwi? si?, ?e G?ówny Geolog Kraju mówi? co? o prokuraturze w tym kontek?cie. Kolejny i kluczowy b??d pope?ni?o Ministerstwo nie ustanawiaj?c dla Prairie u?ytkowania górniczego w terminie 3 miesi?cy od zg?oszenia roszczenia, do czego jak wszystko na to wskazuje Australijczycy mieli prawo. Powo?ywanie si? na posi?kowanie si? przez Prairie zakupion? legalnie informacj? geologiczn? przy dokumentowaniu swojego z?o?a jest ?enuj?ce jak dla mnie. To w?a?nie ten b??d mo?e kosztowa? Polsk? przegran? w tym arbitra?u. Je?li kto? w Ministerstwie doszed? do wniosku, ?e zawali? spraw? i jednak nie chcemy u siebie Australijczyków, to trzeba by?o to wszystko za?atwi? w bia?ych r?kawiczkach. A da?o si? tak: wystarczy?o ustanowi? dla Prairie u?ytkowanie górnicze w 3 miesi?ce od zg?oszenia roszczenia i pozwoli? biegn?? rocznemu terminowi na pozyskanie przez nich koncesji wydobywczej, bez której to u?ytkowanie i tak by im samo przepad?o. Prairie a? do 20 grudnia 2019r., czyli przez 21 miesi?cy od up?ywu 3 miesi?cznego terminu nie by?o w stanie pozyska? decyzji ?rodowiskowej niezb?dnej do uzyskania koncesji wydobywczej. Gdyby ustanowi? im to u?ytkowanie niezw?ocznie w grudniu 2017r. gdy o nie wnioskowali, to ju? w grudniu 2018r. bez decyzji ?rodowiskowej, a co za tym idzie koncesji by?oby dla nich po zawodach i koncesj? mog?aby pozyska? Bogdanka maj?ca kompletn? dokumentacj?.

Kopalnia D?bie?sko – http://pdz.com.pl/projekty/debiensko/
Kalendarium:
– 28.06.2008 – Minister ?rodowiska udziela NWR Karbonia S.A. koncesji wydobywczej nr 8/2008 na z?o?e "D?bie?sko 1",
– ??.10.2016 – Prairie przejmuje NWR Karbonia wraz z koncesj? wydobywcz? na D?bie?sko za 2 miliony Euro,
– 19.12.2016 – Prairie wnioskuje do Ministerstwa ?rodowiska o zmian? koncesji i przesuni?cie terminu rozpocz?cia eksploatacji z 01.01.2018 na 01.01.2025 r,
– 01.01.2018 – Mija termin realizacji I etapu koncesji tj. budowy zak?adu górniczego,
– 28.05.2018 – Ministerstwo ?rodowiska odrzuca wniosek Prairie o zmian? koncesji,
– 04.06.2018 – Prairie odwo?uje si? od decyzji Ministerstwa ?rodowiska odrzucaj?cej wniosek o zmian? koncesji,
– 20.12.2018 – Ministerstwo ?rodowiska odrzuca wniosek Prairie o zmian? koncesji w trybie odwo?awczym,
– 08.02.2019 – Prairie skar?y decyzj? Ministerstwa ?rodowiska do Wojewódzkiego S?du Administracyjnego w Warszawie,
– 30.10.2019 – WSA w Warszawie uchyla decyzj? M? o odmowie zmiany koncesji,

KWK D?bie?sko jest bardzo star? kopalni?, dzia?aj?c? na przestrzeni lat 1853–2000. Nie oznacza to, ?e po jej likwidacji nie pozosta?o w niej nic w?gla – ka?dy zak?ad górniczy najpierw si?ga po najbardziej atrakcyjne zasoby, by z czasem kiedy te trudniej dost?pne pok?ady stan? si? bardziej atrakcyjne gospodarczo móc si?gn?? i po nie. Pozosta?o?ciami pod D?bie?skiem zainteresowa?a si? holenderska firma New World Resources zwi?zana z wydobyciem w?gla koksuj?cego po czeskiej stronie GZW. W 2006r. poprzez spó?k? celow? NWR Karbonia odkupi?a ona od Skarbu Pa?stwa nieczynny zak?ad górniczy. Ju? 28.06.2008r. Ministerstwo ?rodowiska przyzna?o Karbonii koncesj? wydobywcz? na 50 lat z podzia?em na dwa etapy: w pierwszym spó?ka mia?a zbudowa? zak?ad górniczy gotowy do wydobycia przed 01.01.2018r., po którym mia?a rozpocz?? drugi etap prowadz?c eksploatacj? przez kolejne 40 lat [26, 27]. Trudna sytuacja na rynku w?gla na pocz?tku drugiej dekady XXI wieku sprawi?a, ?e NWR popad?a w problemy finansowe i zdecydowa?a si? odsprzeda? Prairie ca?y projekt D?bie?sko za 2 mln € (oko?o 8,5 mln z?) w pa?dzierniku 2016r. [25].

By? tylko jeden, wcale niema?y problem: od przej?cia koncesji wydobywczej w pa?dzierniku 2016r. Prairie pozosta?o tylko 15 miesi?cy na zako?czenie budowy zak?adu górniczego i rozpocz?cie wydobycia z dniem 1 stycznia 2018r. Termin podj?cia dzia?alno?ci jest jednym z wi???cych warunków jakie przed przedsi?biorcom górniczym stawia koncesja, a jego przekroczenie jest jednoznaczne z naruszeniem jej zasad. Brzmi powa?nie i takie jest. W tym miejscu musimy przywo?a? art. 37 PGiG pouczaj?cy nas, ?e: "W przypadku gdy przedsi?biorca (…) nie wype?nia warunków okre?lonych w koncesji, w tym nie podejmuje okre?lonej ni? dzia?alno?ci albo trwale zaprzestaje jej wykonywania, lub wykonuje roboty geologiczne z naruszeniem harmonogramu okre?lonego w projekcie robót geologicznych (…), organ koncesyjny w drodze postanowienia wzywa przedsi?biorc? do usuni?cia narusze? oraz okre?la termin ich usuni?cia. Organ koncesyjny mo?e równie? okre?li? sposób usuni?cia narusze?. W przypadku gdy przedsi?biorca nie wykona? wspomnianego postanowienia organ koncesyjny mo?e bez odszkodowania cofn?? koncesj?.". Ryzyko cofni?cia koncesji jest wi?c bardzo powa?nym zagro?eniem w przypadku niewype?nienia jej warunków, dlatego nale?y si? przyjrze? z bliska tej procedurze [29].

Na szcz??cie nie musimy wymy?la? ko?a na nowo i przedziera? si? przez g?szcz komentarzy i orzecze?, mog?c podeprze? si? ?wietnym artyku?em naukowym o "Cofni?ciu koncesji w Prawie Geologicznym i Górniczym" autorstwa prof. dr hab. in?. Lipi?skiego, eksperta od PGiG [30]. W kontek?cie D?bie?ska warto przeczyta? go w ca?o?ci, jednak?e pozwol? sobie przytoczy? najwa?niejsze spostrze?enia. Przede wszystkim cofni?cie koncesji jest ?rodkiem o charakterze ostatecznym, stosowanym wy??cznie w sytuacji braku mo?liwo?ci doprowadzenia koncesjonowanej dzia?alno?ci do zgodno?ci z prawem, gdy nie jest mo?liwe usuni?cie uchybie? przedsi?biorcy w inny sposób. Dlatego te? przed cofni?ciem koncesji organ koncesyjny wzywa przedsi?biorc? do usuni?cia narusze? w wyznaczonym terminie, który musi by? na tyle odleg?y, by usuni?cie ich by?o realnie mo?liwe. Jak wiemy budowa kopalni to wieloletni proces. Wartym odnotowania jest równie? to, ?e organ koncesyjny musi tolerowa? niewype?nianie warunków koncesji, je?li jest to spowodowane konieczno?ci? pozyskania przez przedsi?biorc? decyzji administracyjnych wydawanych przez inne organy. Organ koncesyjny nie mo?e bowiem zmusi? przedsi?biorcy do podj?cia dzia?a? do których w?a?ciwy jest inny organ. Pierwszym co przychodzi mi tutaj na my?l jest konieczno?? zatwierdzenia uwzgl?dniaj?cego nowy harmonogram robót górniczych Planu Ruchu Zak?adu Górniczego, bez którego przecie? funkcjonowanie kopalni jest niemo?liwe. O ile wi?c na pierwszy rzut oka cofni?cie koncesji wydaje si? by? wysoce prawdopodobne, o tyle po przeanalizowaniu przepisów i komentarzy do nich rysuje si? to jako ostateczno??, przed si?gni?ciem po któr? Organ Koncesyjny powinien podj?? dzia?ania zmierzaj?ce do usuni?cia narusze?.

Prairie nie zamierza?a jednak czeka? z za?o?onymi r?kami, a? up?ynie termin wyznaczony w koncesji i ju? dwa miesi?ce po przej?ciu projektu, tj. 16 grudnia 2016r. wyst?pi?a do Ministerstwa ?rodowiska z wnioskiem o zmian? koncesji w zakresie m.in. przesuni?cia terminu rozpocz?cia eksploatacji z 01.01.2018 na 01.01.2025r. [21]. Dopiero rok pó?niej, bo 30 listopada 2017r. Minister ?rodowiska wyst?pi? do Ministra Energii o uzgodnienie zmiany rozpocz?cia koncesjonowanej dzia?alno?ci proponuj?c w projekcie rozstrzygni?cia termin 30.06.2019r., czyli za pó? roku. Minister Energii s?usznie odrzuci? t? propozycj? jako niemo?liw? do wykonania – nie da si? zbudowa? zak?adu górniczego w pó? roku, co ka?dy zwi?zany z bran?? wiedzie? powinien, zw?aszcza Organ Koncesyjny. Minister ?rodowiska wyda? wi?c 28 maja 2018r. (czyli 5 miesi?cy po terminie rozpocz?cia eksploatacji, 3 dni przed proponowanym przez siebie nowym terminem) decyzj? odmown?, nie zgadzaj?c si? tym samym na zmian? koncesji [28]. Potrzebne by?o wi?c 17 miesi?cy na podj?cie tej niekorzystnej dla koncesjonariusza decyzji, chocia? Australijczycy utrzymuj?, ?e Minister mia? na to tylko 2 miesi?ce [24]. Minister nie chcia? zgodzi? si? na przesuni?cie terminu powo?uj?c si? na szereg argumentów. Jednym z nich by?a negatywna ocena dzia?a? koncesjonariusza, który przez 8 lat nie podj?? ?adnych prac zwi?zanych z udost?pnieniem z?o?a, by móc rozpocz?? eksploatacj? w terminie zaproponowanym przez samego siebie. Minister przywo?a? te? dwa wnioski o przesuni?cie terminu jakie Karbonia sk?ada?a w 2011 i 2015r., krótko potem je wycofuj?c. Jego zdaniem jest to dowód na to, ?e koncesjonariusz nie by? zainteresowany zmian? terminu rozpocz?cia dzia?alno?ci w przesz?o?ci. Ponadto Organ Koncesyjny swoj? odmow? argumentowa? równie? interesem publicznym, racjonaln? gospodark? z?o?ami kopalin i ich ochron?. S?usznie natomiast w mojej ocenie zosta?a odrzucona argumentacja wnioskuj?cego o przesuni?cie terminu ze wzgl?du na kiepsk? koniunktur?. Trudno te? odmówi? Ministrowi ?rodowiska racji je?li chodzi o stwierdzenie, ?e zmiana w?a?cicielska nie jest przes?an? za zmian? terminarza, bowiem nowy w?a?ciciel przejmuj?c koncesj? wst?pi? nie tylko we wszystkie prawa z niej wynikaj?ce, ale równie? we wszystkie obowi?zki jakie ona nak?ada, a stan zaawansowania robót by? mu znany. Organ Koncesyjny wyrazi? te? w?tpliwo?ci co do mo?liwo?ci sfinansowania przedsi?wzi?cia i wezwa? Prairie o udzielenie dodatkowych wyja?nie?. W zwi?zku z decyzj? odmown? Prairie z?o?y?o 04.06.2018r. odwo?anie po rozpoznaniu którego Minister ?rodowiska decyzj? z 20.12.2018r. utrzyma? w mocy wcze?niejsz? decyzj? odmown? [21, 22].

W odpowiedzi na to Prairie z?o?y?a 08.02.2019r. skarg? do WSA w Warszawie, wnosz?c o uniewa?nienie/uchylenie decyzji Ministra ?rodowiska w II i I instancji [21, 22]. Spó?ka zarzuca?a w nim Organowi Koncesyjnemu m.in. b??dne rozumienie interesu publicznego, zaniechanie merytorycznego post?powania w II instancji, niew?a?ciwe prowadzenie post?powania dowodowego, arbitralne zakwestionowanie modelu finansowania, prowadzenie post?powania w sposób przewlek?y i opiesza?y, niewyja?nienie przyczyn przed?u?ania za?atwienia sprawy. WSA przychyli? si? do wniosku Prairie i wyrokiem VI SA/Wa 556/19 z dnia 30.10.2019r. [23] uchyli? niekorzystn? dla Australijczyków decyzj? i nakaza? Ministerstwu ponownie rozpatrzy? spraw?: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/1D19CC6A7C S?d stwierdzi?, ?e Organ Koncesyjny powo?a? si? tylko na interes publiczny i racjonaln? gospodark? z?o?em, ale w ?aden sposób nie uargumentowa? i nie wskaza? zaistnienia tej przes?anki. Wskaza? te?, ?e nierozpocz?cie udost?pnienia z?o?a w terminie, rzekomy brak wiarygodno?ci, czy te? w?tpliwo?ci zwi?zane z finansowaniem nie s? normatywnymi przes?ankami do odmowy zmiany koncesji, bowiem PGiG nie przewiduje takich przes?anek. Zdaniem S?du Minister ?rodowiska powinien uargumentowa? dlaczego jego zdaniem przesuni?cie terminu eksploatacji do wnioskowanego 1 stycznia 2025r. sprzeciwia si? racjonalnej gospodarce z?o?ami kopalin. Przytaczane by?y tylko ci?gle ogólniki. Dopiero na rozprawie pad?a zaskakuj?ca argumentacja: otó? zdaniem Organu Koncesyjnego bior?c pod uwag? 40 letni okres planowanej w koncesji eksploatacji przesuni?cie wydobycia na 2025r. grozi?oby niewybraniem cz??ci z?o?a po 2050r., po którym to Polska zobowi?za?a si? wobec EU ca?kowicie zrezygnowa? z wydobycia w?gla kamiennego jako ?ród?a energii. Trzeba przyzna?, ?e jest to i?cie kuriozalne wyt?umaczenie – nale?y raczej w?a?nie to zobowi?zanie traktowa? jako sprzeczne z interesem publicznym i racjonaln? gospodark? z?o?em, bowiem uniemo?liwi ono nam korzystanie z naszych z?ó? w?gla, je?li wierzy? argumentacji Ministra ?rodowiska. Warto te? w tym kontek?cie doda?, ?e 17 listopada 2017r. ten sam Organ Koncesyjny wyda? Bogdance koncesj? na Pole Ostrów do samego ko?ca 2065r. S?d przyzna? równie? racj? Prairie, ?e Minister ?rodowiska przy rozpatrywaniu sprawy ca?kowicie pomin?? cz??? przedstawionych przez Australijczyków dowodów, tudzie? "Opini? prawn? dotycz?c? przes?anki interesu publicznego w post?powaniu o zmian? koncesji na wydobywanie w?gla kamiennego oraz metanu jako kopaliny towarzysz?cej ze z?o?a "D?bie?sko 1"" autorstwa prof. dr hab. E. C. oraz prof. dr. hab. P. Z.. Wyrok jest nieprawomocny, a Ministerstwu przys?uguje skarga kasacyjna do NSA.

Warto w tym miejscu jeszcze zaznaczy?, ?e nie tylko koncesja wymaga zmiany w zwi?zku z niedotrzymaniem terminu. Aby zmieni? koncesj? konieczne by?o do??czenie do wniosku o jej zmian? Dodatku nr 1 do Projektu Zagospodarowania Z?o?a oraz usun?? cz??? warunków prowadzenia przedsi?wzi?cia w zwi?zku z uzyskaniem przez Prairie nowej decyzji o ?rodowiskowych uwarunkowaniach wydanej przez DRO? 6 lipca 2015r. Dokonuj?c zmian w obu tych dokumentach niezb?dnych do uzyskania (zmiany) koncesji Prairie za?o?y?o rozpocz?cie dzia?alno?ci na wnioskowany przez siebie 1 stycznia 2025r. Skoro wi?c Minister ?rodowiska odmówi? zmiany tego terminu, musia? te? odrzuci? zmian? koncesji w zakresie nowego PZZ i Do?U. Sytuacja jest wi?c w pewnym sensie patowa: przedsi?biorca musi po?wi?ci? wiele czasu by zmieni? PZZ i Do?U zak?adaj?c w nich harmonogram realizacji prac, po czym Organ Koncesyjny odrzuci te zatwierdzone dokumenty wraz z proponowanym terminem rozpocz?cia dzia?alno?ci, przez co przedsi?biorca wraca do punktu wyj?cia, trac?c kilka miesi?cy. ?eby tego by?o ma?o, po up?ywie terminu rozpocz?cia robót uj?tego w koncesji zmiany wymaga równie? PRZG. Prairie chcia?a równolegle do procedury zmiany koncesji wnioskowa? do OUG o zatwierdzenie nowego PRZG, jednak?e OUG si? na to nie zgodzi? z uwagi na rozbie?no?? daty rozpocz?cia robót uj?tej w projekcie, a t? w obowi?zuj?cej koncesji [21]. Oznacza to, ?e bez zmiany koncesji Prairie nie jest w stanie zatwierdzi? PRZG, bo zawsze b?dzie on wyznacza? dat? niezgodn? z t? w koncesji jako pocz?tek robót, bowiem termin wyznaczony w koncesji ju? min??. Bez PRZG Prairie nie mo?e ruszy? ze swoimi robotami, nawet gdyby by?o gotowe zrobi? to natychmiast.

Dobrze by by?o jeszcze przywo?a? jaki? precedens s?dowy dotycz?cy procedury wezwania przedsi?biorcy do usuni?cia narusze? koncesji przed jej cofni?ciem. Tak si? sk?ada, ?e znalaz?em jeden (a w?a?ciwie cztery bli?niacze) ciekawy przypadek, w którym przedsi?biorca górniczy nie rozpocz?? wierce? poszukiwawczych i Organ Koncesyjny wezwa? go do usuni?cia tych narusze? poprzez wyznaczenie mu pó?rocznego terminu. Przedsi?biorca nie zgodzi? si? z t? decyzj? i zaskar?y? j? do WSA, który przychyli? si? do skargi i uchyli? decyzj? Ministra ?rodowiska (sygnatury spraw: VI SA/Wa 1449/13, VI SA/Wa 1450/13, VI SA/Wa 1451/13, VI SA/Wa 1448/13, tre?? orzeczenia pierwszej z nich http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/A1425E9071 ). S?d uzna?, ?e Organ Koncesyjny nie wyja?ni? dostatecznie dlaczego uwa?a wyznaczony przez siebie termin za "w pe?ni realny", nie powo?a? si? bowiem na ?adne dowody na jakich móg?by sformu?owa? tak? ocen?, a z których wynika?aby fizyczna mo?liwo?? dotrzymania go przez koncesjonariusza. Narusza to w ocenie S?du przepisy art. 7 i art. 77 Kodeksu Post?powania Administracyjnego, które "zobowi?zuj? Organ do podj?cia wszelkich niezb?dnych czynno?ci do dok?adnego wyja?nienia stanu faktycznego oraz zebrania w sposób wyczerpuj?cy i rozpatrzenia ca?ego materia?u dowodowego". Naruszenie to staje si? tym bardziej ra??ce w ?wietle konsekwencji niedotrzymania przez przedsi?biorc? terminu usuni?cia narusze?, jak? jest cofni?cie mu koncesji bez odszkodowania. S?d wskazuje wi?c, ?e Minister ?rodowiska "powinien wyznaczy? Spó?ce rzeczywi?cie realny termin rozpocz?cia prac wiertniczych, tak aby Spó?ka mog?a rzeczywi?cie wykona? zaskar?on? decyzj? i w efekcie zachowa? koncesj?". Orzeczenie figuruje jako nieprawomocne, bowiem Ministerstwo ?rodowiska odwo?a?o si?, a S?d II instancji uchyli? je i umorzy? ze wzgl?du na zrzeczenie si? koncesji przez przedsi?biorc? (Organ nie móg? wi?c ponownie rozpatrzy? sprawy zgodnie z wyrokiem I instancji, bo post?powanie zosta?o umorzone).

Innym niezwykle ciekawym w?tkiem wartym poruszenia w kontek?cie D?bie?ska by? pomys? przej?cia projektu Prairie przez Jastrz?bsk? Spó?k? W?glow?. Pierwsze doniesienia na ten temat pojawi?y si? jeszcze w 2017r., a oficjalne rozmowy rozpocz??y si? w marcu 2018r. [31]. Po przekazaniu Krupi?skiego do SRK Jastrz?bskiej trudno by?oby utrzyma? wydobycie na zak?adanym poziomie 16 mln ton, co sk?oni?o j? do zainteresowania si? w?a?nie D?bie?skiem, s?siaduj?cym z czynn? kopalni? nale??c? do JSW Knurów–Szczyg?owice, z której to mo?na by?oby to z?o?e eksploatowa? [32]. Wielkim or?downikiem przej?cia aktywów Prairie wydawa? si? by? ówczesny prezes JSW Daniel Ozon, który pod koniec listopada 2018r. poinformowa? o pozytywnych wynikach audytu dla obu projektów Australijczyków i wyrazi? zainteresowanie tymi aktywami. Prezes Ozon wyrazi? te? nadziej?, ?e do ko?ca marca 2019r. uda si? zawrze? co? na wzór umowy przedwst?pnej, która b?dzie fundamentem dalszych negocjacji mi?dzy spó?kami. Koncepcji przej?cia aktywów Prairie by?o kilka. Jedn? z nich podzieli? si? Prezes Ozon: „Mog? sobie wyobrazi? emisj? akcji Prairie, gdzie JSW obejmuje pakiet kontrolny. ?rodki, jakie inwestujemy, zostaj? wtedy w Prairie i mog? by? przeznaczone na inwestycje w oba projekty górnicze. (…) To jeden z elementów, który wydaje mi si? dla spó?ki i dla ca?ej transakcji najbardziej interesuj?cy z tego wzgl?du, ?e ?rodki zostawiamy w spó?ce na inwestycje, i s? one pod nasz? kontrol? na te konkretne projekty”, wskazuj?c jednocze?nie na korzy?ci dla JSW z takiego rozwi?zania: „Prairie Mining to spó?ka notowana na trzech rynkach, w tym na rynku australijskim, który rozumie surowce, oraz na rynku brytyjskim (…), co – niezale?nie od Brexitu – mo?e zapewnia? dost?p do kapita?u. Maj?c tak? spó?k?, któr? si? kontroluje, a jednocze?nie jest ona publiczna, mo?na zbiera? pieni?dze wykorzystuj?c to, ?e jest to spó?ka z rynku kapita?owego. Wi?c to jest dla nas potencjalnie ciekawa opcja” [35]. Dziennikarze ustalili, ?e uda?o si? wypracowa? porozumienie z Australijczykami: mieli oni zrezygnowa? z arbitra?u w zamian za co JSW kupi oba ich projekty bez wezwania na akcje Prairie, ale poprzez utworzenie spó?ki celowej z której z czasem Prairie si? wycofa. Mówi?o si?, ?e oficjalne og?oszenie transakcji mia?o nast?pi? w maju 2019r. na Europejskim Kongresie Gospodarczym w Katowicach, jednak?e nie uda?o si? to ze wzgl?du na konflikt pomi?dzy odwo?anym w czerwcu 2019r. Prezesem Ozonem a Ministrem Energii [33]. Na odchodne Prezes Ozon w czerwcu 2019r. stwierdzi?, ?e "ka?dy dzie?, kiedy te aktywa nie s? w JSW, to dzie? stracony. Eksploatacj? D?bie?ska mogli?my rozpocz?? ju? w zesz?ym roku. Wierz?, ?e podej?cie organów korporacyjnych b?dzie racjonalne” [34]. Po odwo?aniu Prezesa JSW z pe?nionej funkcji rozmowy zosta?y w praktyce zerwane [37].

Reasumuj?c:
Sytuacja wokó? ?l?skiego projektu Prairie cho? pozornie mo?e wydawa? si? prostsza ni? na Lubelszczy?nie, to w mojej ocenie jest nieco bardziej zawi?a i o wiele mniej klarowna je?li chodzi o skutki arbitra?u. Australijczycy bardzo dobrze zrobili wnioskuj?c niezw?ocznie po przej?ciu projektu do Organu Koncesyjnego o zmian? koncesji w zakresie m.in. przesuni?cia terminu rozpocz?cia dzia?alno?ci, zanim ten termin up?yn??. Nie tylko stawia ich to w bardzo dobrym ?wietle przed S?dami, ale pozwala gra? na czas – od ich wniosku z ko?ca 2016r. min??y prawie 4 lata, po?owa czasu o jaki prosili w nim Organ Koncesyjny. A jeste?my dopiero na etapie wyroku I instancji, od którego Ministerstwo si? odwo?a?o. Teraz musimy czeka? na kolejne orzeczenie, które najpewniej podtrzyma to pierwsze, a je?li tak, to Organ Koncesyjny b?dzie musia? ponownie rozpozna? spraw?, co zaj??o mu za pierwszym razem 17 miesi?cy. Przy dobrych wiatrach Prairie mog?oby wtedy liczy? na uzyskanie decyzji w 2022r. na swój wniosek z?o?ony w 2016r. Patrz?c na spraw? retrospektywnie, b?dzie mo?na wówczas wysun?? korzystny dla Prairie wniosek: skoro ca?e post?powanie zwi?zane z decyzj? odmown? trwa?o tak d?ugo, to lepiej by?o przysta? na propozycj? Australijczyków co do terminu 1 stycznia 2025r., bo teraz i tak i ten termin jest dyskusyjny pod wzgl?dem wykonalno?ci. Nie mog? te? zrozumie? jaki sens mia?o wydanie decyzji odmownej, bez podj?cia próby wypracowana konsensusu w tej kwestii i wyznaczenia satysfakcjonuj?cego obie strony realnego terminu. Domy?lam si?, ?e Australijczycy i tak nie byliby sk?onni i?? na ust?pstwa, bo nie by?o to w ich interesie, ale nie mo?na by?oby zarzuci? Organowi Koncesyjnemu z?ej woli. Warto zauwa?y?, ?e nawet je?li ca?e to post?powanie dotycz?ce wniosku o zmian? koncesji zako?czy si? jego odrzuceniem, wówczas Organ Koncesyjny nie mo?e od tak cofn?? koncesji. Musi wykona? ca?? procedur?: poinformowa? przedsi?biorc? o jej wszcz?ciu w zwi?zku z niewype?nianiem warunków koncesji, wezwa? przedsi?biorc? do usuni?cia nieprawid?owo?ci w realnym terminie i dopiero potem ewentualnie cofn?? koncesj?. Oczywi?cie od takie wezwania przys?ugiwa? b?dzie Prairie prawo do odwo?ania si? do S?du, co potrwa, a potem jeszcze b?dziemy mieli II instancj?, bez wzgl?du na to kto wygra. I tak oto b?dzie 2025r., a ?opata nawet nie b?dzie wbita. A wystarczy?o zgodzi? si? na realny termin proponowany przez Prairie – taka b?dzie narracja ze strony Australijczyków w 2025r., którzy gdyby nie przewlek?o?? procedur i post?powa? w?a?nie rozpoczynaliby wydobycie, bo kto im udowodni, ?e nie.

Porozmawiajmy jeszcze o wycenie gie?dowej spó?ki, jej warto?ci i potencjale do wzrostów i spadków. Na chwil? obecn? cena akcji Prairie oscyluje w okolicach 50gr, a wi?c niewiele poni?ej dwukrotno?ci historycznego dna na poziomie 30 gr – to w?a?nie informacja o arbitra?u podwoi?a wyceny. Kapitalizacja spó?ki przy 228 mln akcji i tej wycenie wynosi oko?o 120 mln z?. Jej warto?? ksi?gowa ko?cem czerwca 2020r. wynosi?a oko?o 11 mln z?, rok wcze?niej by?o to oko?o 18 mln z?, natomiast dwa lata wcze?niej oko?o 30 mln z?. W rok rozesz?o si? wi?c 7 mln z? – to sporo, w takim tempie hajs sko?czy si? z ko?cem przysz?ego roku, chocia? przyrównuj?c zesz?oroczne wydatki do tych z poprzedniego okresu rozliczeniowego widzimy 5 mln z? oszcz?dno?ci wzgl?dem 12 mln z? rocznych wydatków. Czy w ?wietle konieczno?ci dalszego ponoszenia kosztów przy braku zysków nad Prairie wisi widmo bankructwa? Tego oczywi?cie nie mo?emy wykluczy?, jednak?e musimy zda? sobie spraw?, ?e w poprzednich latach sytuacja by?a bardzo podobna i Australijczycy wybrn?li z niej zbieraj?c kapita? poprzez emisj? nowych akcji – w 2017r. do obiegu trafi?o 11 mln udzia?ów o warto?ci 15 mln z? [1]. W tym roku Prairie zdecydowa?a si? powtórzy? manewr oferuj?c swoim akcjonariuszom zapisy na dodatkowe 16 mln nowych akcji po 69 gr pakietami – emisja zako?czy?a si? sukcesem i uda?o si? zebra? nieco wi?cej ni? zak?adane 11 mln z?, podwajaj?c tym samym ilo?? gotówki. To ?wietna wiadomo??.

Jak ju? wspomnia?em, nowa emisja by?a zarezerwowana tylko dla akcjonariuszy posiadaj?cych ju? udzia?y. W raportach rocznych Spó?ki znajdziemy bardzo istotn? informacj?, jak? jest zestawienie dwudziestu najwi?kszych udzia?owców Prairie. Otó? jak si? okazuje dominacja owej dwudziestki znacznie si? zwi?kszy?a w ostatnich latach: w 2017r. posiadali oni 71,56% wszystkich akcji pozostawiaj?c wszystkim pozosta?ym 28,44%, natomiast ko?cem czerwca tego roku, jeszcze przed now? emisj? w ich r?kach by?o ju? a? 87,72% udzia?ów (oko?o 180 mln z 212 mln wszystkich akcji), a wi?c zaledwie 12,28% wszystkich akcji pozosta?o dla ca?ej reszty inwestorów (26 mln udzia?ów, niewiele wi?cej ni? ca?a tegoroczna nowa emisja). Jest to ?wietny dowód na to, ?e grube ryby wcale nie ewakuuj? si? ze swojej inwestycji w Prairie – wr?cz przeciwnie zwi?kszy?y one swoj? pozycj?. Jedn? z takich grubych ryb jest JP Morgan, ogromna instytucja finansowa operuj?ca bilionami dolarów – zwi?kszy?a ona swoje udzia?y z 26,59% (44,5 mln akcji) w 2017 do 42,24% (89,6 mln akcji, wi?c 2x wi?cej ni? przed trzema laty). Drugim du?ym udzia?owcem jest CD Capital Natural Resources posiadaj?cy od 2018r. 21,09% udzia?ów (tj. 44,7 mln akcji). Jak wi?c widzimy tylko dwóch udzia?owców trzyma r?k? na prawie 2/3 akcji. Jak dla mnie to bardzo dobry znak. Trzeba w tym miejscu przestrzec, ?e je?li pi?ciu wi?kszo?ciowych udzia?owców przejmie 95% wszystkich akcji, b?d? oni mogli og?osi? wezwanie do przymusowego wykupu od mniejszych (squeeze out) po ?redniej z ostatniego pó?rocza (obecnie nieco ponad 60gr). Zyski mog? okaza? si? wi?c nie takie wielkie.

Warto?? Prairie jako górniczego start–up'u jest trudna do wyceny. Ponosz?c ci?gle koszty zwi?zane z budow? kopalni nie generuje ona ?adnych znacz?cych zysków, najprostsze wska?niki jak cena do zysku s? wi?c ujemne i niemiarodajne. Bez zysków trudno równie? mówi? o jakichkolwiek dywidendach, co oczywiste. Dziel?c kapitalizacj? przez maj?tek spó?ki (11 mln z? przed now? emisj?) otrzymamy wska?nik ceny do warto?ci ksi?gowej na poziomie oko?o 10 – oznacza to, ?e za ka?d? z?otówk? przedsi?biorstwa p?acimy oko?o 10z? (po nowej emisji podwajaj?cej kapita? spó?ki mamy c/wk 5, ale nie jest to jeszcze uwzgl?dnione w raportach). Nie wydaje si? to dobrym interesem, ale przy start–up'ach to normalne, inwestorzy licz? na du?e zyski w przysz?o?ci. Dla przyk?adu wska?nik ceny do warto?ci ksi?gowej Bogdanki przy cenie akcji 19z? to oko?o 0,2 – za ka?d? z?otówk? przedsi?biorstwa p?acimy 20gr. I to jest dobry deal, w górnictwie wska?niki na poziomie 0,2–0,4 s? czym? normalnym.

Zadajmy teraz sobie najwa?niejsze pytanie – co by by?o, gdyby Prairie wygra?a arbitra? i dosta?a te 12 000 000 000 z? o których rozpisuj? si? dziennikarze? Przy maj?tku na poziomie 11 mln z? wzbogaci?aby si? wówczas 1000–krotnie. Gdyby za?o?y?, ?e wska?nik c/wk pozostanie na poziomie tych 10, wówczas kapitalizacja spó?ki musia?aby wynosi? 120 mld z?, co w przeliczeniu na akcj? da?oby cen? na astronomicznym poziomie oko?o 526 z?! Pi?kne, ale raczej nierealne, przyjmijmy wi?c typowo górniczy wska?nik c/wk na poziomie 0,2 – wtedy kapitalizacja spó?ki wynios?aby 2 mld z?, czyli 17x wi?cej ni? obecne 120 mln z?, co by?oby jednoznaczne z cen? za akcj? na poziomie oko?o 10 z?. I my?l?, ?e w przypadku wygranej mo?emy spodziewa? si? w?a?nie dwucyfrowej wyceny akcji, sam stawiam optymistycznie na nieco wi?cej, bo 30-kilka z?. Gdyby?my p?acili 1:1 za ka?d? z?otówk? wygran? w arbitra?u, to cena musia?aby wynie?? oko?o 53z? – to tak jako ciekawostka. Nie mniej jednak 10z?, 53z?, 526z? – to wszystko jest gdybanie, trudno powiedzie? na ile polecimy, ale wybicie jest pewne w przypadku wygranej. W mojej ocenie b?dzie to minimum 10x. ?wietny scenariusz, ale musimy sobie zada? drugie równie wa?ne pytanie – co b?dzie je?li Prairie arbitra? przegra? Krótka pi?ka: zostanie z niczym, tak jak jej akcjonariusze.

Reasumuj?c ca?o??:
– Prairie pozyska?o na arbitra? finansowanie w postaci po?yczki o warunkowym zwrocie tylko w przypadku wygranej, co ?wiadczy o sile argumentów Spó?ki i przekonaniu finansuj?cego o s?uszno?ci jej argumentów.
– Prairie jest reprezentowane przez zespó? do?wiadczonych prawników renomowanej mi?dzynarodowej kancelarii adwokackiej specjalizuj?cej si? w sporach mi?dzynarodowych, równie? dotycz?cych surowców.
– W przeciwie?stwie do zagranicznych inwestorów nieznaj?cych polskiego jeste?my w stanie lepiej przeanalizowa? zasadno?? roszcze? Prairie i podj?? decyzj? o inwestycji, mamy nad nimi przewag? mog?c wcze?niej si? obkupi?. Je?li Prairie wygra arbitra? kurs jej akcji zostanie wywindowany w dolarach przez inwestorów z bogatszych krajów.
– W mojej ocenie Prairie ma du?o racji po swojej stronie, przez co ma szanse wygra? ten spór. Zw?aszcza w przypadku kopalni Jan Karski, do której jak wszystko na to wskazuje mia?a pierwsze?stwo w ustanowieniu u?ytkowania górniczego, co moim zdaniem pogwa?cono. W przypadku D?bie?ska sytuacja jest mniej klarowna, ale czas dzia?a na korzy?? Australijczyków – w 2016r. zaproponowali we wniosku o zmian? koncesji, ?e rozpoczn? dzia?alno??

Ciąg dalszy, bo widocznie jest jakiś limit znaków

– W mojej ocenie Prairie ma dużo racji po swojej stronie, przez co ma szanse wygrać ten spór. Zwłaszcza w przypadku kopalni Jan Karski, do której jak wszystko na to wskazuje miała pierwszeństwo w ustanowieniu użytkowania górniczego, co moim zdaniem pogwałcono. W przypadku Dębieńska sytuacja jest mniej klarowna, ale czas działa na korzyść Australijczyków – w 2016r. zaproponowali we wniosku o zmianę koncesji, że rozpoczną działalność najpóźniej 1 stycznia 2025r., a przez decyzję odmowną Organ Koncesyjny uwikłał ich w postępowanie ciągnące się już 4 lata, jesteśmy na półmetku zaproponowanego terminu, łopata nie została nawet wbita.
– Musimy liczyć się z przewlekłością arbitrażu. W mojej ocenie wyrok zapadnie w umiarkowanie optymistycznym scenariuszu na przełomie 2021/2022, natomiast pesymistycznie można zakładać nawet trzyletni proces. Jeśli sprawa będzie się przeciągać musimy liczyć się ze znacznym spadkiem wartości akcji Spółki, nawet do 20gr. Jeśli tak się stanie, to poniżej 30gr podwoję zainwestowane środki, by uśrednić cenę w okolice 40–kilku gr za akcję (o ile nie pojawią się przesłanki za całkowitym wyjściem nawet ze stratą).
– Rozmawiamy tutaj o inwestycji obarczonej ogromnym ryzykiem, żeby nie powiedzieć wprost – o spekulacji. Możemy naprawdę wiele zyskać, ale możemy też zostać z niczym, z bezwartościowym papierem. Nigdy nie powinno się stawiać wszystkiego na jedną kartę, inwestując w tego typu zabawy więcej niż 1% kapitału (no dobra, max 10% o ile nas to nie zaboli i będziemy w stanie odrobić). Trzeba to traktować bardziej jako zakup dość drogiego losu na loterię, który daje większe szanse na wygraną niż lotto, ale wygranej nie gwarantuje. Oczywiście nikogo nie namawiam do zakupu akcji Prairie.

Puenta?
Jeśli prawo jest po stronie Prairie to zyska spółka, jej prawnicy, jej bankierzy, jej akcjonariusze – kto więc wobec tego straci? Oczywiście Państwo Polskie, bo przecież nie urzędnicy, którzy do tego mogli doprowadzić i nie ponoszą w tym kraju żadnej odpowiedzialności za swoje decyzje!

Źródła:
[1] https://www.cire.pl/item,143518,1,0,0,0,0,0,prairie-mining-pozyskal-z-emisji-akcji-ok-32-mln-funtow-od-inwestorow-z-wielkiej-brytanii.html
[2] http://www.sbc.org.pl/Content/127793/Nowy_Gornik_24_2014.pdf
[3] http://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/0/EABE53B10DAE973AC1257CC9003D98F4/%24File/2352.pdf
[4] http://pdco.pl/wp-content/uploads/2015/05/zapytanie_brodz.pdf
[5] http://pdco.pl/wp-content/uploads/2014/09/20140828Announcement_PL.pdf
[6] http://pdz.com.pl/2017/08/08/aktualizacja-informacji-o-kwk-jan-karski/
[7] http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=1CDA1F45
[8] http://sejm.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=6662407B
[9] http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=09CB657A
[10] http://pdz.com.pl/wp-content/uploads/2017/08/Plan-zagospodarowania-przestrzennego-dla-kopalni-Jan-Karski-zosta%C5%82-uchwalony.pdf
[11] http://pdz.com.pl/wp-content/uploads/2018/04/Korzystna-decyzja-s%C4%85du-dotycz%C4%85ca-kopalni-Jan-Karski-komunikat-prasowy.pdf
[12] https://portaltechnologiczny.pl/2018/04/06/prairie-mining-skarzy-ministerstwo-srodowiska-spor-o-duze-zloza-wegla-na-lubelszczyznie/
[13] https://www.cire.pl/item,148796,1,0,0,0,0,0,wiceminister-srodowiska-o-budowie-nowej-kopalni-wegla-kamiennego-jan-karski-w-lubelskim-zaglebiu-weglowym.html
[14] http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=1D3EE8D9
[15] https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/wojna-o-kopalnie-jan-karski-ministerstwo,60,0,2403132.html
[16] https://kurierlubelski.pl/kopalnia-jan-karski-pod-ostrzalem-ministerstwa-srodowiska/ar/c3-12349811
[17] https://www.nowytydzien.pl/przejac-latwiej-niz-zablokowac/
[18] https://www.supertydzien.pl/wiadomosci/3451,gm-siedliszcze-prairie-mining-pozywa-rzad
[19] https://www.rp.pl/Wegiel/304059906-Resort-srodowiska-odpiera-zarzuty-Prairie-Mining.html
[20] http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-b93db43b-7896-4db6-9036-8e61c196113e/c/Aleksander_Lipinski.pdf
[21] http://karbonia.pl/wp-content/uploads/2020/05/Pismo-w-sprawie-wstrzymania-wyp%C5%82aty-zwrotu-koszt%C3%B3w-za-zabezpieczenia-obiekt%C3%B3w.pdf
[22] http://www.pdz.com.au/uploads/1/7/9/6/17961663/memorandum_informacyjne_prairie_mining_limited_200728.pdf
[23] http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/1D19CC6A7C
[24] https://www.money.pl/gielda/wiadomosci/artykul/prairie-ms-odrzucilo-wniosek-o-zmiany-w,81,0,2407249.html
[25] https://www.rybnik.com.pl/wiadomosci,firma-z-australii-pozywa-polske-za-kopalnie-debiensko,wia5-3273-39659.html
[26] https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k8/dokumenty/stenogram/oswiadczenia/zdzieblo/2501o.pdf
[27] http://orka2.sejm.gov.pl/INT8.nsf/klucz/658C47F2/%24FILE/i19115-o1.pdf
[28] https://portaltechnologiczny.pl/2018/06/05/australijska-spolka-przebija-sufit-na-gpw-aktywa-prairie-mining-moze-kupi-kupi-jsw-i-zakonczy-sie-spor-z-resortem-srodowiska/
[29] https://biznesalert.pl/kopalnia-krupinski-debiensko-jsw-prairie-mining/
[30] http://journals.pan.pl/Content/109358/PDF/lipinski.pdf
[31] https://biznesalert.pl/jsw-aktywa-prairie-mining-rozmowy-energetyka-wegiel/
[32] https://www.money.pl/gielda/wiadomosci/artykul/jsw-podejmie-decyzje-dot-aktywow-prairie-do,152,0,2417304.html
[33] https://biznesalert.pl/jsw-aktywa-prairie-mining-rozmowy-energetyka-wegiel/
[34] https://biznesalert.pl/jsw-aktywa-prairie-mining-australijczycy-energetyka-wegiel/
[35] https://biznesalert.pl/ozon-jsw-prairie-mining-przejecie/
[36] https://forsal.pl/artykuly/1252829,co-sie-dzieje-w-jastrzebskiej-spolce-weglowej.html
[37] https://biznesalert.pl/jsw-aktywa-prairie-mining-australijczycy-energetyka-wegiel/
[38] http://biznes.pap.pl/pl/news/simple/info/36506336
[39] https://www.lalive.law/areas-of-focus/energy-mining/
[40] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Australijskie-Prairie-pozwie-Polske-o-12-mld-zl-7909187.html
[41] https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/gornictwo-w-polsce-bogdanka-jan-karski,246,0,2352630.html
[42] https://www.gov.pl/web/klimat/traktat-karty-energetycznej-tke
[43] http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19920390166

Jeszcze raz wielkie dzięki za super merytoryczny i pomocny wpis. Mam nadzieję, że będziemy mieli sporo okazji by szczegółowo porozmawiać na forum o paru wątkach, które poruszyłeś w swojej analizie, a co do których mam pewne pytania/wątpliwości.

Ja też się cieszę że rozgorzała ta dyskusja, bo to znak ze szykuje sie na dniach kółko :)) zawsze tak jest, wybicie, potem nastepuje cisza tak i na kursie, jak i na forum, następnie zaczyna się coraz większe poruszenie na forum itd. Pytanie pozostaje tylko, czy to juz w tym tygodniu.

Zastanawiające są tylko te obroty. Od początku roku przemielilo się 100 mln akcji przy czym ff wynosi 26 mln akcji. Rzadko można spotkać spółkę na której w ciągu trzech miesięcy cały ff przemielil się czterokrotnie . Wygląda to tak że albo tu wszyscy non stop kręcą kółka albo ff na chwilę obecną jest większy niż 26 mln akcji .

Cały weekend intensywnej nagonki, a tu ni hu! hu!!
- no popatrzcie!
;)

Up!

Opisz?

Dobra robota

fascynujace

Ok

Up

Wysoki poziom

szacun dla autora

Ok

Do poczytania!

Coś jest na rzeczy

Jaki jest ff?

też się zastanawiam

ile teraz wynosi ff?

O aqwert, a ty w odpowiedzi powinieneś znowu zacytować swojego ulubieńca który twierdzi że jak Polska przegra to ma bardzo słabych prawników xD

dobre

poważnie?

Dobry tekst

Zgoda

Prawda

Jest

jeszcze trochę cirpliwości

Zgadzam sie

Up l

popieram

uczciwa dyskusja by się przydała

a jak teraz widzisz sytuacje?

Ok

Dobre

Jak zawsze

juchu

podbijam

tylko tak dalej

nadal tak uważasz?

Jak zawsze

Ok

Dzięki

tez tak uwzam

A ja nie.

Up

A ja tak

Super opracowanie.

Ok